W
 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Alfabét Latin dasar | ||||||
| Aa | Bb | Cc | Dd | |||
| Ee | Ff | Gg | Hh | Ii | Jj | |
| Kk | Ll | Mm | Nn | Oo | Pp | |
| Rr | Ss | Tt | Uu | Vv | ||
| Ww | Xx | Yy | Zz | |||
W nyaéta hurup Latin modérn anu ke-23. Dina basa Indonésia, hurup ieu ngaranna we, sedengkeun dina basa Inggris ngaranna double-u ( /ˈdʌbəljuː/, /ˈdʌbəjuː/, /ˈdʌbəjə/, atawa /ˈdʌbjə/; loba: double-ues).[1] Dina basa Jermanik séjénna, kaasup basa Jerman, hurup ieu dilafalkan kawas hurup V dina basa Inggris ([v]).[2] Dina basa Spanyol Amérika Latin, hurup ieu disebut doble ve, sarta dina basa Spanyol disebut uve doble, sacara harfiah duanana hartosna double vee, 'vi dobel'.[3] Dina Alfabét Fonétik Internasional, hurup W ngawakilan sada konsonan hampiran wiati-wiati tukang terbibirkan bersuara.
Sajarah
[édit | édit sumber]
| Yunani Kuna upsilon → | Yunani Modérn upsilon → | Étruska U → | Latin Kuna U → | Latin Modérn W (U ganda) |
|---|---|---|---|---|
   |  |  |  |  |
Wangun hurup W dina dasarna mangrupa dwihuruf VV. Hurup V asalna ti hurup upsilon dina alfabét Yunani. Upsilon asalna ti hurup Fénisia waw, anu asalna ti hurup Proto-semitik kalayan fungsi anu sarua. Saéstuna waw melambangkan sada /v/, tapi bangsa Yunani mengadaptasinya pikeun lambang sada /u/. Ku bangsa Romawi, wangun upsilon dirobah jadi V tapi peunteun sadana tetep dibéla (/u/).
Sada /w/ (dieja ‹V›) sarta /b/ (dieja ‹B›) dina basa Latin Klasik ngembang jadi sada konsonan desis dwibibir bersuara (/β/) antara sada vokal dina basa Latin Mimiti Jaman Pertengahan. Ku alatan éta, ‹V› henteu deui melambangkan sada konsonan hampiran wiati-wiati tukang terbibirkan bersuara (/w/) dina fonologi basa Jermanik.
Saterusna foném /w/ dina basa Jermanik ditulis ‹vv› (v anu didobelkan), atawa, sarua kalayan (‹u› jadi béda ti ‹v› dina mangsa Modérn Mimiti) ‹uu› (u anu digandakan) dina abad ka-7 atawa ka-8 ku para juri tulis basa Inggris Kuna sarta basa Jerman Hulu Kuna.[4] Sabalikna, dina alfabét Goth dipaké hurup Υ (upsilon) ti Yunani pikeun sada anu sarua.
Ti dwihuruf ‹uu› éta pisan ngaran "double U" di mangsa kiwari asalna. Dwihuruf éta biasana dipaké dina éjahan kecap-kecap basa Jerman Hulu Kuna, tapi ngan boga sipat sporadis dina basa Inggris Kuna, anu biasana ngagunakeun hurup Rune wynn (‹Ƿ›) pikeun ngawakilan sada /w/. Dina basa Inggris Pertengahan mimiti, teu lila sanggeus Penaklukan Normandia di Inggris dina abad ke-11, ‹uu› jadi kaceluk sarta dina warsih 1300-an, dwihuruf éta ngagantikeun pamakéan wynn umumna.
Ortografi basa Inggris Modérn sacara historis masih konsisten kalayan ortografi basa Britania (Welsh, Kernowek, Kernowek) anu pamustunganana dicokot ti basa Latin, sarta béda kalayan tatanggana anu hiji benua, kawas Perancis sarta Jerman anu ngagunakeun double vee.
| Parobahan wangun dwihuruf VV | ||
|---|---|---|
 Dua U (two ues) |
|
 U dobel (double U) |
Wangun ti dwihuruf ‹vv› jadi hurup ‹w› anu béda lumangsung sacara bertahap, sarta kasampak écés dina abecedarium, pengurutan eksplisit sakumna hurup individual. Hurup éta dianggap minangka hurup anu béda dina abad ka-14 dina ortografi basa Inggris sarta Jerman Pertengahan, sanajan karasaeun deungeun sarta henteu dianggap minangka bagian ti alfabét Latin anu saéstuna, kawas anu diungkabkeun ku Valentin Ickelsamer dina abad ka-16, anu humandeuar yén:
- "w anu awon, kaceluk sacara négatif sarta henteu dipikanyaho yén loba jelema anu nyaho ngaran atawa bentukna, lain pikeun jalma-jalma anu hayang jadi ahli basa Latin, alatan maranéhanana henteu merlukeunana, lain ogé urang Jerman, komo guru di sakola henteu weruh naon maksudna atawa kumaha nyebutkeunana; sawatara nyebutkeunana we, [... anu séjén] nyebutkeunana uu, [...] urang Swabia nyebutkeunana auwawau[5]"
Dina basa Jerman Hulu Pertengahan (sarta meureun geus aya dina ahir Jerman Hulu Kuna), foném Jermanik Kulon /w/ diréalisasikeun jadi [v]; mangka ti éta ‹w› di Jerman ayeuna melambangkan sada [v]. Euweuh béda fonologi antara [w] sarta [v] dina basa Jerman sarta sada [w] masih kadéngé sacara alofon dina ‹w›, hususna dina kluster ‹schw›, digigireun [kw] dina ‹qu›.
Dina basa Walanda hurup éta jadi lambang konsonan hampiran bibir-huntu (/ʋ/; pengecualian dina kecap-kecap kalayan -‹eeuw›, dibaca [/eːβ/], atawa diftong séjénna anu ngandung -‹uw›). Sacara dialek, dina sagala rupa wewengkon penutur basa Walanda kawas Flanders sarta Suriname, pelafalan /β/ dipaké saban waktu.
Pamakéan
[édit | édit sumber]Ngan aya sawatara basa Éropa mangsa kiwari anu maké hurup W dina kecap-kecap aslina, nyaéta basa Breton, Frisia, Inggris, Jerman, Jerman Hilir, Kashubia, Kernowek, Polandia, Walanda, Wales, sarta Walloon. Dina basa Inggris sadana /w/, dina basa Jerman sarta Polandia sadana /v/ (basa Poland maké hurup Ł pikeun /w/), samentara dina basa Walanda sadana /ʋ/. Basa Wales sarta Kernowek ogé maké hurup W pikeun nandakeun sada vokal sarta konsonan, tapi henteu kawas basa séjénna, maranéhanana ngagunakeun W pikeun melambangkan vokal /u/ anu pageuh pakait jeung konsonan hampiran /w/. Basa Inggris ogé ngandung sawatara kecap-kecap dimimitian kalayan w henteu diucapkan saméméh pelafalan r (dina sawatara dialek), sésa basa Anglo-saxon anu melafalkan w: wreak, wrap, wreck, wrench, wroth, wrinkle, sarta sajabana.
Dina Alfabét Fonétik Internasional, /w/ melambangkan konsonan hampiran wiati-wiati tukang terbibirkan, nyaéta kawas "w" dina kecap "wayang."
Dina basa Arab, "W" dialihaksarakan ngagunakeun hurup kadua ti ahir abjad, و (wau).
Basa Bélarusia ngagunakeun analog "W", "Ў", dilafalkan kawas /w/ dina basa Indonésia.
Dina alfabét basa Finlandia, "W" ditempo minangka variasi ti "V" sarta lain hurup anu béda. Hurup éta diaku sarta masih dipaké dina sawatara éjahan ngaran-ngaran kuna, mencerminkan standar éjahan Jerman saméméhna, sarta dina sawatara kecap serapan. Dina kabéh kaayaan hurup éta dilafalkan /v/.
Basa Jepang ngagunakeun "W", dibaca [daburu], minangka idéogram anu bermakna "dobel".[6]
Dina sistem tulisan kalolobaan basa-basa Roman mangsa kiwari (kajaba di panungtung Perancis Kalér sarta basa Walloon), W arang dipaké, sarta mindeng kapanggih dina ngaran-ngaran deungeun sarta kecap-kecap pinjaman (le week-end, il watt, el kiwi). Waktu éjahan pikeun sada /w/ dina kecap-kecap pituin ti basa kasebut diperlukeun, éjahan ti alfabét Latin aslina, kawas V, U, atawa OU, bisa dipaké ngagantikeunana. Hal anu sarua kapanggih dina alfabét basa Denmark sarta alfabét basa Swédia, unggal nepi ka warsih 1980 sarta 2006, waktu hurup éta sacara resmi diaku minangka hurup pangsoranganna.
Hurup W ogé dipaké dina sawatara cabang élmu pasti. Dina Kimia, W nyaéta simbol kimia pikeun Wolfram (Tungsten). Dina Fisika, W (hurup badag) dipaké minangka simbol usaha sedengkeun w (hurup leutik) simbol beurat.
W mangrupa singgetan ti unit daya dina sistem Hijian Internasional: watt.
Kode komputasi
[édit | édit sumber]| Alfabét fonétik NATO | Kode Morsé | ||
| Whiskey | |||
|
|
|
|
| Bendera isyarat | Semafor | Basa isyarat | Braille |
| Titik kode | Huruf badag W |
Huruf leutik w | |
|---|---|---|---|
| Unicode | U+0057 | U+0077 | |
| ASCII | Désimal | 87 | 119 |
| Biner | 01010111 | 01110111 | |
| EBCDIC | 230 | 166 | |
Tempo ogé
[édit | édit sumber] |
Wikimedia Commons mibanda média séjénna nu patali jeung W. |
Catetan suku
[édit | édit sumber]- ↑ "W" Oxford English Dictionary, 2nd edition (1989); Merriam-Webster's Third New International Dictionary of the English Language, Unabridged (1993).
- ↑ Tempo lema W di Wikikamus nurutkeun pelafalan basa Jerman.
- ↑ Tempo lema W di Wikikamus nurutkeun pelafalan basa Spanyol.
- ↑ Oxforddictionaries.com Archived 2011-07-01 di Wayback Machine
- ↑ "arm w ist so unmer und unbekannt, dasz man schier weder seinen namen noch sein gestalt waiszt, die Lateiner wöllen sein nit, wie sy dann auch sein nit bedürffen, so wissen die Teütschen sonderlich die schlmaister noch nitt was sy mit im machen oder wie sy in nennen sollen, an ettlichen enden nennet man in we, die aber ein wenig latein haben gesehen, die nennen in mit zwaien unterschidlichen lauten u auff ainander, also uu ... die Schwaben nennen in auwawau, wiewol ich disen kauderwelschen namen also versteh, das es drey u sein, auff grob schwäbisch au genennet." cited after Grimm, Deutsches Wörterbuch.
- ↑ No-sword.jp