Tazama chanzo cha Neptuni

Huruhusiwi kuhariri ukurasa huu, kwa sababu hiyo:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 01:21, 7 Septemba 2022
Expiry of block: 01:21, 7 Septemba 2027

Your current IP address is 79.170.44.78. The blocked range is 79.170.40.0/21.

Tafadhali jumuisha taarifa zote hapo juu katika maswali yoyote unayouliza. Ikiwa unaamini kuwa ulizuiwa kimakosa, unaweza kupata maelezo na maagizo ya ziada katika sera ya kimataifa ya No open proxies.

La sivyo, ili kujadili kizuizi tafadhali chapisha ombi la ukaguzi kwenye Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Unaweza kutazama na kunakili chanzo cha ukurasa huu.

{{Sayari
| alama              = [[File:Neptune symbol (bold).svg|24px|♄]]
| majina_mengine     = Neptune ([[Kiingereza|Kng.]])
| nusujira_kuu       = km 4,500,000,000<br>au 30.07
| uduaradufu         = 0.008678
| siku               = siku 0.67125
| mbetuko            = 1.770[[nyuzi|°]] toka [[njia ya Jua]]
| nusukipenyo        = km 24,622±19
| msongamano         = g/cm<sup>3</sup> 1.638
| mvutano            = m/s<sup>2</sup> 11.15
| tungamo            = kg 1.02413×10<sup>26</sup><br>
mara 17.147 ya Dunia
| halijoto           = [[Kelvini|K]] 72 (−201[[°C]])
|weupe=0.290 ([[Weupe wa Bond|Bond]])<br>
0.442 ([[Weupe jiometri|jiometri]])
|asili_ya_jina=[[Kilatini|Kla.]] ''Neptūnus''
|miezi=[[Miezi ya Neptuni|14]]|escape_velocity=km/s 23.5
|siku_nyota=siku 0.6713
|maelezo=Neptuni yenye rangi halisi kama ilivyopigwa picha na [[Voyager 2|''Voyager 2'']].
|matini_badala=Neptuni yenye rangi halisi kama ilivyopigwa picha na [[Voyager 2|''Voyager 2'']].
|jina=Neptuni
|mwendombali=km 4,540,000,000<br>
au 30.33
|mwendokaribu=[[km]] 4,460,000,000<br>
[[Kizio astronomia|au]] 29.81
|ukubwa_picha=250
|picha=File:Neptune Voyager2 color calibrated, brightened.png
|kipindi=[[siku]] 60,195<br>
[[miaka]] 164.8
|tarehe=23 Septemba 1846
|wagunduzi={{plainlist|
* [[Johann Gottfried Galle|Johann Galle]]
* [[Urbain Le Verrier]]
* [[John Couch Adams]]}}
}}

<sup>Kwa elementi ya kikemia nenda [[Neptuni (elementi)]], kwa mungu wa Kiroma nenda [[Neptuni (kisasili)|Neptuni (kiasili)]]</sup>[[Picha:Neptune, Earth size comparison true color.jpg|thumb|Ulinganifu wa Neptuni na [[Dunia]]. [[Rangi]] ya [[bluu]] ya sayari ya Neptuni hutokana na uwepo wa methani katika angahewa yake.]]
'''Neptuni''' ni [[sayari]] ya nane kutoka [[Jua]] na ya nne kwa ukubwa wa kipenyo katika [[Mfumo wa Jua]]. [[Tungamo]] yake ni mara 17 ya ile ya [[Dunia]]. Pamoja na [[Mshtarii]], [[Zohali]] na [[Uranusi]], inahesabiwa kati ya sayari jitu za mfumo wetu. 

Neptuni inazunguka Jua kwenye [[njiamzingo]] yake katika kipindi cha miaka 164.8 kwa umbali wa kilomita bilioni 4.5 au [[vizio astronomia]] 30. 

==Ugunduzi na jina==
Neptuni haionekani kwa macho matupu. Inawezekana ya kwamba [[Galileo Galilei]], aliyekuwa mtu wa kwanza kutumia darubini kuangalia nyota, aliiona alipotazama anga lakini hakuitambua kama sayari, ila kama nyota mojawapo. Maana inasogea polepole sana kwenye anga kati ya nyota.

Neptuni ilitambuliwa katika karne ya 19 kutokana na makadirio ya kihisabati wakati wataalamu walitafuta maelezo ya kuchezacheza kwa sayari ya saba Uranusi katika obiti yake. Hapo kuwepo wa sayari ya nyongeza ulitabiriwa inayoathiri mwendo wa Uranusi. Hivyo ilitazamwa kwenye darubini kwa mara ya kwanza tarehe 23 Septemba 1846 karibu na mahali ilipotabiriwa.

Wavumbuzi mbalimbali walivutana kwa muda kuhusu jina na hatimaye mapendekezo ya kutumia jina la [[Neptunus]], mungu wa Kiroma wa bahari, yalikubaliwa.

==Tabia za sayari==
Habari nyingi kuhusu Neptuni zimepatikana kutokana na safari ya [[kipimaanga]] [[Voyager 2]] iliyopita karibu nayo mwaka 1989.

Nusukipenyo chake ni kilomita 24,765 hivyo mara nne ya Dunia. 

Muundo wa Neptuni unafanana na Uranus. Kuna kiini cha mwamba na metali chenye masi inayolingana takribani sawa na Dunia. Kiini hiki kinazungukwa na tabaka nene lenye mchanganyiko wa [[maji]], [[amonia]] na [[methani]] katika hali ya [[kiowevu]], kwa hiyo sehemu hii inaitwa pia bahari. 

Juu yake ziko tabaka za angahewa inayofanywa na gesi kama [[hidrojeni]], [[heli]] na [[methani]]. Hakuna tofauti kali kati ya sehemu za "angahewa" na "bahari" maana hali za mata zinaingiliana kutokana na [[shinikizo]] kubwa.

Tabaka za juu za angahewa ni baridi sana zikiwa na jotoridi ya nyuzi za [[°K|K]] 55 ([[°C]] 218). Kitovu cha jotoridi kinapanda hadi kufikia takriban K 5,400 (°C 5,100).    

Katika angahewa ya Neptuni zilipimwa [[dhoruba]] kali zinazofikia kasi ya zaidi ya kilomita 1600 kwa saa.

Neptuni huwa na mfumo wa bangili uliotambuliwa na Voyager 2.

==Miezi==
Mwezi mkubwa unaitwa Tritoni uligunduliwa mwaka 1846, siku chache baada ya sayari yenyewe na kupokea jina lake kutokana na mwana wa mungu wa bahari katika [[mitholojia ya Kigiriki]]. Tritoni ina kipenyo cha kilomita 2707.
Katika karne ya 20 miezi mingine ilitambuliwa inayozunguka Neptuni, hadi sasa jumla ni 14 lakini mingi ni midogo.

==Kuiangalia sayari==
Neptuni huwa haionekani kwa urahisi: macho matupu hayawezi kuiona; ni lazima kutumia darubini, na hata hapo huonekana ikiwa imefifia kama kisahani chenye rangi ya buluu-kijani. Rangi hii imetokana na gesi ya methani inayopatikana kwa wingi katika angahewa yake. Kwa kutumia darubini kubwa, sayari huweza kuonekana kama kaduara kadogo chenye kipenyo cha kama sekunde za tao 2.3.

==Tazama pia==
* [[Mfumo wa jua]]
* [[Sayari]]

== Tanbihi ==
<references/>

==Marejeo==
# Wallah, W.B. & Mwamburi, J. Kiswahili mufti darasa la 8: Mwongozo wa mwalimu. Longhorn, 2009. ISBN 99966491066
# TESSA - Teacher Education in Sub Saharan Africa. [http://tessafrica.net/index.php?option=com_resources&task=fileDownload&sectionId=815&file=Section.pdf&Itemid=193 Nishati na Mwendo: Kutoka Ardhini kenda kwenye nyota – kutumia Zana Kifani] {{Wayback|url=http://tessafrica.net/index.php?option=com_resources&task=fileDownload&sectionId=815&file=Section.pdf&Itemid=193 |date=20160409144614 }}. Available at: www.tessafrica.net
# 3. Waweru, M.; Makombo, H; Vonuoli, A.; Kashihiri, C.; Mwayani, J.[http://books.google.com/books?id=5duyqogD04wC&lpg=PA266&dq=kiswahili%20mufti%20darasa%20la%20nane&hl=pt-BR&pg=PP1#v=onepage&q=kiswahili%20mufti%20darasa%20la%20nane&f=false Hutua za Kiswahili: Masomo ya Msingi 8]. East African Educational Publishers ltd., 1ed, 290p., 2005. ISBN 9966-25-403-X
# Maran, Stephen P. (2005). Astronomy for dummies, Inc. Wiley Publishing, Hoboken.
# Klimishin, Iwan A. (1991). Modern Astronomy, Akad. Verl Spektrum, Heidelberg.
# Birney, Scott D. (1991). Observational astronomy, Cambridge University Press, Cambridge.

==Viungo vya nje==
* [http://www.nasa.gov/worldbook/neptune_worldbook.html NASA Neptune] {{Wayback|url=http://www.nasa.gov/worldbook/neptune_worldbook.html |date=20130725210332 }}
* [http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Neptune Sayari za Mfumo wa Jua] {{Wayback|url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Neptune |date=20061213204351 }}
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Neptune Neptune katika wikipedia ya Kiingereza]
* [http://www.solarviews.com/span/voyager.htm Voyager]

{{mbegu-sayansi}}
{{mfumo wa jua na sayari zake}}

[[Jamii:Sayari|Neptuni]]
[[Jamii:Mfumo wa jua|Neptuni]]

Vigezo vinavyotumiwa kwenye ukurasa huu:

Rudia Neptuni.

Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/wiki/Neptuni"