sipil

sipil “nganga, Enterobius vermicularis, kamu nu Ing, pinworm, threadworm zuma ngangan, masazinumay a cilecay, mienengay a cilekal masakeliway a cilekay nu aadipanay nu sawadaa’ a cilekay, u sipil a imelang, i hami nu kitakit izaw ku zuma maliwasak.

蟯蟲（學名：Enterobius vermicularis，英語：pinworm，threadworm）別名：針狀蟲、坐蟲，線蟲動物門中的一類腸道寄生蟲，是蟯蟲病的病因；在全世界均有其分布。

malacilekayay hekal a uzip nu cilekay mahiza u sumanahay kiliw tangah, nuayawan tulul ku bilbil, hekalay a banges mala kibetulay a sapikpik nu tanngah, mahapinang masabangah ku taenucan a takulaw atu masamali mabesu ku mali nu taenucan a takulaw.

成蟲蟲體外型有如粉紅色線頭，前端有三片唇，且角皮層衍生成肥厚的頭翼，有明顯的葫蘆狀食道與球狀膨起的食道球。

ulang a cilekay katanayu’ 8~13x0.3~0.5 haw-mi, u kikul mahapinang masazicep, i buwahngu maazih mutuwa’ ku tapukian ayaw tutulu a cacay hekal nu bili. tama a cilekay kitanayaan tu uzang, tu 2~5x0.1~0.2 haw-mi, malutlut ku kiku. bwahung maazih ku zuma mahapinang matatakis. pilas nu cilekay masamelac caay kalecalecad, tabaki adidi’ 50~60x20~30 haw-mi, pilas nu cilekay masatabakiay a sulit nu ina “D”, kibetul ku pidac nu pilas, nayi’ ku sataheb nu pilas, pangasul ku pilas nu cilekay, dadawa balaki ku pilas nu cilekay, nilacul hinamazih ku U a silit u adidi’ay a cilekay.

雌蟲體長8~13x0.3~0.5毫米，尾端呈明顯針尖狀，在顯微鏡下可見其陰門開口位於體表前三分之一的腹面處。雄蟲體長較雌蟲小，2~5x0.1~0.2毫米，尾部捲曲。在顯微鏡下可見一部明顯之交尾刺。蟲卵為米粒狀不對稱形，大小為50~60x20~30微米，蟲卵呈大寫字母「D」形，卵殼厚、沒有卵蓋，透明蟲卵，蟲卵發育很快，內容物常見為U字形幼蟲。

u pilas nu cilekay mapalecuh tu 6 a tatukian icelangtu, angangan makay nikaen nu tademaw anucaay makaycihek a nihedup micumud i mamelmelan tu kakaen, micaliway tu kacilemin nu bituka hawsa labu nu pilas a cilekay masatulay ku adidi’ay a cilekay itiza i sabaw tusa a sawada’an mimukmuk patahkal tupudac nu pilas. kilul. masaculayay a cilekay duduc tu pienengan tu mamelmelan pasayza adidi’ay sawada’ a malimad muculil, i piculilan nu adidi’ay a cilekay a kinatusa mapidac malacilekay tu, hamin nikahini pakala tu 3~4 a lipay.

其蟲卵在被產下後約6小時便具有感染力，主要藉由人類攝食或鼻腔吸入進入消化系統內，在經過胃酸刺激後蟲卵內的桿狀幼蟲便在十二指腸處鑽出卵殼。接著，桿狀幼蟲便沿著宿主的消化道向小腸的方向移行，在這一過程中幼蟲會蛻皮兩次變成成蟲，整個過程約需3~4週。

balaki tu ya cilekay malimad tayza i mangangiway a sawada’ atu muciw a katatulesan milasul a matatakis. mamin matatakisa uzang a cilekay malimad pasayza i pabesu’cay a sawada’, tiza satu mueneng babi’ hawsa, tatai’an mawahwah tu, uzang a cilekay mukayakay tayza i hekal nu tatai’an tiza liwliw nu tatai’an mulecuh tu pilas nu cilekay.paycacay nu uzang a cilekay taneng mulecuh tu 10,000~15,000 ku pilas a cilekay u pilas a cilekay i balian taneng mauzip tu 2~3 a lipay.

蟲體成熟後，便移往迴腸和盲腸的交接處準備進行交配。在交配後雌蟲便移向直腸，並在此等待宿主進入睡眠狀態時，肛門括約肌鬆弛，雌蟲便爬出肛門外將蟲卵產於肛門四周。每一隻雌蟲可產下約10,000~15,000蟲卵，蟲卵在空氣中可自然存活2~3週。

sipil a adada’ “enterobiasis” hinamaazih i lima katukah sabw sepat ku mihcaan nu wawa. angangan a kasahini calenget ku tatai’an, manana’ ku bannges. nuzuma, u sipil micumud sawada’ nu cabeng a kasadang nu heci, muciw, nayi’ ku nikan, amalangat malebawa. u tatayna ku imelangay, namungangaw micumud ku sipil tayza i husu nu tawawaan  mapuut tu ku husu nu tawawaan, hakay caay tu kasibili. zuma, pihaceng ku kalalid nu sipil caay kataneng ku kasaiyuan nu uzip, caay kaasu’ ku kan, caay kala ku kabi’an,ahemaw ku uzip, hinasaungay, mulesi’ ku isi’, malawlaw, mingelisngelis ku ngipen, adada ku bili, mabidang atu muuta’ a kasahini.

蟯蟲病(enterobiasis）常見於五至十四歲孩童。主要症狀為肛門部位瘙癢，並可進一步引起局部皮膚發炎。少數情況下，蟯蟲進入腸壁肌層、盲腸，腹腔等部位會引起並發炎症。在女性患者中，亦有因蟯蟲迷入輸卵管內而造成輸卵管阻塞，進而造成不孕症的可能性。另外，嚴重的蟯蟲感染可以導致營養不良、食慾不振、失眠、體重減輕、過動、遺尿、情緒不穩、磨牙、腹痛、噁心及嘔吐等症狀。

zayhan sipil apilecuh tu pilas, i tai’ nu cilekay mikinsa caay ka tatungus tu sipil. imahini un kingsa ku kapahay au ngalasu kusapisisis tu liwliw nu tatai’an. sakapahay i sananal miliuc atu ayaw mutai’ u sadepit ku sapidepit tu liwliw nu tatai’an, pazeng han ku sadepit i buwahngu amikinsa aizaw ku pilas nu cilekay. lalid tu pina a demiad ku pikinsa apatalakaw tu kalucek amahapinang amiedap.

因為蟯蟲的產卵特性，適用於一般寄生蟲的糞便檢查並不適用於蟯蟲。目前較為有效的檢查法為玻璃膠帶肛圍擦試法。其方法是在早晨沐浴及排便前以一膠帶黏貼肛圍四周，並將膠帶置於顯微鏡下檢查是否有蟲卵。連續幾天的檢查對提高檢出正確率是有明顯幫助的。

cya-pen-ta-cow “mebendazole” 10mg lalid pacumud tu 3~4 lipay, anucaay 100mg nacacay pacumud zikuz nu tusa a lipay kinacacay pacumud. nika uyni a sapayu patahkal tu musakamu hakay amalawacu’ ku biliay a wawa. anucaay cya-pen-ta-cow “albendazole”  kanenay a sapayu tu sapipatay tu cilekay.

甲苯達唑（mebendazole）10mg連續投予3~4星期，或100mg投予一次並在兩週後在投予一次。但此藥物已有報告指出其有導致新生兒畸胎的可能性。或阿苯達唑（albendazole）等口服驅蟲藥。

uyni a sapayu caay ku sapipatay tu pilas nu cilekay, sisa hakay kinapina mukay tinasapayu kya amahemin mangaay. ayaw nu pingaay, huntu pihapinang mibanaw tu lima, mibaca’ paliayaw muliyaw malalid, uzuma kanca hamin nu luma’ay pulung han mukan tusapayu. saba tu 6 a bulad a wawa kapahay nu hekalay a sapayu ku sapingaay

這些藥物不能殺死蟲卵，所以可能服藥幾次才能徹底治癒。治癒之前，應該注意洗手、洗衣服以防再次感染，必要的時候應全家一起服藥治療。6個月以下的小孩一般建議外用藥治療。

• 中文維基百科 : 蟯蟲
• https://zh.wikipedia.org/zh-tw/%E8%9F%AF%E8%9F%B2