Maimamu 12 wa Shia

Maimamu 12 wa Shia ni watu kumi na wawili kutoka ukoo wa Mtume Muhammad ambao, kwa mujibu wa mafundisho ya Shi'a, ndio warithi wake na walezi na viongozi wa jamii baada ya Mtume. Imamu wa kwanza ni Imam Ali na Maimamu wengine ni watoto wake Imam Ally n fatima wana na wajukuu wake.

Maimamu hao wanateuliwa na Mwenyezi Mungu na wana elimu tukufu, Maasumu (hawafanyi madfhambi na wana haki ya maombezi [kwa ajili ya watu] na mtu anaweza kumkaribia Mungu kwa kuwafanya (Tawassul) maombezi kupitia kwao. Mbali na mamlaka ya kidini, Maimamu wana uongozi wa kisiasa wa jamii. Aya za Qur'an zimejadili suala la uimamu bila kutaja majina ya Maimamu; kama vile aya za Uli al-Amr, Tathir, al-Wilaya, al-Ikmal, al-Tabligh na al-Sadiqi.

Katika baadhi ya masimulizi kutoka kwa Mtume, sifa, majina na idadi ya Maimamu zimetajwa; kama vile Hadith al-Thaqalayn, Hadith ya Manzila, Hadith ya Safina, Hadith ya Yawm al-Dar, Hadith ya Madinat al-Ilm, Hadith al-Tayr al-Mashwiy, Hadith al-Rayat, Hadith al-Kisa', Hadith ya Jabir na Hdith ya Makhalifa kumi na ,mbili. Kwa mujibu wa masimulizi haya, Maimamu wote ni kutoka kwa Waquraishi na wao ni Ahl al-Bayt (watu wa nyumba ya Mtume na Imamu wa mwisho ni Mahdi aliyeahidiwa.

Pia, kuna hadithi nyingi kutoka kwa Mtume katika kumbukumbu za hadithi kuhusu uimamu wa Imam Ali ambaye ni Imamu wa kwanza. Pia, kuna hadithi kutoka kwa Mtume na Imam Ali ambazo zimetaja wazi uimamu wa Imamu wa pili. Baada ya hapo, kila Imamu amemtambulisha Imamu baada yake yeye mwenyewe.

Kwa mujibu wa maelezo haya ya wazi, Maimamu na makhalifa baada ya Mtume ni kumi na wawili. Kwa hiyo, warithi wa Mtume ni watu kumi na wawili wafuatao: Ali Ibn. Abi Talib, al-Hasan Ibn. Ali, al-Husayn Ibn Ali, Ali Ibn al-Husayn), Muhammad Ibn Ali, Ja'far Ibn Muhammad, Musa Ibn Ja'far, 'Ali Ibn Musa, Muhammad Ibn Ali al-Jawad, Ali Ibn Muhammad, al-Hasan Ibn Ali na Muhammad Ibn al-Hasan al-Mahdi.

Wafuasi wengi wa Washia, hasa shia ithnaashariyya, wanaamini kwamba Imamu wa kumi na moja aliuawa shahidi; Imamu wa mwisho, Mahdi aliyeahidiwa, yuko katika hali ya kuchanganyikiwa. Atarudi katika siku zijazo na kuanzisha haki na usawa duniani.

Imani ya uimamu wa Maimamu Kumi na Wawili ni miongoni mwa imani za kimsingi za Washia Ithnashariya na riwaya nyingi kutoka kwa Mtume na Maimamu katika marejeo ya hadith zilizopo zinaiunga mkono mtazamo huu. Wafasiri wa Kishi'a na wanatheolojia wanaamini kwamba Qur'ani imeirejelea imani hii kwa udhahiri katika Aya za Uli al-Amr, al-Tathir, al-Wilayah, al-Ikmal, al-Tabligh, na al-Sadiqin.

Kwa mtazamo wa Kishia, Maimamu wana majukumu ya Mtume kama vile kufafanua Quran, kufundisha hukumu za kidini, kutoa mafunzo kwa wanajamii, kujibu maswali ya kidini, kusimamisha uadilifu katika jamii, na kulinda Uislamu. Tofauti kati yao na Mtume ni katika kupokea wahyi na sheria ya Mwenyezi Mungu.

Kwa mujibu wa imani ya Shi'a Ithnashariya, uimamu wa Maimam Kumi na Wawili ulianza baada ya kufariki kwa Mtume mnamo mwaka wa 11/632 na uimamu wa Imam Ali na umeendelea hadi sasa bila kukatizwa. Tangu mwaka wa 260/874, baada ya kufariki kwa Imam al-'Askari na kubadilika kwa Uimamu kwa mwanawe, Imam al-Mahdi), uimamu uligeuka kutoka katika hali ya dhahiri na kwenda kwenye ghaibu na uimamu wa muda mrefu wa Imam al-Mahdi amekuwa katika Ghaib (haonekani).

Shi'a wanaamini kwamba Maimamu (as) ni maasum na wana elimu ya ghaibu; na pia wanaamini kwamba mtu anaweza kujikurubisha kwa Mwenyezi Mungu kwa kuwafanyia tawassul. Kuzuru makaburi ya Maimam ni miongoni mwa tamaduni za Shia na wanajulikana kuwa na uwezo wa kufanya shafaa (uombezi).

Kwa mtazamo wa Washi’a walio wengi, Maimamu Kumi na Wawili wana sifa zifuatazo:

• Umaasum: Maimamu kama Mtume wana kinga dhidi ya dhambi na makosa yote.
• Ubora: Maimamu ni bora kuliko mitume wote (isipokuwa Mtume Muhammad, malaika, na watu wengine wote. Hadithi zinazoashiria ubora wa Maimam kwa viumbe vyote zinachukuliwa kuwa zimepitishwa kwa wingi.
• Elimu ya yaliofichika: Mwenyezi Mungu amewapa Maimamu elimu ya mambo ya hakika yaliyofichika.
• Wilaya ya ubunifu na ya kutunga sheria: Wanazuoni wengi wa Shia Ithnashariya wanaamini kwamba Maimamu wana wilaya yenye ubunifu, na pia wanakubali kwamba Maimamu wana wilaya ya kutunga sheria kwa maana ya kuwa na udhibiti wa maisha na mali za watu. Kwa mujibu wa baadhi ya hadithi, Maimamu pia wana mamlaka ya kutunga sheria kwa maana ya kuwa na haki ya kutunga sheria za kidini.
• Uombezi: Kama Mtume, Maimamu wana nafasi ya uombezi.
• Mamlaka ya kidini na kielimu: Kwa mujibu wa idadi ya hadithi kama Hadith al-Thaqalayn na Hadith al-Safina, Maimamu wana mamlaka ya kidini na kielimu, na watu lazima wawarejelee katika masuala ya kidini.
• Uongozi na Jamii: Uongozi wa jamii ya Kiislamu baada ya Mtume ni wa Maimamu.
• Utiifu: Kwa mujibu wa Qur'an 4:59, ni wajibu kwa watu kuwatii Maimamu, kwani ni wajibu kumtii Mwenyezi Mungu na Mtume.

Wanachuoni wengi wa Kishia wanaamini kwamba Maimamu kumi na moja wa kwanza waliuawa kishahidi na Imam wa Kumi na Mbili pia atauawa kishahidi. Wanaongeza baadhi ya Hadith kuhusiana na jambo hili, kama ile isemayo, "Wallahi hakuna hata mmoja wetu ila aliyeuawa na kuuawa kishahidi."

Uthibitisho wa Uimamu daima umekuwa mada muhimu katika vitabu vya Shia ithnashariya na wanachuoni wa Shia ithanashria wana vitabu vingi vyenye mitazamo tofauti kuhusu hilo. Kitabu cha Sulaym ibn Qays al-Hilali kilichoandikwa mwishoni mwa karne ya 1/7 ni miongoni mwa vitabu vya kale sana ambamo Maimamu Kumi na Wawili wametajwa.

Kuhusu kutajwa waziwazi kwa Maimamu Kumi na Wawili, kuna vitabu kama vile Muqtadab al-athar cha Ibn 'Ayyash al-Jawhari (amefariki 401/1010) na Kifayat al-athar cha al-Khazzaz al-Qummi (mwisho wa tarehe 4/10), ambamo waandishi wao wamefanya jitihada za kukusanya riwaya kuhusu kutajwa waziwazi kwa Maimamu Kumi na Wawili kutoka vyanzo tofauti vya Shi'a na Sunni.

Mbali na vitabu vya nusus (marejeo ya wazi), vitabu vingine vilivyo chini ya jina la jumla la "Dala'il al-Imama" (dalili za uimamu) kuhusu Maimamu vitendo vya ajabu na miujiza vinaweza kutajwa kama vile Dala. 'il al-imama inayonasibishwa na Ibn Rustam al-Tabari (iliyochapishwa 1383/1963, Najaf), au inafanya kazi chini ya jina la jumla la "al-Wasiyya" ambalo linaelezea upokezaji wa unaibu katika mlolongo wa Maimamu Kumi na Wawili kama hao. kama Ithbat al-wasiyya ya al-Mas'udi (iliyochapishwa Najaf, maktaba ya Haydariyyah).

Kuthibitisha uimamu wa Maimamu Kumi na Wawili kwa msingi wa hadith pia kumekuwa lengo la wanatheolojia Kumi na Wawili wa Shi'a na kazi nyingi muhimu za kitheolojia zimetolewa kwa mada hii. Miongoni mwa Hadiyth mashuhuri kati ya hizo ni Hadith al-Thaqalayn, Hadithi al-Manzila, Hadithi al-Safina, Hadithi Yawm al-Dar, Hadith Madinat al-'Ilm, Hadithi al-Tayr al-Mashwiy, Hadithi al-Rayat, Hadithi. al-Kisa', Hadithi ya Jabir, na Hadithi za Makhalifa Kumi na Wawili.

Baada ya kuteremshwa kwa Qur'an 4:59, Jabir b. Abd Allah al-Ansari alimuuliza Mtume kuhusu maana ya usemi "waliopewa mamlaka miongoni mwenu." Mtume akajibu, “Hao ni warithi wangu na viongozi wa Waislamu baada yangu; wa kwanza wao ni Ali b. Abi Talib, na baada yake al-Hasan, al-Husayn, Ali b. al-Husayn, Muhammad b. Ali, Jaafar b. Muhammad, Musa b. Ja'far, Ali b. Musa, Muhammad b. Ali, Ali b. Muhammad, al-Hasan al-'Askari na baada yake, mtoto wake ambaye ana jina moja na teknonim kama mimi.

Mbali na Hadith za Shi'a, kuna baadhi ya Hadith zilizosimuliwa katika vyanzo vya Sunni zikiwataja makhalifa au maimamu kumi na wawili baada ya Mtume. Katika karne ya 1/7, kuna hadithi zilizosimuliwa kutoka kwa baadhi ya Maswahaba wa Mtume, zinazotoa habari njema kuhusu maimamu kumi na wawili baada ya Mtume ambazo zilikuwa zikisambazwa katika mikutano mbalimbali. Miongoni mwa Hadith hizo, Hadith iliyopokelewa na Jabir b. Samura ambayo imetajwa katika Sahih al-Bukhari na Sahih Muslim ndiyo maarufu zaidi. Katika hadithi hii, imetajwa kwamba maimamu (imamu au makhalifa) baada ya Mtume ni 12 kutoka kwa Maquraishi. Hadithi hii ambayo ni miongoni mwa Hadith mashuhuri katika ulimwengu wa Kiislamu, ilitajwa kwa mara ya kwanza katika vyanzo vya Sunni na kisha katika vyanzo vya Shi'a.

Katika kiwango cha chini, Hadith iliyosimuliwa kutoka kwa Ibn Mas'ud inaweza kutajwa ambayo ina maana kwamba idadi ya makhalifa baada ya Mtume ni 12 kama idadi sawa ya machifu wa Banu Israil. Wanachuoni wa Kisunni wanatoa tafsiri tofauti ya maimamu hawa 12 na kuwatanguliza watu wasiokuwa Maimamu wa Shi'a

Mashia kumi na wawili wanaamini kwamba kwa kuzingatia hoja za kimantiki na vilevile ushahidi wa kimapokeo, kama vile Hadith al-Ghadir na Hadith al-Manzila iliyosambazwa kwa wingi, mrithi halali wa haraka wa Mtume alikuwa Ali b. Abi Talib. Baada ya Imam Ali viongozi walioteuliwa na Mwenyezi Mungu wa umma wa Kiislamu walikuwa ni Imam al-Hasan, Imam al-Husayn, Imam al-Sajjad, Imam al-Baqir, Imam al- Sadiq, Imam al-Kazim, Imam al-Rida, Imam al-Jawad, Imam al-Hadi, Imam al-Askari na Imam al-Mahdi.

Ali, (kulingana na riwaya maarufu zaidi), alizaliwa miaka kumi kabla ya kuanza kwa ujumbe wa Mtume. Miaka sita baada ya njaa iliyoikumba Makka na vitongoji vyake, Ali alihamia kwenye nyumba ya Mtume kufuatia ombi la Mtume na tangu hapo akachukuliwa na kulelewa naye.

Mwanzoni mwa ujumbe wa Mtume aliporudi kutoka kwenye pango la Hira kwenda nyumbani kwake, Ali na Khadija, mke wa Mtume (saww) waliukubali Uislamu kama wa kwanza. Waislamu. Mwanzoni mwa ujumbe wa hadhara wa Mtume, kwenye tukio la Yawm al-Dar, Ali (as) alikuwa ndiye mtu wa kwanza na wa pekee aliyetangaza kwa uwazi imani yake katika mkusanyiko huo. Yeye hakuwahi kuabudu chochote isipokuwa Mungu Mmoja.

Ali kila mara alifuatana na Mtume hadi huyo alipohama kutoka Makka kwenda Madina na katika mkesha wa kuhama kwake, ambapo makafiri waliizingira nyumba ya Mtume na wakaingia haraka kumuua katika nyumba yake. kitandani, Ali alilala kwenye kitanda cha Mtume ili kuokoa maisha ya Mtume na Mtume akaenda Madina. Tukio la kuteremshwa kwa aya ya al-Ishtira ni sadaka hii.

Ali alifuatana na Mtume huko Madina pia, ambapo (as) alimuoa Bibi Fatima, binti wa Mtume. Mtume alipokuwa anaweka kiapo cha udugu na masahaba zake, alimteua Ali kuwa ndugu yake.

Ali alishiriki katika vita vyote ambavyo Mtume alihudhuria isipokuwa vita vya Tabuk wakati Mtume alimuamuru Ali abaki Madina mahali pake mwenyewe. Ali kamwe hakurudi nyuma katika vita vyovyote au kuwaepuka maadui wowote na wala hakumuasi Mtume katika masuala yoyote, kama Mtume alivyosema, “Ali kamwe hatengani na haki na ukweli kamwe hautengani na Ali."

Imam al-Hasan al-Mujtaba na kaka yake, Imam al-Husayn, walikuwa watoto wawili wa Imam Ali na Bibi Fatima. Mtume mara kwa mara ananukuliwa akisema, "al-Hasan na al-Husayn ni watoto wangu."

Imam al-Hasan alizaliwa mwaka 3/625 huko Madina. Alipokuwa na umri wa miaka 7, alifiwa na babu yake, Mtume, na muda mfupi baadaye alimpoteza mama yake, Bibi Fatima.

Baada ya kifo cha kishahidi cha baba yake, akawa Imam kwa kufuata amri ya Mwenyezi Mungu na wasia wa Imam Ali na kwa muda wa miezi sita, alisimamia mambo ya Waislamu kama khalifa wa Waislamu. Wakati wa ukhalifa wake, Mu’awiya ambaye alikuwa adui mkubwa wa Ali na familia yake na amepigana kwa miaka mingi (akitafuta ukhalifa kwanza kwa kulipiza kisasi cha kifo cha Khalifa wa Tatu na kisha kudai ukhalifa mwenyewe waziwazi), alilisogeza jeshi lake kuelekea. Iraq iliyokuwa mji mkuu wa ukhalifa wa Imam al-Hasan na ilipigana vita dhidi yake.

Hatua kwa hatua Mu’awiya aliwarubuni makamanda wa jeshi la Imam al-Hasan kwa kuwapa kiasi kikubwa cha fedha na matoleo ya vishawishi na akalifanya jeshi la Imam limuasi hivyo ilimbidi kufanya suluhu na Mu’awiya. kukabidhi ukhalifa kwa Mu’awiyah chini ya masharti kwamba baada ya kifo cha Mu’awiya, ukhalifa utarejea kwa Imam al-Hasan na kwamba familia yake na wafuasi wake watakuwa salama kutokana na aina yoyote ya madhara au kosa.

Mwanzoni mwa ukhalifa wake, Mu'awiya alivunja ahadi yake ya kuzingatia masharti. Wakati wa ukhalifa wa Mu’awiya uliochukua miaka 10, Imam al-Hasan aliishi akiwa na matatizo makubwa na kutokuwa salama hata nyumbani kwake. Hatimaye alitiwa sumu na kuuawa kishahidi mnamo 50/670 na mke wake ambaye alitiwa moyo na Mu'awiya.

Imam al-Husayn, anayejulikana kama "Sayyid al-Shuhada'" (Mwalimu wa Mashahidi), mtoto wa pili wa Imam Ali na Bibi Fatima, alizaliwa mnamo 4/626 na. akawa Imamu baada ya kuuawa shahidi kaka yake, Imam al-Hasan, kwa kufuata amri ya Mwenyezi Mungu na wasia wa Imam al-Hasan.

Imamu al-Husayn alikuwa Imam kwa miaka 10 na isipokuwa miezi 6 iliyopita, uimamu wake uliambatana na ukhalifa wa Mu'awiya, ambapo yeye (as) aliishi chini ya shida kubwa na hali ngumu. Wakati wa miezi 6 ya mwisho ya uimamu wa Imam al-Husayn Mu'awiya alijaribu kusimamisha ukhalifa wa mtoto wake mpotovu, Yazid. Katikati ya 60/680, Mu'awiya alikufa na mwanawe akaingia madarakani.

Imam Ali b. al-Husayn aliyeitwa "Sajjad" na "Zayn al-'Abidin" alikuwa mtoto wa tatu wa Imam al-Husayn, ambaye mama yake alikuwa Shahr Banu, binti Yazdegerd III, mfalme wa mwisho wa nasaba ya Sassanid. wa Iran. Ndugu zake wengine watatu waliuawa kishahidi katika Vita vya Karbala, lakini yeye alikuwa mgonjwa sana hivyo hakuweza kwenda vitani na alitumwa Shamu pamoja na mateka wengine.

Baada ya kupita muda wa utumwa, Imam al-Sajjad alirudishwa Madina kwa heshima kwa amri ya Yazid ili kuepuka hasira ya umma. Yeye alikamatwa tena na kufungwa minyororo kwa amri ya khalifa wa Bani Umayya 'Abd al-Malik na kuletwa kutoka Madina kurudi Syria na kurudi Madina baadaye tena.

Baada ya kurejea Madina, Imamu wa nne alikaa nyumbani, akafunga mlango kwa wageni na akajishughulisha na kumwabudu Mwenyezi Mungu na hakukubali kukutana na yeyote isipokuwa Shi'a fulani kama Abu Hamza al-Thumali, Abu Khalid al-Kabuli. na sawa. Hata hivyo, watu hawa fulani walisambaza mafundisho waliyojifunza kutoka kwa Imamu miongoni mwa Shia na kufanya hivyo, Shi'a alipandishwa cheo hivyo akachanua wakati wa Imamu wa tano.

Sahifat al-Sajjadiyya ni mkusanyiko wa 57 wa dua zake. Baada ya miaka 35 ya uimamu wake, Imam al-Sajjad alilishwa sumu na kuuawa kishahidi mnamo 95/713 na Walid b. 'Abd al-Malik kufuatia ushawishi wa Hisham, khalifa wa Bani Umayya.

Imam Muhammad b. Ali, anayejulikana kama "Baqir al-'Ulum". Hiki ni cheo ambacho Mtume alimpa. Imam al-Baqir alizaliwa mwaka 57/733 na alikuwa na umri wa miaka 4 katika Vita vya Karbala. Baada ya baba yake mkubwa, yeye akawa imamu kwa kufuata amri ya Mwenyezi Mungu na kama walivyotaja wahenga zake. Yeye aliuawa kishahidi mnamo 114/733 au 117/735. Kwa mujibu wa baadhi ya hadithi kutoka kwa Shi'a, Imam alilishwa sumu na Ibarahim b. Walid b. 'Abd al-Malik, mpwa wa Hisham, khalifa wa Bani Umayya.

Wakati wa Imamu wa tano kulikuwa na mapigano na maasi ya mara kwa mara kutokana na dhulma za Bani Umayya na changamoto hizi ziliifanya serikali kuwa na shughuli nyingi na mbali na kuwaudhi Ahlul-Bayt. Kwa upande mwingine, kutokea kwa Vita vya Karbala na kwamba Ahlul-Bayt walidhulumiwa, kuliwafanya Waislamu kuvutiwa nao na kumletea Imamu fursa hizo nzuri za kusambaza mafundisho ya Kiislamu ya Ahlul-Bayt. kwamba hakuna hata mmoja katika Maimamu aliyekuwa nao hapo nyuma na hili linathibitishwa na Hadith nyingi zilizosimuliwa kutoka kwake.

Imam Ja'far b. Muhammad (al-Sadiq), mwana wa Imam wa tano alizaliwa mwaka 83/702 na alitiwa sumu na kuuawa kishahidi kwa kushawishiwa na khalifa wa Abbas Al-Mansur al-'Abbasi akiwa na umri wa miaka 65. Isipokuwa Imam al-Mahdi ambaye yuko katika ghaib, Imam al-Sadiq alikuwa imamu mkubwa zaidi.

Wakati wa uimamu wake, kutokana na mapinduzi katika nchi za Kiislamu na hasa uasi wa al-Musawwida (watu wenye mavazi meusi) yaliyofanywa kuupindua ukhalifa wa Bani Umayya, na vita vya umwagaji damu vilitokea ambavyo vilipelekea kuanguka kwa ukhalifa wa Bani Umayya. Kwa hiyo, misingi mizuri ambayo Imam wa tano aliitayarisha kwa kusambaza mafundisho ya Kiislamu ya Ahlul-Bayt katika kipindi cha miaka 20 ya uimamu wake, ilileta fursa zaidi na mazingira bora ya kueneza mafundisho ya kidini.

Katika miaka yake 34 ya uimamu, Imam al-Sadiq alisambaza mafundisho ya kidini na kuwaelimisha wanazuoni wengi katika sayansi tofauti za kimapokeo na kimantiki kama vile Zurara, Muhammad b. Muslim, Muumin al-Taq, Hisham b. Hakam, Aban b. Taghlib, Hisham b. Salim, Hariz, Hisham Kalbi Nasaba, Jabir b. Hayyan na wengineo na hata baadhi ya wanazuoni wa Kisunni walitunukiwa kufaidika na darsa zake kama vile Sufyan al-Thawri, Abu Hanifa (kiongozi wa shule ya Hanafi), Qadi Sakuni, Qadi Abu l-Bakhtari na wengineo. Inasemekana kwamba wapokezi na wanavyuoni 4000 wa Hadith walielimishwa katika darsa zake. Hadithi zilizopokelewa kutoka kwa al-Sadiqayn (Maimam wa tano na wa sita) ni nyingi kuliko hadithi zote zilizopokelewa kutoka kwa Mtume na Maimamu wengine 10.

Al-Mansur al-'Abbasi aliwaamuru maajenti wake kumkamata Imam al-Sadiq huko Madina. Imam alikamatwa mara moja kabla kwa amri ya Khalifa wa Abbas Saffah na kuletwa Iraq na kabla ya hapo, yeye pia alikamatwa mbele ya Imam al-Baqir kwa amri ya khalifa wa Bani Umayya Hisham. na kuletwa Damasko. Al-Mansur alimuweka Imam al-Sadiq chini ya uangalizi kwa muda na alitaka kumuua lakini hatimaye akamuacha Imam arudi Madina na Imamu aliishi maisha yake yote kwa kujitenga, akifanya Taqiyya. uigaji wa tahadhari). Hatimaye alitiwa sumu na kuuawa kishahidi kwa amri ya al-Mansur.

Imamu wa saba aliishi wakati uleule na al-Mansur, al-Hadi, al-Mahdi na Harun, katika wakati wa giza na mgumu sana na akafanya Taqiyya (kunaghai kwa tahadhari). Wakati Harun alipokwenda Madina wakati wa hijja, aliamuru kumkamata na kumfunga minyororo Imam al-Kazim alipokuwa anaswali katika msikiti wa Mtume na kumfunga. Kisha akamchukua kutoka Madina mpaka Basra na kutoka Basra mpaka Baghdad. Yeye alichukuliwa kutoka jela moja hadi nyingine kwa ajili ya wengi. Yeye hatimaye alitiwa sumu na kuuawa kishahidi katika gereza la al-Sindi b. Shahak na akazikwa katika sehemu inayoitwa "Maqabir Quraysh" ambayo sasa iko katika mji wa Kadhimiya.

Imam wa nane, Ali b. Musa al-Rida alikuwa mtoto wa Imam al-Kazim ambaye (kulingana na marejeo mengi ya kihistoria) alizaliwa mwaka 148/765 na aliuawa kishahidi mnamo 203/818.

Yeye akawa Imamu baada ya baba yake kwa amri ya Mwenyezi Mungu na kufuatia riwaya ya wahenga wake. Kipindi chake cha uimamu kilikuwa cha wakati mmoja na khalifa wa Abbas Harun, kisha na mwanawe al-Amin na baadaye na mtoto mwingine wa Harun al-Ma'mun.

Baada ya baba yake, al-Ma'mun alikuwa na changamoto na kaka yake al-Amin ambazo zilisababisha vita vya umwagaji damu na hatimaye al-Amin aliuawa. Hadi wakati huo, sera ya ukhalifa wa Bani Abbas kwa wafuasi wa Ahlul-Bayt ilikuwa ya kichokozi na kila baada ya muda moja ya harakati za 'Alawii ilifanya uasi na ilikuwa ni shida kwa serikali. Ingawa viongozi wa Shi'a hawakushirikiana na maasi hayo, Shi'a ambao walikuwa na idadi kubwa ya watu daima waliwachukulia Maimam kama viongozi wao wa kidini na waliuchukulia ukhalifa kuwa mfumo mchafu ulio mbali sana na utakatifu wa viongozi wao.

Kuendelea kwa hali kama hiyo ilikuwa ni hatari kwa ukhalifa, kwa hiyo al-Ma'mun alifikiria kukomesha matatizo haya ambayo mababu zake hawakuweza kuyatatua katika miaka 70. Aliamua kumtangaza Imam al-Rida kama mrithi wake dhahiri, kwa sababu wakati Alids walipopata kiungo cha ukhalifa, hawakufanya maasi yoyote dhidi yake tena. Kwa upande mwingine, Shi'a walipoona uhusiano wa Imam wao na ukhalifa na watawala wake ambao yeye aliwaona kuwa ni wachafu hapo awali, watapoteza imani yao na mapenzi yao ya kiroho kwa Maimam na hivyo shirika lingeanguka na kusingekuwa na vitisho tena kutoka upande wao kwa ukhalifa. Baada ya mafanikio hayo, kumuua Imam haingekuwa vigumu kwa al-Ma'mun.

Ili kufanikisha njama hii, alimuita Imam mwaka 200/816 kutoka Madina hadi Merv. Kwanza alitoa ukhalifa na kisha urithi wa madaraka kwa Imam, lakini kwa wote wawili, Imam alileta udhuru na akakataa ombi lake. Hata hivyo, al-Ma'mun alimlazimisha Imamu kulikubali hili la pili, hivyo Imamu alilikubali ili mradi tu yeye asiingilie katika kuteua au kumfukuza mtu yeyote. Muda mfupi baadaye, pale al-Ma'mun alipoona maendeleo ya haraka ya Shi'a, alitambua kosa lake na akamtia sumu na kumuua kishahidi Imam. Imam al-Rida alizikwa huko Tus ambayo sasa iko katika kitongoji cha Mashhad, Kaskazini-mashariki mwa Iran.

Imam Muhammad b. Ali (anayeitwa kama, Ibn al-Rida, al-Taqi, al-Jawad), mtoto wa Imam wa nane alizaliwa Madina mwaka 195/811. Kwa mujibu wa Hadith za Shi'a, yeye alilishwa sumu na kuuawa kishahidi na mke wake, binti ya al-Ma'mun kwa kuchochewa na al-Mu'tasim. Yeye alizikwa huko al-Kazimiyya kando ya babu yake, Imam al-Kazim).

Yeye akawa imamu baada ya baba yake kwa amri ya Mwenyezi Mungu na kwa kufuata maelezo ya wazee wake. Baada ya kifo cha baba yake, Imam al-Jawad alikuwa Madina. Al-Ma'mun alimwita Baghdad, ambapo wakati huo, ulikuwa mji mkuu wa ukhalifa. Alijifanya kumpenda kiasi kwamba alimwoza binti yake kwa Imam. Kisha, al-Ma'mun alimweka Imam huko Baghdad na kwa kweli alitaka kumweka chini ya uangalizi kamili ndani ya nyumba yake na nje. Baada ya muda, Imam alirejea Madina na kukaa huko hadi mwisho wa utawala wa al-Ma'mun. Baada ya al-Ma'mun kufa, al-Mu'tasim aliingia madarakani na akamwita tena Imam kwenda Baghdad na kumweka chini ya uangalizi. Hatimaye, Imam alilishwa sumu na kuuawa kishahidi na mkewe kwa kushawishiwa na al-Mu'tasim.

Imam Ali b. Muhammad (aitwaye al-Naqi na al-Hadi), mtoto wa Imam wa tisa alizaliwa Madina mwaka 212/828 na (kulingana na ripoti za Shi'a) alilishwa sumu na kuuawa kishahidi na Khalifa wa Abbas, al-Mu'tazz, katika 254/868.

Imam al-Hadi aliishi zama na makhalifa saba wa Abbas, al-Ma'mun, al-Mu'tasim, al-Wathiq, al-Mutawakkil, al-Muntasir, al-Musta'in na al-Mu'tazz.

Mnamo mwaka wa 243/857 na kufuatia porojo walizozifanya kuhusu Imam, al-Mutawakkil alimuita Imam kutoka Madina hadi Samarra ambapo ulikuwa mji mkuu wakati huo. Wakati Imam alipoingia Samarra, al-Mutawakkil inaonekana hakufanya lolote dhidi yake, bali alitayarisha mazingira kwa ajili ya njia zote za kuudhi na kumvunjia heshima Imam. Alimuita Imam kwenye kasri yake mara nyingi ili kumvunjia heshima au kumuua. Pia aliipekua nyumba ya Imam (as) mara nyingi.

Al-Mutawakkil hakuwa na rika miongoni mwa makhalifa wa Abbas katika uadui na Ahlul-Bayt na hasa adui mkubwa wa Imam Ali na akamlaani hadharani. Hata alikuwa ameajiri mcheshi kumuiga Imam Ali katika vyama vyake. Mnamo mwaka wa 237/851, aliamuru kuharibu Madhabahu Tukufu ya Imam al-Husayn huko Karbala na nyumba nyingi zilizojengwa kuizunguka na kuzisawazisha. Wakati wake, hali ya maisha ya Alids huko Hijaz ilikuwa mbaya sana kwa namna ambayo wanawake wao hawakuwa na nguo za kutosha za kuvaa, na baadhi yao walikuwa na chador moja tu kuu waliyokuwa wakivaa kwa zamu wakati wa sala. Al-Mutawakkil angetoa shinikizo kama hilo kwa Alids wa Misri pia. Imam al-Hadi alivumilia chini ya mateso ya al-Mutawakkil, kisha baada ya kufa, al-Muntasir, al-Musta'in na kisha al-Mu'tazz wakaingia madarakani hadi hatimaye Imam (as) alitiwa sumu na kuuawa kishahidi. njama ya al-Mu'tazz.

Al-Hasan b. Ali (aitwaye al-'Askari), mtoto wa Imam wa kumi alizaliwa mwaka 232/846 na (kulingana na baadhi ya hadithi za Shi'a) alitiwa sumu na kuuawa kishahidi mnamo 260/874 kwa njama ya al-Mu. 'tamid, khalifa wa Abbasid.

Imam al-'Askari alikuja kuwa Imamu baada ya baba yake kuuawa kishahidi, kwa amri ya Mwenyezi Mungu na kufuatia ripoti za wazee wake. Uimamu wake ulichukua muda wa miaka 7, ambapo ilimbidi afanye Taqiyya kali (kujinasibisha kwa tahadhari) kwa sababu ya kero za kupita kiasi za ukhalifa na akafunga mlango wa nyumba yake kwa watu, hata kwa Shi'a wa kawaida na hakukutana na yeyote isipokuwa tu. wasomi wao. Hata hivyo alikuwa gerezani muda mwingi wa maisha yake. Sababu ya kwanza ya unyanyasaji huu wote ilikuwa kwamba idadi ya Shi'a ilikuwa imeongezeka katika wakati huo na uwezo wao ulikuwa umefikia kiwango cha juu sana. Pia, ukweli huu kwamba Shi'a waliamini uimamu ulijulikana kwa kila mtu na Maimamu walipatikana upesi; kwa hivyo, ukhalifa uliwaweka chini ya uangalizi zaidi kuliko hapo awali na kujaribu kuwaua kwa njia yoyote ile. Pili, walijua kwamba wasomi wa Shi'a waliamini kwamba Imam al-Askari atapata mtoto ambaye angekuwa Mahdi Aliyeahidiwa na Mtume mara kwa mara alikuwa amesimulia kupitia Shi'a na Sunni kuhusu. kuja kwake.

Kwa hiyo, Imam al-'Askari aliwekwa chini ya uangalizi zaidi kuliko Maimamu wengine na Khalifa wa zama zake alikuwa ameamua kuumaliza uimamu wa Shi'a kwa njia yoyote ile. Mara tu walipomripoti kuhusu ugonjwa wa Imam, alimtuma daktari nyumbani kwake akifuatana na baadhi ya watu wake waaminifu na akawapa baadhi ya mahakimu kuichunga nyumba yake na chochote kilichotokea humo. Baada ya Imamu kuuawa kishahidi, khalifa aliamuru kupekua nyumba yake na kuangalia mke wa Imam na watumwa wake ili kujua kama walikuwa na mimba. Kwa muda wa miaka miwili, maajenti wa khalifa walikuwa wakimtafuta mtoto wa Imam mpaka wakakatishwa tamaa kabisa.

Imam al-'Askari (as) alizikwa nyumbani kwake huko Samarra karibu na kaburi la baba yake.

Mahdi Aliyeahidiwa (ambaye kwa kawaida anaitwa "Imam al-'Asr" na "Sahib al-Zaman") ni mtoto wa Imam wa Kumi na Moja ambaye jina lake na jina lake lilikuwa sawa na la Mtume (saww). Yeye alizaliwa Samarra mwaka wa 256/870 na aliishi na baba yake akiwa amefichwa na watu hadi 260/874 baba yake alipouawa kishahidi na wasomi wachache tu wa Shi'a walikutana naye. Baada ya kifo cha kishahidi cha baba yake, wakati yeye alipokuwa Imam, yeye alijificha kwa watu.

Imamu al-Mahdi'a Ghaibu imegawanyika katika vipindi viwili:

Ghaibu Ndogo, iliyoanza mwaka 260/874 na kumalizika mwaka 329/940 (ilidumu miaka 70 katika kalenda ya Hijri). Katika kipindi hiki, Imam aliwasiliana na watu kupitia wasaidizi wake maalum. na Ghaibu Kubwa iliyoanza mwaka 329/940 na inaendelea hadi sasa. Katika Hadith iliyokubaliwa na Shi’a na Sunni, Mtume amesema: “Ikiwa hakuna chochote kilichobakia katika maisha ya dunia isipokuwa siku moja tu, basi Mwenyezi Mungu atairefusha siku hiyo mpaka al-Mahdi. kutoka miongoni mwa watoto wangu hutokeza tena na kuujaza ulimwengu uadilifu kama ulivyojaa dhulma na dhulma.”

Wasunni hawawachukulii Maimamu Kumi na Mbili wa Shi’a kama warithi halali wa Mtume, hata hivyo wanawapenda kama kizazi chake. Kwa mujibu wa Hadith, iliyonukuliwa katika vyanzo vyao, jamaa za Mtume wanaopaswa kupendwa kwa mujibu wa Quran 42:23 ni Ali, Fatima, na watoto wao. Kwa kuzingatia aya hii na ushahidi mwingine, Fakhr al-Din al-Razi, mwanatheolojia na mfasiri mkubwa wa Kisunni wa karne ya sita/kumi na mbili, alishikilia kwamba ni wajibu kumpenda Ali, Fatima na watoto wao.

Baadhi ya wanachuoni wa Kisunni walikuwa wakizuru makaburi ya Maimamu wa Shi'a wakitaka uombezi wao, kama vile Abu Ali Khallal katika karne ya tatu/tisa ambaye alisema, “Kila nilipokuwa na tatizo, nilikuwa nazuru kaburi la Musa b. Ja’far na umuombe uombezi, na hivyo tatizo langu litatatuliwa.” Imepokewa kwamba Abu Bakr Muhammad b. Khuzayma, mwanasheria wa Kisunni, mwanahadithi, na mfasiri wa karne ya tatu na ya nne/kumi, alizuru kaburi la Imam al-Rida mara nyingi na daraja la heshima alilolionesha kwa Imam lingewashangaza watu.

Ibn Hibban, mwanahadithi mashuhuri wa Sunni katika karne ya tatu/tisa na nne/kumi, anaripotiwa kusema, “Nilipokuwa Tus, kila nilipokuwa na tatizo, nilizuru kaburi la Ali b. Musa al-Rida na uswali hapo. Kisha sala yangu ingejibiwa na tatizo langu lingetatuliwa.”

Kwa mujibu wa Ayatullah Ja'far Subhani, wanazuoni wengi wa Kisunni waliwakubali Maimamu wa Kishia kama mamlaka ya kidini na kielimu. Kwa mfano, imepokewa kwamba Abu Hanifa, mwanzilishi wa shule ya sheria ya Hanafi, alisema, “Sijapata kuona mtu yeyote mwenye ujuzi zaidi wa dini kuliko Ja’far Ibn. Muhammad.” Kauli hiyo hiyo inaripotiwa kusemwa na Muhammad b. Muislamu Ibn. Shihab al-Zuhri, mwanasheria mashuhuri wa Kisunni na mwanahadithi wa karne ya kwanza/ya saba na ya pili/ya nane, kuhusiana na Imam al-Sajjad.

Abd Allah Ibn. Ata' al-Makki, mwanahadithi wa Kisunni na aliyeishi zama za Imam al-Baqir alisema, “Sijawaona wanachuoni katika ngazi ya chini kuliko yeyote kama nilivyowaona kabla ya Muhammad b. Ali. Hakam b. Utayba [mwanasheria wa Kufan] alikuwa kama mwanafunzi kabla yake.”

• Ayatul-wilaya/Aya ya uongozi

Kuhusu wasifu wa Maimamu na fadhila zao, kazi nyingi zimeandikwa na waandishi wa Kishia na Kisunni.

Miongoni mwa vitabu vilivyoandikwa na waandishi wa Kishia juu ya Maimamu na fadhila zao ni zifuatazo:

• Dala'il al-imama, iliyoandikwa kwa Kiarabu na kuhusishwa na Muhammad b. Jarir al-Tabari al-Saghir (aliyefariki 310/922) kuhusu maisha, miujiza, na fadhila za Fatima al-Zahra na Maimamu.
• Al-Irshad fi ma'rifat hujaj Allah 'ala al-'ibad, kazi ya kitheolojia na ya kihistoria katika Kiarabu, iliyoandikwa na al-Shaykh al-Mufid (d. 413/1022). Kitabu hiki kinasimulia wasifu na fadhila za Maimamu kwa misingi ya Hadith.
• Manaqib al Abi Talib, kitabu cha Kiarabu juu ya fadhila za Maasumin Kumi na Wanne kilichoandikwa na Ibn Shahrashub Mazandarani (alikufa 588/1192).
• I'lam al-wara bi-a'lam al-huda, kitabu cha Kiarabu cha Fadl b. al-Hasan al-Tabrisi (amefariki mwaka 548/1153) kuhusu maisha ya Mtume na Maimamu.
• Kashf al-ghumma fi ma'rifat al-a'imma, kitabu cha Kiarabu juu ya wasifu, fadhila, na miujiza ya Maasumin Kumi na Nne, kilichoandikwa na Ali b. Isa al-Irbili (d. 692/1293).
• Rawdat al-wa'izin wa basirat al-mutta'izin, cha al-Fattal al-Neyshaburi (d. 508/1114) juu ya historia ya Mtume na Ahlul-Bayt.
• Jala' al-'uyun, kitabu cha Kifarsi kilichoandikwa na al-Allama al-Majlisi (1110/1692) kuhusu maisha ya Maasumin Kumi na Wanne.
• Muntaha al-amal fi tawarikh al-Nabiy wa al-al, cha Shaykh Abbas Qummi (aliyefariki mwaka 1359/1940) ambacho kinatoa maelezo ya kina ya maisha ya Maasumin Kumi na Wanne.

Mbali na hayo yaliyotajwa hapo juu, Wasunni daima wamekuwa wakiwakumbuka Maimam kwa heshima na taadhima kubwa na heshima hii wakati fulani ilileta msukumo wa kuandika vitabu kuhusiana na sifa zao.

Vitabu vilivyoandikwa na Sunni kuhusu sifa za Ahlul-Bayt si chache. Moja ya vuguvugu la kutia moyo kwa waandishi lilikuwa ni ode iliyotungwa na Abu l-Fadl Yahya b. Salama al-Haskafi (b. 551/1156 au 553/1158) ambamo amemsifu kila mmoja katika Maimamu.

Vifuatavyo ni baadhi ya vitabu vilivyoandikwa kuhusu sifa za Maimamu na Sunni:

1. Matalib al-sa'ul fi manaqib Al al-Rasul kilichoandikwa na Kamal al-Din b. Talha al-Shafi'i (b. 562/1167), kilichochapishwa katika Najaf na Dar al-Kutub al-Tijariyya.
2. Tadhkirat al-khawas min al-umma fi dhikr khasa'is al-A'imma iliyoandikwa na mwanachuoni wa Kihanafi Yusuf b. Qazawaghli Sibt b. al-Jawzi (b. 654/1256), iliyochapishwa mara kwa mara ikiwa ni pamoja na katika Najaf 1369/1949.
3. Al-Fusul al-muhimma fi ma'rifat al-a'imma iliyoandikwa na Ibn Sabbagh al-Maliki (amefariki mwaka 855/1451) ambayo imechapishwa mara kwa mara ikiwa ni pamoja na katika Najaf na Dar al-Kutub al-Tijariyya, na masuala yake mengi. katika maktaba za ulimwengu wa Kiislamu zinaonyesha kusambazwa kwa upana katika karne tofauti. Katika kazi yake, Ibn Sabbagh mara kwa mara amenukuu kutoka vyanzo vya Shi'a kama vile al-Shaykh al-Mufid al-Irshad (uk. 192/807, 213/828, n.k.)
4. Al-Shadharat al-Dhahabiyya au al-A'immat al-ithna 'ashar iliyoandikwa na Shams al-Din b. Tulun, mwanachuoni wa Kihanafi kutoka Damascus (aliyefariki mwaka 953/1546), iliyochapishwa huko Beirut mwaka 1377/1958 kupitia juhudi za Salah al-Din al-Munjid.
5. Al-Ithaf bi-hubb al-ashraf iliyoandikwa na 'Abd Allah b. 'Amir al-Shibrawi, mwanachuoni wa Kishafi kutoka Misri (aliyefariki mwaka 1172/1759) kilichochapishwa mjini Cairo mwaka 1313/1895.
6. Nur al-absar fi manaqib Al Bayt al-Nabi al-mukhtar kilichoandikwa na Sayyid Mu'min al-Shablanji (d. baada ya 1290/1873) kilichapishwa mara kwa mara ikiwa ni pamoja na Cairo mnamo 1346/1927.
7. Yanabi' al-mawadda iliyoandikwa na Sulayman b. Ibrahim al-Qunduzi, mwanazuoni wa Kihanafi (aliyefariki mwaka 1294/1877) kilichochapishwa Istanbul mwaka 1302/1885.

• Abu Dawud. Sunan. Cairo: Dar Ihya al-Sunna al-Nabawiyya
• Ahmad b. Hanbal. Al-Musnad Ahmad. Cairo: 1313AH Bukhari, Muhammad b. Isma'il al-. Sahih al-Bukhari. 1315AH
• Hakim al-Niyshaburi, Muhammad b. 'Abd Allah al-. Al-Mustadrak 'ala al-Sahihayn. Hyderabad, 1334 AH
• Al-Hilli, al-Hasan b. Yusuf al-. Kashf al-murad fi tajrid al-i'tiqad. Qom: Maktabat al-Mustafawi
• Ibn Tulun, Shams al-Din Muhammad. Al-A'imma al-ithna 'ashar. mh. Munjid, Salah al-din. Beirut, 1985
• Jawhari, Ahmad b. 'Ayyash al-. Muqtadab al-athar. Qom, 1379
• Khazzaz al-Qumi, Ali b. Muhammad al-. Kifayat al-attar. Qom, 1401AH
• Makarim Shirazi, Nasir. Payam-i Qur'an
• Muislamu b. al-Hajjaj. Sahih Muslim. mh. Muhammad Fu'ad 'Abd al-Baqi. Cairo, 1955.
• Najashi, Ahmad b. Ali al-. Rijal. mh. Musa Shubayri Zanjani. Qom, 1407AH
• Nu'mani, Muhammad b. Ibrahim al-. Al-Ghayba. Beirut, 1983
• Sharif al-Murtada al-. Al-Dhakhira fi 'ilm al-kalam. mh. Ahmad Husayni. Qom, 1411AH
• Saduq, Muhammad b. Ali b. Babawayh al-. Al-Khisal. mh. Ali Akbar Ghaffari. Qom 1403 AH.
• Tusi, Muhammad b. al-Hasan al-. Al-Tibyan fi tafsir al-Qur'an.
• Sibt b. al-Jawzi, Yusuf. Tadhkirat al-khawas. Najaf, 1964.
• Sulaym b. Qays al-Hilali. Kitab Sulaym b. Qays al-Hilali. mh. 'Alawi Hasani Najafi. Beirut, 1980.
• Tabataba'i, Shi'a dar Uislamu. Qom: Daftar Intisharat Islami, 1383 SH.