| dbo:abstract
|
- El heller o häller va ser una moneda alemanya valorada en mig pfennig, anomenada així per la ciutat de Hall am Kocher (avui Schwäbisch Hall). La moneda es va encunyar a partir del començament del segle xiii, basada en un pfennig de plata anterior (o Häller Pfennig, de vegades anomenat Händelheller, o 'heller de la mà', pel dibuix d'una mà que presentava a l'anvers), però la seva composició es va anar deteriorant amb l'afegitó progressiu de cada vegada més coure, de manera que es va acabar considerant com si no fos ja una moneda d'argent. Hi havia hellers de diversos tipus (els anomenats hellers vermells, blancs i negres). A l'edat mitjana va esdevenir símbol de poc valor, i una dita típica alemanya és keinen (roten) Heller wert, literalment 'no val un heller (vermell)', és a dir 'no val un ral'. El terme heller va ser àmpliament usat per anomenar les monedes de petit valor dels Estats alemanys fins al 1873 quan, després de la unificació alemanya, l'administració de Bismarck va introduir el marc i el pfennig com a moneda de l'Imperi Alemany. El heller germànic va experimentar una revifalla el 1904, quan el govern es va encarregar de produir la moneda de l'Àfrica Oriental Alemanya a les possessions de la Companyia Alemanya de l'Àfrica Oriental. El heller hi va ser introduït com la centèsima part de la rupia en lloc del pesa, que valia 1/64 de rupia. A Àustria-Hongria, Heller va ser també el terme utilitzat per a la moneda fraccionària de la utilitzada a la part austríaca (a la banda hongaresa aquesta mateixa moneda s'anomenava fillér, actualment la centèsima part del fòrint). S'hi va fer servir des del 1892 fins a la caiguda de l'Imperi el 1918. Aquesta mateixa moneda (anomenada haléř en txec i halier en eslovac) era també el cèntim de la corona txeca i de l'eslovaca (en aquest darrer cas, fins a l'adopció de l'euro), així com ho va ser de l'anterior corona txecoslovaca. De fet, només subsisteix nominalment com a moneda fraccionària a la República Txeca, si bé a causa del seu poc valor el Banc Nacional Txec la va retirar de la circulació el 2008. (ca)
- Haléř či halíř (z původního názvu denarius hallenses) je nižší měnovou jednotkou v Česku, původně však šlo o jednu z v Německu, v Rakousko-Uhersku, v Německé východní Africe a později v Československu. Do zavedení eura byl měnovou jednotkou i na Slovensku. V Československu, Česku a na Slovensku představoval či představuje haléř 1/100 příslušné koruny (československé, české, slovenské). Od roku 2008 již v České republice nejsou v platnosti jakékoliv haléřové mince a platí se pouze korunovými platidly. Jako měnová jednotka se haléř používá i k vyčíslení nižších hodnot než je měnová hodnota nejmenší mince v oběhu, při hotovostních platbách se částka zaokrouhluje. (cs)
- Ein Heller oder Haller, abgekürzt hlr., ist eine frühere deutsche Münze vom Wert eines halben Pfennigs, benannt nach der Stadt (Schwäbisch) Hall, lateinisch dann denarius hallensis oder auch hallensis denarius. Sie wurden 1200 bzw. 1208, nach Reiner Hausherr bereits 1189 erstmals urkundlich erwähnt. Geprägt wurden beidseitige silberne Pfennige (Häller Pfennige), genannt „Händelheller“, da sie meist eine Hand abbildeten. Die Heller wurden allmählich so verschlechtert, dass sie keine Silbermünzen mehr waren. Man unterschied weiße, rote und schwarze Heller; auf den Reichstaler rechnete man 576 Heller. Nach dem Zweiten Weltkrieg gab es Heller nur in der Tschechoslowakei und in Ungarn. Der Heller existierte auch als Silbergewicht von 1/512 der Gewichtsmark. (de)
- Helero (germane Heller) estas iama germana kupra monero en valoro de duona pfenigo. Ĝi estas nomata post la urbo „Hall” en Ŝvabio (hodiaŭ: Schwäbisch Hall; Haller ~ Hall-a), kie oni ekde la jaro 1228 arĝentajn pfenigojn (la Hall-a pfenigo). Oni diferencigis blankan, ruĝan kaj nigran heleron; unu imperia talero egalis al 576 heleroj. En la regiono Kurhessen, la nordo de Hesio, unu arĝenta groŝo valoris 12 helerojn, tiel la helero egalvaloris al prusa pfenigo. La triheleroj estis kupraj 1 1/2-pfenigopecoj, kiuj estis pregitaj en Sachsen-Gotha. La ĉeĥoj nomas la moneron haléř (pluralo haléře), kaj ĉiutage uzas ĝin, ĉar ĝi estas centono de la nacia valuto ĉeĥa krono. La slovakoj same uzis la vorton por centono de la slovaka krono, kaj la hungaroj historie nomis la moneron filero. (eo)
- El Heller o Häller fue una moneda alemana valuada en medio Pfennig, nombrada así por la ciudad de Hall am Kocher (hoy Schwäbisch Hall). La moneda fue producida desde el comienzo del siglo XIII como Pfennig de plata (Häller Pfennig). El término Heller fue muy usado para nombrar las monedas de pequeño valor en los Estados germanos hasta 1873 cuando, tras la unificación germana, el marco y el Pfenning se introdujeron como numerario monetario. El Heller germano resurgió en 1904 cuando el gobierno tomó la responsabilidad por la divisa de las posesiones alemanas en el Este de África de la Compañía Alemana del África Oriental. El Heller se introdujo como un céntimo de rupia en lugar del pesa, que valía 1/64 de rupia. Heller fue también el término utilizado el céntimo de la corona austrohúngara en para la parte austríaca de dicho Imperio (en la parte húngara se denominaba fillér), en la divisa corriente desde 1892 hasta la caída del Imperio. El término heller (checo: haléř, eslovaco: halier) fue utilizado asimismo para referirse al céntimo de corona en la República Checa (ver corona checa) y Eslovaquia (corona eslovaca), así como en la desaparecida Checoslovaquia (corona checoslovaca). (es)
- The Heller, abbreviation hlr, was a coin, originally valued at half a pfennig, that was issued in Switzerland and states of the Holy Roman Empire, surviving in some European countries until the 20th century. It was first recorded in 1200 or 1208 or, according to Reiner Hausherr as early as 1189. The hellers were gradually so debased that they were no long silver coins. There were 576 hellers in a Reichsthaler ("imperial thaler"). After the Second World War, hellers only survived in Czechoslovakia and Hungary. The heller also existed as a silver unit of weight equal to 1⁄512 of a Mark. (en)
- Le Heller ou Haller est une pièce de monnaie allemande d'une valeur d'un demi-Pfennig qui devait son nom à la ville de Hall (aujourd'hui Schwäbisch Hall). Elle fut produite à partir du début du XIIIe siècle. Des pièces portant un nom identique furent mises en circulation dans d'autres pays germanophones ou proches de l'Allemagne, comme l'Autriche, la Hongrie ou la Suisse. (fr)
- Heller atau , awalnya adalah sebuah koin Jerman bernilai setengah . Namanya diambil dari kota Hall am Kocher (sekarang Schwäbisch Hall). Pencetakan koin tersebut bermula dari abad ke-13, berdasarkan pada pfennig perak yang diproduksi pada masa sebelumnya (in)
- Halerz (niem. Haller lub Heller, cz. haléř lub dawniej halíř, słowac. halier; od łacińskiego denarius hallenses – denar hallski): Halerze
* moneta srebrna, bita od początku XIII wieku w Niemczech (w Hall am Kocher, stąd nazwa), potem w środkowej Europie, zanikł w XIX w., Na Śląsku pojawił się w latach 40. XIV wieku, zastępując kwartniki
* zdawkowa jednostka monetarna
* Austro-Węgier (części austriackiej; 1/100 korony),
* Czechosłowacji (1/100 korony),
* Protektoratu Czech i Moraw (1/100 korony),
* Słowacji (1/100 korony),
* Liechtenstein (1/100 )
* W Polsce za panowaniem Augusta II Mocnego (1/18 grosza)
* obecnie Czechy (1/100 korony, nie ma żadnych monet halerzowych w obiegu). (pl)
- L'Heller, o Haller, era una moneta di origine tedesca dal valore di mezzo Pfennig. (it)
- Heller (ursprungligen: Häller) var tidigare ett tyskt mynt, som präglades först 1208 i den schwabiska staden Hall (idag Schwäbisch Hall, därav namnet). Myntet var länge av silver. Det utgjorde under 1300- och 1400-talen Sydtysklands huvudsakliga handelsmynt och från början av 1400-talet hade ett värde av ½ pfennig. Heller nedsjönk till skiljemynt under 1600- och 1700-talen samt då slogs även i koppar och slutligen försvann på 1870-talet. (sv)
- Галер, гелер, геллер, галяр — розмінна монета німецьких держав у Середньовіччі і Новому часі; у ХХ столітті — розмінна монета Чехії (чеськ. haléř) та Словаччини (словац. halier). Різновид денарія. Спочатку Галер — назва срібного пфеніґа (денарія), вперше випущеного близько 1200 року в швабських місті Швебіш-Галі (нім. Schwäbisch Hall), звідки він і отримав свою назву (лат. denarii hallenses, лат. halleri). Перші монети важили близько 0,55 г і містили 0,371 г срібла. Пізніше вартість і якість галера постійно змінювалися. У XVI столітті галер був прирівняний до 1/2 пфеніга.Галер вважають однією з найбільш ранніх мідних монет Німеччини (мідні Вестфальські галери були випущені ще у XVI столітті). Мідні галери карбували у Баварії до 1856 року і у Франкфурті-на-Майні до 1866 (вони прирівнювалися до 1/8 крейцара). Останній галер на території Німеччини був випущений в 1866 році для князівства Гессен-Кассель. У 1892 році в Австро-Угорщині була введена нова грошова одиниця — 1 крона = 100 геллерів (в Угорщині розмінна монета отримала назву «філер», в Західній Україні — «сотик»). Випускали монети 10 і 20 геллерів — з нікелю; 1 і 2 геллери — з бронзи. Новий геллер прирівнювався до 1/2 крейцера. У 1904–1916 роках у Німецькій Східній Африці (нині Танзанія, Руанда і Бурунді) карбувалися монети номіналом 1/2, 1, 5, 10 і 20 геллерів з бронзи, міді, латуні і мідно-нікелевого сплаву. 100 галерів становили 1 рупію. Після розпаду Австро-Угорської імперії (1918) грошову одиницю 1 крона = 100 галерів успадкували Австрія (до 1924) і Чехословаччина (у 1921-39 і 1945-92 роках).Після розпаду Чехословаччини галер став розмінною монетою Чехії та Словаччини = 1/100 крони. (uk)
- Ге́ллер (нем. Heller, встречался также вариант Haller, от лат. denarius hallenses — «халльский денарий», «халлер») — устаревшая денежная единица, имевшая хождение в ряде стран Центральной Европы. Геллеры первоначально представляли собой пфенниги, отчеканенные около 1200 года в городе Швебиш-Халле. Уже к концу XIII столетия из одного из многочисленных видов пфеннига геллеры стали самостоятельной денежной единицей. Широкое распространение они получили в южных землях Священной Римской империи. Последние монеты с обозначением номинала в геллерах на территории Германии отчеканены в 1866 году в Гессен-Касселе. После колонизации Германской империей территории современных Танзании, Бурунди и Руанды стали разменной частью германской восточноафриканской рупии. В Австро-Венгерской империи являлись разменной монетой австро-венгерской кроны (1892—1918). После её распада геллеры стали денежной единицей Чехословакии, а затем Чехии и Словакии. В Чехии последние геллеры выпущены в 2009 году. С 1 сентября 2009 года демонетизированы и утратили статус законного платёжного средства. Цены с указанием геллеров (1⁄100 часть кроны) подлежат округлению при расчётах. В Словакии последние геллеры выпустили в 2008 году, так как в 2009 году государство вошло в еврозону, что предусматривало отказ от национальной валюты. Словацкие кроны подлежали обмену на евро до конца 2013 года. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- The Heller, abbreviation hlr, was a coin, originally valued at half a pfennig, that was issued in Switzerland and states of the Holy Roman Empire, surviving in some European countries until the 20th century. It was first recorded in 1200 or 1208 or, according to Reiner Hausherr as early as 1189. The hellers were gradually so debased that they were no long silver coins. There were 576 hellers in a Reichsthaler ("imperial thaler"). After the Second World War, hellers only survived in Czechoslovakia and Hungary. The heller also existed as a silver unit of weight equal to 1⁄512 of a Mark. (en)
- Le Heller ou Haller est une pièce de monnaie allemande d'une valeur d'un demi-Pfennig qui devait son nom à la ville de Hall (aujourd'hui Schwäbisch Hall). Elle fut produite à partir du début du XIIIe siècle. Des pièces portant un nom identique furent mises en circulation dans d'autres pays germanophones ou proches de l'Allemagne, comme l'Autriche, la Hongrie ou la Suisse. (fr)
- Heller atau , awalnya adalah sebuah koin Jerman bernilai setengah . Namanya diambil dari kota Hall am Kocher (sekarang Schwäbisch Hall). Pencetakan koin tersebut bermula dari abad ke-13, berdasarkan pada pfennig perak yang diproduksi pada masa sebelumnya (in)
- Halerz (niem. Haller lub Heller, cz. haléř lub dawniej halíř, słowac. halier; od łacińskiego denarius hallenses – denar hallski): Halerze
* moneta srebrna, bita od początku XIII wieku w Niemczech (w Hall am Kocher, stąd nazwa), potem w środkowej Europie, zanikł w XIX w., Na Śląsku pojawił się w latach 40. XIV wieku, zastępując kwartniki
* zdawkowa jednostka monetarna
* Austro-Węgier (części austriackiej; 1/100 korony),
* Czechosłowacji (1/100 korony),
* Protektoratu Czech i Moraw (1/100 korony),
* Słowacji (1/100 korony),
* Liechtenstein (1/100 )
* W Polsce za panowaniem Augusta II Mocnego (1/18 grosza)
* obecnie Czechy (1/100 korony, nie ma żadnych monet halerzowych w obiegu). (pl)
- L'Heller, o Haller, era una moneta di origine tedesca dal valore di mezzo Pfennig. (it)
- Heller (ursprungligen: Häller) var tidigare ett tyskt mynt, som präglades först 1208 i den schwabiska staden Hall (idag Schwäbisch Hall, därav namnet). Myntet var länge av silver. Det utgjorde under 1300- och 1400-talen Sydtysklands huvudsakliga handelsmynt och från början av 1400-talet hade ett värde av ½ pfennig. Heller nedsjönk till skiljemynt under 1600- och 1700-talen samt då slogs även i koppar och slutligen försvann på 1870-talet. (sv)
- El heller o häller va ser una moneda alemanya valorada en mig pfennig, anomenada així per la ciutat de Hall am Kocher (avui Schwäbisch Hall). La moneda es va encunyar a partir del començament del segle xiii, basada en un pfennig de plata anterior (o Häller Pfennig, de vegades anomenat Händelheller, o 'heller de la mà', pel dibuix d'una mà que presentava a l'anvers), però la seva composició es va anar deteriorant amb l'afegitó progressiu de cada vegada més coure, de manera que es va acabar considerant com si no fos ja una moneda d'argent. Hi havia hellers de diversos tipus (els anomenats hellers vermells, blancs i negres). A l'edat mitjana va esdevenir símbol de poc valor, i una dita típica alemanya és keinen (roten) Heller wert, literalment 'no val un heller (vermell)', és a dir 'no val un (ca)
- Haléř či halíř (z původního názvu denarius hallenses) je nižší měnovou jednotkou v Česku, původně však šlo o jednu z v Německu, v Rakousko-Uhersku, v Německé východní Africe a později v Československu. Do zavedení eura byl měnovou jednotkou i na Slovensku. (cs)
- Ein Heller oder Haller, abgekürzt hlr., ist eine frühere deutsche Münze vom Wert eines halben Pfennigs, benannt nach der Stadt (Schwäbisch) Hall, lateinisch dann denarius hallensis oder auch hallensis denarius. Sie wurden 1200 bzw. 1208, nach Reiner Hausherr bereits 1189 erstmals urkundlich erwähnt. Geprägt wurden beidseitige silberne Pfennige (Häller Pfennige), genannt „Händelheller“, da sie meist eine Hand abbildeten. Die Heller wurden allmählich so verschlechtert, dass sie keine Silbermünzen mehr waren. Man unterschied weiße, rote und schwarze Heller; auf den Reichstaler rechnete man 576 Heller. Nach dem Zweiten Weltkrieg gab es Heller nur in der Tschechoslowakei und in Ungarn. (de)
- Helero (germane Heller) estas iama germana kupra monero en valoro de duona pfenigo. Ĝi estas nomata post la urbo „Hall” en Ŝvabio (hodiaŭ: Schwäbisch Hall; Haller ~ Hall-a), kie oni ekde la jaro 1228 arĝentajn pfenigojn (la Hall-a pfenigo). Oni diferencigis blankan, ruĝan kaj nigran heleron; unu imperia talero egalis al 576 heleroj. En la regiono Kurhessen, la nordo de Hesio, unu arĝenta groŝo valoris 12 helerojn, tiel la helero egalvaloris al prusa pfenigo. La triheleroj estis kupraj 1 1/2-pfenigopecoj, kiuj estis pregitaj en Sachsen-Gotha. (eo)
- El Heller o Häller fue una moneda alemana valuada en medio Pfennig, nombrada así por la ciudad de Hall am Kocher (hoy Schwäbisch Hall). La moneda fue producida desde el comienzo del siglo XIII como Pfennig de plata (Häller Pfennig). El término Heller fue muy usado para nombrar las monedas de pequeño valor en los Estados germanos hasta 1873 cuando, tras la unificación germana, el marco y el Pfenning se introdujeron como numerario monetario. (es)
- Галер, гелер, геллер, галяр — розмінна монета німецьких держав у Середньовіччі і Новому часі; у ХХ столітті — розмінна монета Чехії (чеськ. haléř) та Словаччини (словац. halier). Різновид денарія. Спочатку Галер — назва срібного пфеніґа (денарія), вперше випущеного близько 1200 року в швабських місті Швебіш-Галі (нім. Schwäbisch Hall), звідки він і отримав свою назву (лат. denarii hallenses, лат. halleri). Перші монети важили близько 0,55 г і містили 0,371 г срібла. Пізніше вартість і якість галера постійно змінювалися. У XVI столітті галер був прирівняний до 1/2 пфеніга.Галер вважають однією з найбільш ранніх мідних монет Німеччини (мідні Вестфальські галери були випущені ще у XVI столітті). Мідні галери карбували у Баварії до 1856 року і у Франкфурті-на-Майні до 1866 (вони прирівнювалися (uk)
- Ге́ллер (нем. Heller, встречался также вариант Haller, от лат. denarius hallenses — «халльский денарий», «халлер») — устаревшая денежная единица, имевшая хождение в ряде стран Центральной Европы. Геллеры первоначально представляли собой пфенниги, отчеканенные около 1200 года в городе Швебиш-Халле. Уже к концу XIII столетия из одного из многочисленных видов пфеннига геллеры стали самостоятельной денежной единицей. Широкое распространение они получили в южных землях Священной Римской империи. Последние монеты с обозначением номинала в геллерах на территории Германии отчеканены в 1866 году в Гессен-Касселе. После колонизации Германской империей территории современных Танзании, Бурунди и Руанды стали разменной частью германской восточноафриканской рупии. (ru)
|