[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/Prijeđi na sadržaj

1804

Izvor: Wikipedija
(Preusmjereno sa stranice 1804.)
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 18. vijek19. vijek20. vijek
Decenija: 1770-e  1780-e  1790-e  – 1800-e –  1810-e  1820-e  1830-e
Godine: 1801 1802 180318041805 1806 1807
1804. po kalendarima
Gregorijanski 1804. (MDCCCIV)
Ab urbe condita 2557.
Islamski 1218–1219.
Iranski 1182–1183.
Hebrejski 5564–5565.
Bizantski 7312–7313.
Koptski 1520–1521.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1859–1860.
Shaka Samvat 1726–1727.
Kali Yuga 4905–4906.
Kineski
Kontinualno 4440–4441.
60 godina Yang Drvo Miš
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11804.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1804 (MDCCCIV) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u petak po julijanskom kalendaru, koji kasni 12 dana.

1804:
123456789101112
RođenjaSmrti

Događaji

[uredi | uredi kod]

Januar/Siječanj

[uredi | uredi kod]
  • 1. januar - Haićanska revolucija: Jean-Jacques Dessalines, vođa pobunjenih crnih i mulatskih robova nakon pobjede nad vojnom ekspedicijom koja je pokušala vratiti francuska vlast u koloniji Saint-Domingue proglašava nezavisnost nove države kojoj je dao ime Republika Haiti. Francuski garnizon je ostao na istoku otoka (bivši španjolski Santo Domingo).
  • januar, početkom - Karađorđe preuzeo nešto baruta od zemunskih trgovaca, zatim ide u Resavu i požarevačku nahiju a u Topolu se vraća 24. januara (dva dana pred Svetog Savu)[1].
  • 7. 1. - Britanci postavili posadu na Rocher du Diamant, stenu ispred luke Fort-de-France na Martiniqeu.
  • 15. 1. - Bitka za Gandžu: nakon mesec dana opsade, ruske snage zauzimaju na juriš Gandžu, glavni grad kanata kojeg Rusi smatraju gruzijskom teritorijom. Poslednji kan, Džavad-han je poginuo, dolazi do Trećeg rusko-persijskog rata (do 1813).
  • 22. 1. (10. 1. po j.k.) - Cetinjski vladika Petar I šalje pismo dečanskom igumanu, ima nameru "mi Crnogorci i Srbi sa beogradske strane skočiti na oružje protivu naših neprijatelja Turaka"[2].
  • januar, druga polovina - U Beograd stigao sultanov ferman kojim se dahijama preti vojskom "drugog zakona" ako ne prekinu zulume - dahije se odlučuju da likvidiraju knezove i zrele muškarce a ostatak naroda islamiziraju[3].
  • 28. 1. - Adam Jerzy Czartoryski je novi ruski ministar inostranih poslova (do 1806).

Februar/Veljača

[uredi | uredi kod]
"Seča knezova"
  • 4. 2. (23. 1. po j.k.) - Seča knezova u Beogradskom pašaluku. Fočić Mehmed-aga ide u valjevsku nahiju, gde su najopasniji knezovi, na kolubari posečeni Aleksa Nenadović i Ilija Birčanin. Mula-Jusuf ide gročansku nahiju, Kučuk-Alija u Pomoravlje, Aganlija ostao u Beogradu. U austrijskim izveštajima se govori o 123 ubijena, u ruskim o 150[4].
  • 11. 2. - Hibridno pomračenje Sunca, trag prolazi od Čakovca do Senja, anularitet traje 17-18 sekundi, u Šumadiji je prekriveno oko 90% diska[5]. Pesma "Početak bune protiv dahija": Kada do dva kneza pogiboše/ Na ćupriji nasred Kolubare:/ Knez Aleksa, Birčanin Ilija,/ Adži-Ruvim nasred Beograda,/ Jednog dana, a jednoga časa/ Viš’ njih jarko pomrčalo sunce.
  • 11. 2. - Početak novog 60-godišnjeg ciklusa kineskog kalendara. U Japanu počinje era Bunku ("kultura", do 1818).
"Ustanak Kara Đorđa na Turke"

Mart/Ožujak

[uredi | uredi kod]
Code civil
  • februar/mart - Ustanak u valjevskoj i šabačkoj nahiji.
  • 4 - 5. 3. - Pobuna irskih robijaša u Castle Hillu u Australiji, ugušena u okršaju s vojskom.
  • 9 - 10. 3. - Kupovina Louisijane, Dan tri zastave: u Saint Louisu dovršena formalna špansko-francuska primopredaja teritorije, da bi sutradan konačno bila istaknuta američka zastava.
  • 11. 3. - Karađorđe zauzima Rudnik (ili 6/18. marta, nakon noćne bitke?[6]).
  • 11. 3. - Ustanička pobeda na Svileuvi, Jakov Nenadović opseda Šabac.
  • 15. 3. (24 Ventôse) - Pošto je osumnjičen za učešće u Cadoudalovoj aferi, Louis Antoine, vojvoda od Enghiena je otet iz Nemačke, iz Ettenheima u Badenu, i doveden u Francusku.
  • mart - Ustanici zapalili varoš Šabac i oslobodili Čačak.
  • 17. 3. - Premijera Schillerove drame Wilhelm Tell u Weimaru, u Goetheovoj režiji.
  • 18. 3. (6. 3. po j.k.) - Oslobođeno Valjevo.
  • 21. 3. (30 Ventôse) - U Francuskoj na snagu stupio Code civil, građanski zakonik koji se smatra najvažnijom kodifikacijom građanskog prava od rimskog doba, te koji će imati izuzetan uticaj na pravne sisteme tzv. kontinentalnog prava.
  • 21. 3. - Vojvoda od Enghiena streljan u zamku Vincennes. Kraljevske glave su revoltirane, naročito ruski car Aleksandar I. Chateaubriand napušta državnu službu.
  • 23. 3. (11. 3. po j.k.) - Ustanička pobeda na Dubokom Potoku kod Ćuprije nad dahijskim pristalicama i krdžalijama Alije Gušanca - krdžalije poražene i kod brda Gilja 28. i na Umovima kod Svilajnca 30-tog - oslobođen gotovo ceo istok Beogradskog pašaluka.
  • 24. 3. - 3. 4. - Bockenkrieg, kratka pobuna u Švajcarskoj koju guše trupe na čelu sa Zürichom.
  • 25. 3. - Kučuk Alija se uspeo probiti iz Beograda do Jagodine i Ćuprije, gde pregovara sa Alijom Gušancem.
  • 26. 3. - Prvo diplomatsko pismo iz Srbije - prota Mateja Nenadović austrijskim vlastima.

April/Travanj

[uredi | uredi kod]
  • 1. 4. (20. 3. po j.k.) - Ustanici su nadomak Beograda, prethodno su spalili nekoliko mesta i palanaka[2].
  • 2 - 3. 4. - Fregata HMS Apollo i još 28 trgovačkih brodova iz konvoja se nasukalo na portugalskoj obali, uz veliki gubitak života.
  • 4. 4. (23. 3. po j.k.) - Oslobođen Kragujevac - Kučuk Alija odlazi u Jagodinu.
  • 4 - 7. 4. - Bitka kod Batočine je ustanička pobeda u dva okršaja.
  • 5. 4. (15 Germinal) - Jean-Charles Pichegru pronađen zadavljen u zatvoru.
  • 13. 4. - Opsada Jagodine: Srbi imaju velike gubitke u bici, Alija Gušanac odjurio za Beograd nekoliko dana kasnije, sa 900 krdžalija.
  • 25. 4. - Nakon ulaska ruske vojske u Imeretiju (centralno-zapadna Gruzija), kralj Solomon II postaje ruski vazal (zemlja anektirana 1810).
  • 27/28. 4. - Kučuk Alija potučen u noćnoj bici - uspeva se probiti do Beograda: usput je zapalio Karađorđevu kuću u Topoli, imao je okršaj sa K. kod Ropočeva i Vasom Čarapićem kod Leštana, gde su mu naneseni veliki gubici.
    • Jagodina je oslobođena sa jagodinskom, kragujevačkom i ćuprijskom nahijom (turska posada iz Ćuprije se povukla u Leskovački pašaluk).
Spomenici na Čokešini
  • 28. 4. (16. 4. po j.k., Lazareva Subota) - Bitka kod Čokešine, "Srpski Termopili": Braća Nedić i 303 ustanika izginuli kod manastira Čokešina, nedaleko od Loznice, sprečavajući Turke da pomognu Šapcu.
  • 28. 4. (8 Floréal) - U francuskom Tribunatu predloženo da to telo izrazi želju da Napoleon bude proglašen carem i da to dostojanstvo bude nasledno u njegovoj porodici (prihvaćeno 3. maja/13. Floréala).

Maj/Svibanj

[uredi | uredi kod]
  • 2. 5. (20. 4. po j.k.) - Karađorđe je u Rakovici, sutradan je na prilazu Beogradu. Oslobođeno je 10 od 12 nahija Beogradskog pašaluka.
  • 5. 5. - Britanci zauzeli holandsku koloniju Surinam (do 1816).
  • 6 - 15. 5. - U Ostružnici održana prva srpska ustanička narodna skupština, "prvi sastanak sviju nahijskih i ustaničkih starešina Beogradskoga Pašaluka": traži se uništenje dahija i povratak povlastica iz 1793-94[2].
  • 10. 5. (28. 4. po j.k.) - Sastanak u Zemunu između Karađorđa i srpskih vođa i predstavnika turskih vlasti - bez sporazuma. U ovo vreme Karađorđe bi rado ponudio srpsku zemlju austrijskom caru i primio princa kao namesnika - car to odbija zbog međunarodne situacije[2].
  • 10. 5. - Nakon što je njegov prethodnik i suparnik Henry Addington zbog slabog vođenja rata protiv Francuske izgubio povjerenje u Parlamentu, William Pitt Mlađi ponovno postaje premijer Ujedinjenog Kraljevstva (do smrti 1806).
  • 13. 5. (1. 5. po j.k.) - Skupština glavara na Cetinju brani vladiku Petra od optužbi iz Rusije da zanemaruje svoju dužnost[7].
  • 14. 5. - Ekspedicija Lewisa i Clarka, zvanično Ekspedicija Korpusa otkrića, polazi iz blizine Saint Louisa na put prema Tihom okeanu, preko severnog dela američkog zapada (do 1806, a ove godine stižu do dan. Severne Dakote).
  • 15. 5. (3. 5. po j.k.) - Srpske vođe upućuju pismo ruskom poslaniku u Carigradu kojim traže pomoć i da dođu "pod krilo trona ruskoga"[2].
  • 18. 5. (28 Floreal) - Francuski Sénat conservateur donosi organski dekret, poznat kao Ustav XII godine: Napoleon je proglašen za cara Francuza (krunisanje u decembru).
  • 18. 5. - U Francuskoj je kreirana titula carskog maršala (Maréchal d'Empire): imenovano je 14 aktivnih generala i četiri počasna.
  • 21. 5. (1 Prairial) - Otvoreno najpoznatije parisko groblje, Père-Lachaise (ove godine samo 13 sahrana).
  • 24. 5. (12. 5. po j.k.) - Požarevac se predao ustanicima.
  • 25. 5. - Otvorena prva đumrukana (carinarnica) Karađorđeve Srbije, na Savi kod Ostružnice - danas je to Dan carinske službe Srbije.

Jun/Juni/Lipanj

[uredi | uredi kod]
  • 13. 6. (1. 6. po j.k.) - Mitropolit Stratimirović piše memoar ruskom dvoru: zamišlja slavjanosrpsko carstvo sa ruskim velikim knezom kao vladarem, sa Bokom Kotorskom, Dalmacijom do Šibenika i Sremom[2].
  • 15. 6. - Ratifikovan Dvanaesti amandman na Ustav SAD - procedura izbora predsednika i potrpredsednika.
  • jun - Dositej Obradović razvija u Trstu akciju među trgovcima za pomoć srpskom ustanku, i sam je priložio novac. Ove godine je u Veneciji štampao Pjesnu na insurekciju Serbijanov, poznatu kao Vostani Serbie.
  • jun - Počinje Treći rusko-persijski rat - ove godine se ratuje u Jermeniji, neuspešna ruska opsada Jerevana.
  • 19. 6. (7. 6. po j.k.) - Muhurdar bosanskog Bećir-paše stigao pred Beograd, dahije se prema njemu drsko ponašaju[2].
  • 25. 6. (6 Messidor) - Georges Cadoudal giljotiniran sa 11 saradnika u Parizu.

Jul/Juli/Srpanj

[uredi | uredi kod]
  • 10. 7. (21 Messidor) - Joseph Fouché je ponovo francuski ministar policije (do 1810).
  • 11. 7. - Američki potpredsjednik Aaron Burr u dvoboju teško ranjava Alexandera Hamiltona, bivšeg ministra financija i jednog od najistaknutijih političara svog doba; Hamilton umire sljedeći dan.
  • 12. 7. (30. 6. po j.k.) - Sastanak Bećir-paše sa Karađorđem i starešinama ispod Beograda - krdžalije kasnije zatvorile Bećir-pašu, dok Srbi nisu platili otkup.
  • jul? - Porta šalje u Srbiju vlaškog barona Manolakija i jednog arhimandrita Carigradske patrijaršije da bi uticali na Srbe - vraćaju se bez uspeha u avgustu.
  • 15. 7. (26 Messidor) - Napoleon dodeljuje prve Legije časti.
  • 28. 7. (16. 7. po j.k.) - Dahije - Aganlija, Kučuk Alija, Mula Jusuf i Mehmed Fočić - pobegle iz Beogradske tvrđave, mada ih je Halil-aga Gušanac trebao smaknuti, po dogovoru sa Karađorđem, uz Bećir-pašino znanje[2].
  • 29. 7. - Srpske vođe ponovo pišu austrijskom caru da ih primi pod okrilje, ili da pošalje ljude kao svedoke i jemce sporazuma sa pašom; Bećir-paša ne želi prihvatiti uvlačenje Austrije u pregovore[2].

Avgust/August/Kolovoz

[uredi | uredi kod]
  • leto - Đorđe Ćurčija, vođa ustanka u Podrinju, ubijen od ljudi Jakova Nenadovića.
  • leto? - Sultan za novog vezira u Beograd šalje Sulejman-pašu, prijatelja bivših dahija, čime je i Bećir-paša nezadovoljan[2].

Septembar/Rujan

[uredi | uredi kod]

Oktobar/Listopad

[uredi | uredi kod]
  • 1 - 4. 10. - Bitka kod Sitke: ruska osveta urođenicima na Aljasci.
  • 3. 10. (22. 9. po j.k.) - U Beogradu objavljen sultanov ferman, izdat na Bećir-pašin predlog: Srbe niko ne sme vređati, Turci se ne smeju smeštati u selima, ukidaju se nasilne dažbine i porezi - šest dana kasnije je trebalo sastaviti i pismeni akt o tome, ali sporazum nije postignut zbog obostranih zahteva[2].
  • 5. 10. - Akcija od 5. oktobra 1804: britanski eskadron napada španski konvoj, uključujući Nuestra Señora de las Mercedes, pored Portugala, bez prethodne objave rata. To je bila poslednja španska flota sa blagom iz Novog sveta.
  • 8. 10. - Jean-Jacques Dessalines se krunisao za cara Haitija (ubijen 1806).
  • 13. 10. - Japanski hirurg Hanaoka Seishū izveo operaciju pod opštom anestezijom.

Novembar/Studeni

[uredi | uredi kod]
  • 3. 11. - Ugovor iz Saint Louisa, između SAD (W. H. Harrison) i plemena Sac i Mesquakie (predst. Quashquame) - Amerikanci dobijaju zemlju između reka Missouri i Wisconsin, Mississippi i Illinois, što će izazvati indijanski otpor 1812. i 1832.
  • 6. 11. (15 Brumaire an XIII) - Plebiscit o novom francuskom ustavu, odn. uvođenju carstva.
  • 6. 11. - Tajna rusko-austrijska alijansa protiv Francuske - u predstojećem ratu, Austrija treba dati glavninu vojnika, a glavni cilj joj je Italija[9].
  • 7. 11. (Mitrovdan) - Srpska deputacija stigla u Petrograd: smatraju da bi Srbi trebali imati privilegije nalik na Jonska ostrva, tj. država pod sultanovim sizerenstvom i zaštitom Rusije.
  • 20. 11.? - Sultan Omana Sultan bin Ahmad umire tokom ekspedicije na Basru - nasleđuju ga dvojica maloletnih sinova, borba za prevlast traje do 1806.
  • 24. 11. - Burbonske reforme: Zakon o konsolidaciji proširen na celu Špansku imperiju, država uzima fondove verskih institucija u Novoj Španiji.

Decembar/Prosinac

[uredi | uredi kod]
"Posvećenje Napoleona I", detalj
  • 2. 12. (11 Frimaire) - Posvećenje Napoleona I.
  • 5. 12. - Napoleon "podelio orlove" vojsci, tj. nove carske zastave.
  • 5. 12. - Završeni predsednički izbori u SAD: demokrata-republikanac Thomas Jefferson ubedljivo dobio još jedan mandat
  • 14. 12. - Španija objavljuje rat Velikoj Britaniji.
  • decembar - U Smederevu dogovoreno da Karađorđe može držati 300 pandura, a 12 nahijskih knezova po 100 - krdžalije i janičari su vrlo nezadovoljni ovakvim popuštanjima[2]. U Beogradu je sasvim zagospodario Alija Gušanac. Pošto Srbi ne žele raspustiti vojsku, niti dozvoliti povratak pašine vlasti u unutrašnjosti, ustanak se polako pretvara u sukob sa Portom.
  • decembar - Anglo-švedski sporazum: Britanci plaćaju za upotrebu Švedske Pomeranije protiv Francuza u Hanoveru (→ Rat Treće koalicije).

Kroz godinu

[uredi | uredi kod]
  • Procenjuje se da je svetsko stanovništvo dostiglo jednu milijardu.
  • Napoleon osuđuje srpski ustanak i priznaje puno osmansko sizerenstvo nad rumunskim kneževinama jer smatra da je Osmansko carstvo prepreka britanskoj i ruskoj ekspanziji.[10]
  • Tituš Brezovački napisao komediju "Matijaš grabancijaš dijak".
  • Hronika Mula Mustafa Bašeskije se završava 1219. hidžretske godine (april 1804 - mart 1805).
  • U Hrvatskoj i Slavoniji ima 187 sajmova u 48 mjesta[11].
  • Beogradski pašaluk je imao 1806 sela, u kojima živi 180 - 200 hiljada stanovnika, odn. 200 - 230 hiljada sa gradovima.
  • Matthew Flinders predlaže da se Nova Holandija, tj. celo ostrvo, nazove Australia ili Terra Australis (odobreno 1824).
  • Sevastopolj utvrđen, postaje glavna baza ruske crnomorske flote.
  • Vijetnamski car Gia Long menja ime zemlje iz Đại Việt ("Veliki Viet") u Việt Nam ("Južni Viet" tj. "Jug" za razliku od Kine koja je "Sever").
  • Nauka i tehnika:

Rođenja

[uredi | uredi kod]

Smrti

[uredi | uredi kod]
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1804.

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. Istorija s. n. IV-1, 427
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 <Ćorović. Istorija srpskog naroda - Početak ustanka u Srbiji. rastko.rs
  3. Istorija s. n. IV-1, 429
  4. Istorija s. n. IV-1, 430
  5. Hybrid Solar Eclipse of 1804 February 11, NASA
  6. "Politika", 19. mart 1922
  7. Sveti Petar Cetinjski Žitije, djelo, molitva. rastko.rs
  8. Istorija s. n. IV-1, 478
  9. Frederick C. Schneid (2002). Napoleon's Italian Campaigns: 1805-1815. Greenwood Publishing Group. str. 15–. ISBN 978-0-275-96875-5. 
  10. Keith Hitchins (1996). The Romanians, 1774-1866. Clarendon Press. str. 49–. ISBN 978-0-19-820591-3. 
  11. Historija n. J. II, 1084
Literatura
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959