Saturnin
Saturnin (lat. Saturninus, Saturnilus, Satornilus) je bio ranohrišćanski gnostik iz Antiohije u Siriji, koji je živeo krajem I i početkom II veka. Smatra se prvom velikom figurom razvijenog gnosticizma.[1]
Glavni izvor o njegovom životu i učenju je Hipolitovo delo "Pobijanje svih jeresi".
Saturnil je živeo u Antiohiji u Siriji. Nema mnogo podataka o njegovom životu. Po delima drugih autora možemo zaključiti da je rođen negde krajem 1. veka a da je svoje učenje izlagao oko prve polovine II veka.
Njegov učitelj je bio Menandar iz Samarije, koji je došao u Antiohiju oko g. 70—100. Menandar je učio da njegovi sljedbenici neće umrijeti, što se očito veže uz mesijanizam, i predstavljao se kao spasitelj, poslan od nevidljivih eona da spasi ljude.[1]
Saturnin je živeo asketski.[2] Djeluje u Antiohiji oko g. 100—130. Hipolit ga povezuje sa gnosticima: Vasilidom, Valentijanom i drugima iz tog perioda. Osnivač je sirijske škole gnosticizma. Njegovi sledbenici su Vasilid i Markion.
Po Saturnilovom učenju, židovski Bog je stvorio sedam anđela, koji su potom stvorili zemlju i čoveka (vidi arhonti). Anđeli su stvorili čovjeka na svoju sliku. Čovjek pod njihovom vlašću puže po zemlji dok mu istinski Bog ne dade dio svoga svjetla.[1]
Isus Hrist je po njemu imao samo prividno a ne ljudsko telo (vidi: doketizam). Saturnil je smatrao da je Hrist gospodar vekova (eona), da je nerođen (agenneton), bestelesan (asomaton) i bez oblika (aneideon) i da samo izgleda kao čovek.[3]
Saturnil osuđuje ženidbu, koja dolazi od Sotone, a neki njegovi učenici ne jedu meso. On je prvi (prema Ireneju) načinio podjelu ljudi na dvije vrste: jedni su dionici nebeskog svjetla, a drugi nisu. Njegov dualizam i asketizam imaju korijene u heterodoksnom židovstvu, u ezoteričkom komentiranju knjige Postanka.[1]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Tomislav J. Šagi-Bunić - Povijest kršćanske literature (svezak I) (scribd)
- ↑ „Gnosticism”. Arhivirano iz originala na datum 2008-07-25. Pristupljeno 2011-04-24.
- ↑ Catholic Encyclopedia, Docetae