*ten/i UV
*teni
(tr)
- 1.
-
Malhelpi formoviĝon per fizika kontakto:
- a)
- (iu, ion, en korpoparto aŭ per ĝi) Esti kun la objekto en la manoj, brakoj kaj simile, malhelpante, ke ĝi falu aŭ moviĝu for de la koncerna korpoparto: teni bastonon; vi devas teni la kovrilon en la mano [1]; ŝi tenis en la brakoj ĵusnaskitan infaneton [2]; [la hundo] reaperis, tenante en sia buŝo grandan monujon [3]; objekton unu fojon kaptitan [la polipoj] tenis forte per centoj da malgrandaj brakoj [4]; la koboldo kaptis la mirindan libron […] kaj tenis ĝin forte per ambaŭ manoj [5]; li tenis inter la fingroj malgrandan rozokoloran paperon [6].
- b)
- (iu, ion, per ilo) Teni 1.a ion, ligitan al la koncerna objekto kaj malhelpantan, ke ĝi moviĝu for de oni: li plu ne bezonis tenadi la pupon (per ŝnuroj), ĝi povis mem danci [7]; teni per feraj ligiloj [8].
- c)
- (io, ion) Peri la agon de iu, kiu tenas1.a aŭ tenas1.b: Via mano min kondukos, kaj Via dekstra mano min tenos [9]; ŝiaj fingroj tenas la ŝpinturnilon [10].
- d)
- (iun, je korpoparto) Teni (1.a, 1.b, 1.c) korpoparton de tiu, por zorge malhelpi foriron, falon, aŭ por montri intimecon: teni infanon per la mano, sur la genuoj; teni bovon je la kornoj; teni [kolombon] je la piedoj [11]; teni [la birdon] per rubando, ligita ĉirkaŭ unu el ĝiaj piedetoj [12]; Kant amis la hundeton, sed prefere tamen tenus ĉe la mano fileton [13].
- 2.
- (figure)
Restigi:
- a)
- (iun) Restigi en iu loko aŭ stato, malhelpante ties foriron, liberiĝon: teni iun en malliberejo [14]; lia fianĉiĝo tenas lin malproksime de ĉiuj diboĉaĵoj [15]; la ŝnuroj de lia peko lin tenos [16]; la febro tenas lin; lia promeso tenas (ligas, devigas) lin; mi estas tenata de miaj okupoj.
- b)
- (ion) Metinte tion en iun lokon, restigi ĝin tie, malhelpante, ke iu ĝin forprenu, aŭ ke ĝi kvazaŭ meminiciate foriru: teni cigarojn en ĉambro, en skatoleto [17]; nuntempe tiu ebleco estas tenata en malvastaj limoj; Gordens, kun la manoj en la pantalonpoŝoj, tenis la rigardon demande sur la verkisto [18]; sub seruro promesojn tenu, sed doninte ne reprenu PrV ; sako alenon ne tenas, ĝi baldaŭ elvenas PrV ; la glaseto kun la blukolora ligna piedo ne dronis, la ligna ŝtipo tenis ĝin supre [19].
- c)
- (korpoparton) Restigi en ia pozicio: teni la manojn laŭlonge de la kruroj [20]; teni la piedojn sur benketo [21]; teni la okulojn en streĉo (daŭre observi) PrV ; mi tenis mian langon en la buŝo (ne parolis), per lipoj kunkudritaj [22]; kiu langon ne tenas (ne singarde parolas), mem sin malbenas PrV ; teni la kapon tre alte [23]; teni rekte la kapon; alte teni siajn okulojn kaj levi siajn palpebrojn [24]; malvirtulo tenas sian vizaĝon arogante [25]; teni la manojn eltirite en la aero [26], la orelojn streĉite [27], la okulojn malfermite [28]; teni la okulojn nefermitaj [29], la bekon fermita [30].
- d)
- Zorgi, ke iu aŭ io restu en ia stato: teni la amason en spirita sklaveco; teni la landon en malĝojo [31]; amu edzinon plej kore, sed tenu ŝin bonmore PrV ; tenata en honoro, kiel maljuna avo [32]; kanti pri ĉio, kio estas tenata kaŝite tie malantaŭ seruro kaj riglilo [33]; vi devas teni la ĉambron en bona ordo [34]; teni [sian neston] en bona stato [35]; bonstato estis sentebla en la domo ... kaj ĉio estis bone tenata [36]; oni tenas preta kolekton da tute intence fabrikitaj skribaĵoj [37]; pli longe ol ĝis morgaŭ matene mi ĉiel ne povas teni ilin en provizora aresto [38]; teni iun antaŭ la okuloj (ne ĉesi lin observi) [39].
- e)
- (ion abstraktan) Zorgi, ke tio restu senŝanĝa, ne perdiĝu: teni ion en la kapoK (konstante pensi pri tio); teni (ne malkaŝi, ne perfidi) sekreton; obstine teni (ne ŝanĝi) sian opinion; la memoro ne bone tenadis la vortojn [40]; teni memoron (memori) pri io; teni fidelecon al iu (resti fidela); teni (plenumi) sian promeson BdV ; teni la vorton Hamlet ; tenu forte la instruon kaj ne forlasu ĝin, konservu ĝin [41]; konservu prudenton kaj via buŝo tenu scion [42]; dube estas, ĉu tiuj neologismoj tenos la vivon; li scias konstante teni la atenton de la leganto.
Rim.: Egale bonaj estas „teni la kapon rekte“ aŭ „rekta“, „teni ion sekrete“ aŭ „sekreta“: la adverbo estas maniera adjekto kaj la adjektivo estas objekta predikativo. Tamen, se temas pri participo, la adverbaj formoj estas evitindaj, kvankam klasikaj, ĉar ilia uzo kiel maniera adjekto ne estas kutima. Aperas do risko kompreni, ke temas pri participa propozicio, kio kondukus al tute alia senco, ĉar la subjekto de la participo devas esti tiu de la ĉefa verbo, ne ĝia objekto. - 3.
- (figure)
Havi en sia povo:
- a)
- (iun) Havi moralan povon super iu, ekz-e kiel gepatroj super la gefiloj: ili devus teni min pli severe, pensis Inger, ili devus elpeli el mi miajn malbonajn inklinojn [43]; mi devas esti maldelikata kaj severa, se mi volas teni en ordo miajn filojn [44]; teni iun per fera mano (severe regi, senindulge obeigi) PrV ; se ili estintus tiel lertaj, ke ili lasintus al mi ian lumeton de espero, ili ĉiam ankoraŭ tenus min per tio [45]. bridi, disciplini, eduki, mastri, regi
- b)
- (ion) Mastrumi, funkciigi, regi: teni butikon, negocon, oficejon; teni la regstangojn de afero (fadeno) [46]; la lernejoj estas tenataj je la kalkulo (kosto) de la komunumo FK ; teni (okupi) oficon; librotenado; meze de tiom da riĉaĵoj, kiel teni fidelan registron de ili? [47]; teni (okazigi) kunvenon; la sorto kaj la volo eterne inter si batalon tenas Hamlet . mastrumi, okazigi, okupi, regi
- c)
- (iun) Esti ies labor- aŭ nutro-donanto: teni serviston; komence ŝi tenis por [sia filino] guvernantinon Marta ; ili povus eĉ teni paron da ĉevaloj [48]; teni amdonantinon, aŭtomobilon PIV1 ; mi ne povas teni vin ĉi tie, kiam mi havos ĉirkaŭ mi familian rondon [49]. dungi, laborigi, mastri, nutri
1.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Fajrilo
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Koboldo ĉe la butikisto
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 139:12
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 31:19
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino (kvina rakonto)
12. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La najtingalo
13. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 22
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 39:20
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Sterkskarabo
16. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 5:22
17. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 40
18. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 9
19. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
20. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto kvara
21. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
22. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 10
23. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Dekdu per la poŝto
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 30:13
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 21:29
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La novaj vestoj de la reĝo
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
29. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
30. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la Paradizo
31. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 12:4
32. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lino
33. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Sonorila profundo
34. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
35. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, La vento rakontas pri Valdemaro Doe kaj pri liaj filinoj
36. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
37. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Dua promenado
38. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 8
39. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 6
40. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 4. Fonetiko
41. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 4:13
42. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 5:2
43. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Knabino
44. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la Paradizo
45. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Unua promenado
46. L. Bourgois: Esprimaro franca-esperanta, 1997
47. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Dua promenado
48. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ib kaj malgranda kristino
49. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Najbaraj familioj
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Fajrilo
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Koboldo ĉe la butikisto
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 139:12
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 31:19
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino (kvina rakonto)
12. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La najtingalo
13. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 22
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 39:20
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Sterkskarabo
16. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 5:22
17. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 40
18. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 9
19. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
20. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto kvara
21. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
22. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 10
23. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Dekdu per la poŝto
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 30:13
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 21:29
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La novaj vestoj de la reĝo
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
29. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
30. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la Paradizo
31. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 12:4
32. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lino
33. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Sonorila profundo
34. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
35. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, La vento rakontas pri Valdemaro Doe kaj pri liaj filinoj
36. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
37. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Dua promenado
38. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 8
39. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 6
40. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 4. Fonetiko
41. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 4:13
42. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 5:2
43. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Knabino
44. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la Paradizo
45. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Unua promenado
46. L. Bourgois: Esprimaro franca-esperanta, 1997
47. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Dua promenado
48. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ib kaj malgranda kristino
49. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Najbaraj familioj
- afrikanse:
- hou
- albane:
- mbajë
- amhare:
- ያዝ
- angle:
- hold 3.b run, operate
- arabe:
- عقد
- armene:
- պահել
- azerbajĝane:
- saxlamaq
- beloruse:
- трымаць
- bengale:
- রাখা
- birme:
- ကိုင်
- bosne:
- držite
- ĉeĥe:
- držet, mít, nechat si, nést, podržet, udržovat, zachovat
- ĉine:
- 佔有 [zhànyǒu], 占有 [zhànyǒu], 扣留 [kòuliú], 保有 [bǎoyǒu], 握 [wò]
- dane:
- holde
- estone:
- hoidke
- eŭske:
- eutsi
- filipine:
- matagalan
- france:
- tenir (tr.), conserver (détenir, garder), détenir, entretenir (à ses frais), maintenir (conserver), garder (conserver) ~i iun antaŭ la okuloj: avoir qn à l'œil. ~i ion en la kapo: avoir qc dans la tête. ~i la vorton: tenir parole. ~i la atenton de: tenir en haleine. ~i la regstangojn: tenir les leviers.
- galege:
- soster
- germane:
- 1.a halten 1.b festhalten 1.c halten 1.d stützen ~i bovon je la kornoj: den Stier bei den Hörnern packen. 2.a festhalten, zurückhalten 2.b haben 2.c halten 2.d halten, in einem Zustand erhalten 2.e behalten ~i la vorton: Wort halten. 3.a anhalten 3.b betreiben 3.c halten (sich)
- guĝarate:
- પકડી
- haitie:
- kenbe
- haŭse:
- ka riƙe
- hinde:
- पकड़
- hispane:
- retener, mantener, conservar ~i iun antaŭ la okuloj: mantener algo delante de los ojos. ~i ion en la kapo: pensar continuamente en algo. ~i la vorton: ser fiel a la palabra dada. ~i la atenton de: mantener la atención. ~i la regstangojn: tener el mando.
- hungare:
- tart, fog, tárol sako alenon ne ~as, ĝi baldaŭ elvenas : kibújik a szög a zsákból. ~i ion en la kapo: fejben tart. ~i la vorton: tartja a szavát. ~i la atenton de: leköti a figyelmét. ~i iun per fera mano: vasmarokkal fog. ~i la regstangojn: mozgatja a szálakat.
- igbe:
- jide
- indonezie:
- menjaga, memegang 3.b menjalankan, mengoperasikan
- irlande:
- shealbhú
- islande:
- halda
- itale:
- tenere
- japane:
- ホールド
- jave:
- terus
- jide:
- האַלטן
- jorube:
- mu
- kanare:
- ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳಿ
- kartvele:
- გამართავს
- kazaĥe:
- ұстау
- kimre:
- dal
- kirgize:
- кармоо
- kmere:
- កាន់
- koree:
- 개최
- korsike:
- chjappà
- kose:
- bamba
- kroate:
- držati
- kurde:
- pê girtin, tepiş, derdest kirin
- latine:
- tenent
- latve:
- turēt
- laŭe:
- ຖື
- litove:
- palaikykite
- makedone:
- се одржи
- malagase:
- mihazona
- malaje:
- memegang
- malajalame:
- പിടിക്കുക
- malte:
- istiva
- maorie:
- mau
- marate:
- धारण
- monge:
- tuav
- mongole:
- барих
- nederlande:
- 1. houden, vasthouden 2. houden, vasthouden 3.a domineren, overheersen 3.b houden, beheren 3.c op na houden, onderhouden, in dienst hebben
- nepale:
- पकड
- njanĝe:
- gwirani
- okcidentfrise:
- hâlde
- panĝabe:
- ਕੇ ਰੱਖੋ
- paŝtue:
- جوړې
- pole:
- trzymać 1. trzymać, przytrzymywać, podtrzymywać,, ściskać (mocno trzymać) 2. trzymać, przytrzymywać, zatrzymywać 3.a trzymać, utrzymywać 3.b utrzymywać, prowadzić, zarządzać 3.c trzymać, utrzymywać
- portugale:
- segurar, sustentar, ter, manter, conservar, guardar
- ruande:
- komeza
- ruse:
- держать
- samoe:
- umia
- sinde:
- ڏسجي
- sinhale:
- පැවැත්වීමට
- skotgaele:
- chumail
- slovake:
- držať, udržiavať, zachovať
- slovene:
- držite
- somale:
- qaban
- ŝone:
- bata
- sote:
- tšoara
- sunde:
- nyekel
- svahile:
- kushikilia
- taĝike:
- доред
- taje:
- ถือ
- tamile:
- நடத்த
- tatare:
- тоту
- telugue:
- పట్టి
- ukraine:
- утримуйте
- urdue:
- پکڑ
- uzbeke:
- ushlab turing
- vjetname:
- giư
- volapuke:
- 1.a kipön
- zulue:
- ubambe
teno
- 1.
- Ago teni: ŝi levis la ŝultrojn, kaj […] diris kun teno de facila riproĉo: vi forgesis diri al mi bonan tagon Marta ; Atrejo estis perdinta la tenon kaj falis en la profundecon [50]; li serĉis tenon por manoj kaj piedoj kaj grimpis la vertikalajn trabojn malsupren [51]; perdi la piedtenon (en akvo aŭ metafore) [52].
- 2.
- Tempo, dum kiu la voĉorganoj restas senmovaj ĉe prononcado de konsonanto: en la artikulacio de la plozivo, tri fazoj distingeblas: kapto […] teno […] ellaso [53].
- 3.
- Plilongigo de unu tono dum pluraj momentoj.
- angle:
- hold
- beloruse:
- 1. трыманьне 3. вытрымка (муз.)
- ĉeĥe:
- držení, zadržení
- ĉine:
- 拿着 [názhe], 拿著 [názhe]
- france:
- tenue (mus., phon.; fait de tenir) perdi la pied~on: perdre pied.
- germane:
- 1. Halten, Festhalten, Führen 2. Innehalten, Haltezeit 3. Halten
- hispane:
- tenencia (mus., fon.; hecho de mantener) 1. agarre, asimiento 2. pausa
- hungare:
- fogás, tartás, kitartás (pl. hangé), tárolás perdi la pied~on: elveszti a lába alól a talajt, kicsúszik a lába alól a talaj. 2. zár tartása
- japane:
- 持続音 [じぞくおと], テヌート
- pole:
- 1. trzymanie, chwyt, uchwyt perdi la pied~on: tracić grunt pod stopami.
- ruse:
- perdi la pied~on: терять опору. 3. выдержка (муз.)
- slovake:
- držanie, zadržanie
- ukraine:
- тримання, утримування, стримування
tenadi
(tr)
- Daŭre aŭ longe teni: kiun ĝi antaŭe tenadis dum ĉirkaŭ 50 jaroj [54]; la registaro dum pluraj jardekoj tenadis politikon de nul-interezo [55]; ili tenadis siajn oficojn dum sia unua mandato [56].
54.
Monato, ISIKAWA Takasi: Tri jaroj da stagnado, 2012
55. Monato, ISIKAWA Takasi: Abenomiko, aŭdaca defio, 2014
56. Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2002-2004, Noam CHOMSKY: Irako: invado kiu fifamos por ĉiam, 1 Aŭg 2003
55. Monato, ISIKAWA Takasi: Abenomiko, aŭdaca defio, 2014
56. Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2002-2004, Noam CHOMSKY: Irako: invado kiu fifamos por ĉiam, 1 Aŭg 2003
- angle:
- hold onto (vt)
- ĉine:
- 拘守 [jūshǒu], 坚持 [jiānchí], 堅持 [jiānchí]
- germane:
- (lange) festhalten (an etwas)
- pole:
- utrzymywać
tenanto
- Tiu, kiu tenas (precipe 3.b) ion: Mi ekstermos la tenanton de sceptro [57]; tenanto de la feŭda heredaĵo [58].
57.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Amos 1:5
58. Monato, Gerard Escuer: Andoro ne estas Monako
58. Monato, Gerard Escuer: Andoro ne estas Monako
- angle:
- holder, operator
- beloruse:
- трымальнік (нехта), утрымальнік
- ĉeĥe:
- detentor, držitel
- ĉine:
- 持有人 [chíyǒurén]
- france:
- détenteur, titulaire (subst.)
- germane:
- Halter, Haltender, Inhaber
- hispane:
- poseedor, titular (subst.)
- hungare:
- tartó, (vmit) fogó, birtokló
- indonezie:
- operator, pemegang
- japane:
- 保有者 [ほゆうしゃ]
- pole:
- właściciel, zarządca
- ruse:
- держатель, содержатель
- slovake:
- držiteľ
- ukraine:
- власник, утримувач
tenegi
- Plenforte kaj tre firme teni: li […] tenegis la benkon de la kaleŝo, kredante ke ĉiu momento estos la lasta momento de lia vivo [59].
59.
L. Frank Baum, trad. D. Broadribb: Doroteo kaj la Sorĉisto en Oz, „la tertremo“
- angle:
- cling to
- beloruse:
- моцна трымаць, сьціскаць (у руцэ), чапляцца
- ĉine:
- 黏住 [niánzhù]
- france:
- agripper, se cramponner à
- germane:
- festkrallen
- hispane:
- agarrar, engancharse a
- pole:
- ściskać (mocno trzymać), trzymać z całych sił, czepiać się (obraz.)
tenejo
- Loko, ĉambro, kie oni konservas ion: en la keloj estis tenejoj de krudaj materialoj [60]; la turo de David […] estas konstruita kiel armiltenejo [61]; krom tenejoj por libroj kaj legejoj, tie lokiĝos aŭlo kaj la muzeo de la historio de la universitato [62]; ili plu havas apude puton, kelon kaj tenejon, kiu antaŭe servis kiel bovinejo [63]; iama industria tenejo [64]; malnova banantenejo [65]. deponejo, konservejo, provizejo, stokejo
60.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XIX
61. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta Kanto 4:4
62. Monato, Anna kaj Mati Pentus: Universitata festojaro
63. Monato, Saliko: Raŭmo
64. Monato, Paul Gubbins: Banana respubliko
65. Monato, Lucette Échappé: Vizito al Nanto
61. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta Kanto 4:4
62. Monato, Anna kaj Mati Pentus: Universitata festojaro
63. Monato, Saliko: Raŭmo
64. Monato, Paul Gubbins: Banana respubliko
65. Monato, Lucette Échappé: Vizito al Nanto
- angle:
- store, storehouse, storage
- beloruse:
- склад, сховішча
- ĉeĥe:
- schránka, sklad, sklad(iště), úschovna
- ĉine:
- 仓库 [cāngkù], 倉庫 [cāngkù], 栈 [zhàn], 棧 [zhàn], 藏 [zàng]
- france:
- entrepôt, magasin (entrepôt), réserve (entrepôt) armil~ejo: armurerie.
- germane:
- Speicher (Lager), Aufbewahrungsort, Lager
- hispane:
- almacén, depósito, despensa armil~ejo: armería.
- hungare:
- raktár, tárolóhely, tárolóhelyiség armil~ejo: fegyvertár.
- indonezie:
- gudang, penyimpanan armil~ejo: arsenal, gudang senjata.
- japane:
- 保管所 [ほかんじょ], 物置 [ものおき], 倉庫 [そうこ]
- nederlande:
- houder
- pole:
- skład, magazyn, schowek, depozyt (finans., prawn.) armil~ejo: arsenał.
- ruse:
- склад, сарай
- slovake:
- úschovňa
- ukraine:
- склад
teniĝi
- 1.
- Sin teni1: sur Lia irejo forte teniĝas mia piedo [66]; mi suprengrimpos la palmotrunkon kaj teniĝos je ĝiaj branĉoj [67]; ĉi tiu fadeno devis esti ŝia teniĝilo, ĝin ŝi fidis, sed ne sin mem aŭ aliajn homojn [68].
- 2.
- (figure) Daŭri, ne disfali, konserviĝi: la iluzioj ne povis teniĝi longe Marta ; en tiuj okuloj malgajeco videble ne povis longe teniĝi Marta ; li ne restos riĉa, lia bonstato ne teniĝos [69]; via interkonsento kun Ŝeol ne teniĝos [70].
66.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 23:11
67. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta Kanto 7:8
68. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
69. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 15:29
70. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 28:18
67. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta Kanto 7:8
68. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
69. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 15:29
70. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 28:18
- angle:
- remain 2. last, survive, festhalten
- beloruse:
- трымацца
- ĉine:
- 1. 頤養 [yíyǎng], 颐养 [yíyǎng], 熬过 [áoguò], 熬過 [áoguò]
- germane:
- 1. sich halten, sich festhalten 2. sich halten (können), überdauern
- hispane:
- 1. aferrarse 2. mantenerse
- hungare:
- 1. tartja magát 2. tart (időben), megőrződik
- indonezie:
- 2. bertahan
- japane:
- 支えられている [ささえられている], 含まれている [ふくまれている]
- pole:
- trzymać się
- ruse:
- держаться
teniĝo
- Pozicio de la korpo, maniero teni korpoparton, ofte rigardata kiel elmontriĝo de kutimoj, sentoj ks: liaj manoj estis en ĝusta teniĝo ĝis la subiro de la suno [71]; teniĝo malvarma, memfida, dignoplena, vigla kaj plena de ĉarmo Marta ; li prenis teniĝon ankoraŭ pli fieran [72]; la teniĝo, la maniero paroli […] tute ne estis neĝentilaj, sed lia memfido […] konfuzis la knabinon IK ; ili ne povis esti simplaj servistinoj: iliaj manoj estis tro delikataj, ilia teniĝo kaj moviĝado estis tro reĝaj [73]; la ĝentila salutado de tiu ĉi nura kompensas al mi la malafablan teniĝon de la aliaj [74]. agmaniero, konduto, mieno, pozo, pozicio
71.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 17:12
72. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La novaj vestoj de la reĝo
73. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
74. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Naŭa promenado
72. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La novaj vestoj de la reĝo
73. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
74. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Naŭa promenado
- angle:
- attitude, bearing, posture
- beloruse:
- пазіцыя (цела), выправа, манэра (трымацца)
- ĉine:
- 体态 [tǐtài], 體態 [tǐtài], 意态 [yìtài], 意態 [yìtài], 姿势 [zīshì], 姿勢 [zīshì], 行止 [xíngzhǐ]
- france:
- attitude, conduite (attitude), contenance (attitude), maintien (attitude)
- germane:
- Haltung, Verhalten, Attitüde
- hispane:
- actitud, conducta (actitud), compostura (actitud)
- hungare:
- tartás, magaviselet
- indonezie:
- gerak-gerik, perawakan, perilaku, postur, sikap
- japane:
- 態度 [たいど], 姿勢 [しせい]
- pole:
- postawa
- ruse:
- позиция, отношение, осанка, манеры
- ukraine:
- поведінка
*tenilo [75]
- 1.
- Parto de objekto, destinita, por ke oni ĝin tenu1.a oportune: tenilo de kaserolo, de poto, de korbo, de pordo; la tenilo eniris post la tranĉfero, kaj la graso kovris la tranĉferon, ĉar li ne eltiris la glavon el lia ventro [76]; Margarita turnis suben la broson de la balailo, tiel ke ĝia tenilo leviĝis malantaŭ ŝia dorso [77]; li kutimis surhavi ne frakon sed larĝan ledan zonon, super kiu palisaris pistolteniloj [78]; per sia malakra sentenila tranĉilo ŝi ekfosis malsupre ĉirkaŭ la radikoj de la floroj [79].
- 2.
- Fiksilo por teni objekton en pozicio necesa por taŭga funkciado aŭ prilaborado: ŝraŭbtenilo; supre de la bazaĵo [estis] ĝiaj teniloj [80]; ili donis al la ĉarpentistoj kaj konstruistoj, por aĉeti ĉirkaŭhakitajn ŝtonojn kaj lignon por kunteniloj (vd krampo) kaj traboj por la domoj [81].
75.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro,
ten'il'
76. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 3:22
77. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 21a, p. 209a
78. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 5a, p. 51a
79. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ekzistas diferenco
80. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 7:35
81. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko 34:11
76. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 3:22
77. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 21a, p. 209a
78. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 5a, p. 51a
79. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ekzistas diferenco
80. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 7:35
81. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko 34:11
- angle:
- 1. handle, grip, hilt 2. holding, mount, joist, mounting frame
- beloruse:
- 1. дзяржальна, ручка 2. трымальнік (нешта)
- ĉeĥe:
- držadlo, držák, držátko, heft, násada, násadec, rukověť
- ĉine:
- 1. 把柄 [bǎbǐng], 把手 [bǎshǒu], 柄 [bǐng], 把手 [bǎshou], 抦 [bǐng], 手把 [shǒubà], 把 [bà], 把子 [bàzi], 抓紧 [zhuājǐn], 抓緊 [zhuājǐn], 拉手 [lāshǒu], 攥 [zuàn]
- france:
- 1. manche (d'un instrument), fût (manche), queue (manche)
- germane:
- 1. Griff 2. Halter, Halterung
- hispane:
- 1. mango (de una herramienta) 2. palanca para fijar
- hungare:
- 1. fogantyú, szár, nyél 2. tartó, rögzítő
- indonezie:
- 1. gagang, pegangan, tangkai
- japane:
- 取っ手 [とって], 柄 [から], 握り [にぎり]
- pole:
- 1. uchwyt, ucho, rączka, rękojeść 2. mocowanie, uchwyt, zawiesie
- ruse:
- 1. рукоятка, ручка 2. держатель
- slovake:
- držadlo, rukoväť, rúčka
- tibete:
- ལུང་
- ukraine:
- держак, рукоятка, ручка
tenujo
- Ujo, destinita por teni 2.b ion: Li kolektis kiel en tenujon la akvon de la maro [82]; la muroj kaj la volbo de la tenujo estas sufiĉe malsorbemaj, por ke la plej malpezaj elementoj ne povu foriĝi [83]; la eltranĉitaj pecetoj kolektiĝas en suba tenujo [84].
- angle:
- container, tank, receptacle
- beloruse:
- рэзэрвуар, судзіна
- ĉeĥe:
- nádoba, nádrž, nádržka
- ĉine:
- 容器 [róngqì], 陂 [pí], 凵 [kǎn], 盦 [ān]
- france:
- réservoir
- germane:
- Behälter
- hispane:
- depósito
- hungare:
- tartály
- indonezie:
- wadah
- pole:
- zbiornik, rezerwuar
- ruse:
- резервуар
- slovake:
- nádoba, nádrž
- ukraine:
- бак, резервуар, скринька, футляр, коробка
alteni
- angle:
- keep close to, attach
- beloruse:
- трымаць (пры кімсьці, чымсьці), утрымліваць
- ĉeĥe:
- přidržet
- france:
- attacher
- germane:
- festhalten, angebunden sein
- hispane:
- amarrar, vincular, conectar, adjuntar, adherir
- hungare:
- odatart, hozzáköt, hozzákapcsol
- pole:
- łączyć, przyczepiać, przylegać
- slovake:
- pridržať
alteno
- Ferma aŭ malvastiga movo, kiu konsistigas la unuan parton el kompleta konsonanto.
- angle:
- occlusion
- france:
- catastase
- germane:
- Verschluss
- hispane:
- implosión
- hungare:
- záralkotás, implózió
- indonezie:
- hentian (konsonan)
- japane:
- 入りわたり [はいりわたり]
- pole:
- przylgnięcie
- ukraine:
- прилягання, примикання
alteniĝi
- angle:
- hold on, hang on, attach, be attached, cling, stick, adhere
- beloruse:
- трымацца, прытрымлівацца, прытрымвацца
- ĉine:
- 粘 [zhān], 粘貼 [zhāntiē], 粘贴 [zhāntiē], 黏附 [niánfù]
- france:
- tenir (à qc) (s'y tenir attaché), s'attacher
- germane:
- sich festhalten, (sich an etwas) anhängen, haften (an etwas), anhaften
- hispane:
- unirse, adherirse
- hungare:
- kötődik, tapad
- indonezie:
- melekat, berpegang erat, berpegang teguh
- japane:
- くっつく, しがみつく
- pole:
- łączyć się, przyłączać się, przyczepiać się
- ruse:
- придерживаться
antaŭteni
(tr)
- angle:
- present
- beloruse:
- прапаноўваць , прадстаўляць
- france:
- présenter (proposer), proposer (présenter)
- germane:
- hinhalten, präsentieren
- hispane:
- presentar (proponer), proponer (presentar)
- hungare:
- eléje tart, maga elé tart
- indonezie:
- menyajikan, menyampaikan, mempersembahkan
- pole:
- przedstawiać, prezentować, wyciągać
- ukraine:
- тримати перед собою, простягати
ĉirkaŭteni
- Teni 1 de ĉiuj flankoj: la grandega serpento, kiu ĉirkaŭtenis la teron en la profundo de la maro, konvulsie kuntiriĝis [92]; Greta en la antaŭĉambro sola ĉirkaŭtenis la ŝrankon kaj ĝin sole tien kaj reen ŝancelis [93]; la manoj […] ĉirkaŭtenis la kapon de lia stabila promenbastono [94].
92.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa
reĝo
93. Franz Kafka: La transformiĝo
94. Esperanto-Informilo Frankfurto, julio 2015
93. Franz Kafka: La transformiĝo
94. Esperanto-Informilo Frankfurto, julio 2015
- angle:
- surround, encompass, embrace, enfold
- beloruse:
- трымаць (з усіх бакоў), утрымліваць
- ĉine:
- 环住 [huánzhù], 環住 [huánzhù]
- germane:
- umfangen
- hispane:
- abrazar
- hungare:
- átfog
- indonezie:
- mengepung, melingkupi
- pole:
- obejmować
*deteni [95]
(tr)
- 1.
- Teni 2.d malproksima: detenu vian piedon de la domo de via proksimulo, ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus [96]; de ĉiu malbona vojo mi detenas mian piedon [97]; de tiu, kiu prenas vian mantelon, ne detenu vian tunikon [98].
- 2.
- (figure) Malhelpi, malpermesi: liaj filoj venigas malbenon sur sin, kaj li ne detenis ilin [99]; la homamasoj lin serĉis, kaj venis al li, kaj lin detenis, ke li ne foriru de ili [100]; Mi detenis vin, ke vi ne peku kontraŭ Mi [101]; kvankam oni penis deteni ŝin de tio, ŝi tamen komencis danci [102]; deteni sian manon de maljustaĵo [103]; mi ne detenos mian buŝon, mi parolos en la premiteco de mia spirito [104]; de intencaj eraroj detenu Vian sklavon [105].
95.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro,
de'ten'
96. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 25:17
97. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 119:101
98. La Nova Testamento, S. Luko 6:29
99. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 3:13
100. La Nova Testamento, S. Luko 4:42
101. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 20:6
102. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Malnova domo
103. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 18:8
104. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 7:11
105. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 19:13
96. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 25:17
97. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 119:101
98. La Nova Testamento, S. Luko 6:29
99. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 3:13
100. La Nova Testamento, S. Luko 4:42
101. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 20:6
102. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Malnova domo
103. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 18:8
104. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 7:11
105. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 19:13
- angle:
- detain, deter, keep away
- beloruse:
- устрымліваць (ад чагосьці), утрымваць (ад чагосьці), стрымліваць
- ĉeĥe:
- zadržet (někoho od něčeho), zdržet
- ĉine:
- 遏止 [èzhǐ], 阻 [zǔ], 傺 [chì]
- france:
- préserver (d'une erreur), empêcher, retenir
- germane:
- abhalten, fern halten
- hispane:
- preservar (de un error), impedir, retener 1. alejar 2. disuadir, proteger
- hungare:
- 1. eltart (vmitől), távol tart 2. visszatart, megóv
- indonezie:
- mencegah, menjaga
- japane:
- 引き止める [ひきとめる], よせつけない
- pole:
- powstrzymywać, trzymać z dala, opędzać się
- ruse:
- удерживать
- slovake:
- zadržať
- ukraine:
- здержувати, удержувати, задержувати, стримувати, утримувати, затримувати, відвертати
eltenema
eltenemo
- Emo, povo por elteni, por longe fronti malfacilaĵojn, dolorojn: nur mia pli granda eltenemo […] ebligis al mi tiel brave kontraŭstari lin [107]; neniam ŝuldo tiel noble, tiel grandanime, tiel elteneme estis plenumata BdV .
107.
E. R. Burroughs, trad. K. R. C. Sturmer:
Princino de Marso, 1938
- angle:
- perseverance, endurance, stamina
- beloruse:
- вытрымка, трываласьць, вытрываласць
- ĉine:
- 底气 [dǐqì], 底氣 [dǐqì], 耐力 [nàilì], 忍耐 [rěnnài]
- france:
- endurance
- germane:
- Durchhaltevermögen, Ausdauer
- hispane:
- resistencia
- indonezie:
- daya tahan, kegigihan, stamina, ketekunan, keuletan
- japane:
- 忍耐力 [にんたいりょく]
- pole:
- cierpliwość
elteni
(tr)
- Rezisti antaŭ atako, malfacilaĵoj; pacience toleri: [ili] trinkis tiom, kiom ili nur povis elteni — eble eĉ iom pli multe BdV ; ŝi tuj malligis la vestojn […] ĉar alie ŝi ne povus elteni la varmegon [108]; mi ne povis elteni la malvarmon kaj la timegon [109]; lingvo, kiu eltenis la provon dum dudek kvin jaroj, […] ne bezonas jam timi [110]; elteni la malfeliĉon, la suferon; la nacioj ne povas elteni la indignon de la Eternulo [111]; Esperanto jam eltenis la elprovon de l' uzado; ne povi elteni la komparon kun...; lia edzino ne eltenis kun li, kaj petis pri eksedziĝo [112]; eltenebla mizero Marta ; neeltenebla doloro; mareltena ŝipo; fajreltena kesto BdV . elporti, suferi, toleri
108.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
109. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
110. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 8a UK en Kraków (1912-08-11)
111. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 10:10
112. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 13
109. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
110. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 8a UK en Kraków (1912-08-11)
111. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 10:10
112. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 13
- angle:
- bear, stand
- beloruse:
- вытрымліваць, выносіць, трываць, вытрываць, стрываць
- ĉeĥe:
- nepovolit, přestát, strpět, vydržet
- ĉine:
- 忍 [rěn], 禁 [jīn], 孳 [zī], 忍耐 [rěnnài], 挨 [ái]
- france:
- supporter (endurer), endurer, tolérer (endurer) el~ebla: supportable, soutenable, tenable. neel~ebla: insupportable, insoutenable, intenable.
- germane:
- aushalten, ertragen marel~a ŝipo: (hoch)seetaugliches Schiff. fajrel~a kesto: feuerfeste Kiste.
- hispane:
- soportar (resistir), resistir, tolerar (aguantar), aguantar el~ebla: soportable, tolerable. neel~ebla: insoportable, insostenible, intolerable.
- hungare:
- kibír, elvisel, kitart el~ebla: elviselhető, kibírható. neel~ebla: kibírhatatlan, elviselhetetlen.
- indonezie:
- memikul, menahan, menanggung
- itale:
- sopportare
- japane:
- 耐える [たえる], 忍ぶ [しのぶ]
- nederlande:
- uithouden, verdragen, uitstaan
- pole:
- wytrzymywać, przetrzymać, ścierpieć, znosić (trudności, przeciwności)
- ruse:
- терпеть, выносить, вынести, выдерживать, выдержать, выстоять el~ebla: терпимый. neel~ebla: невыносимый.
- slovake:
- vydržať, znášať
- tibete:
- ལངས་
- ukraine:
- видержувати, витримувати, терпіти, зносити, виносити, видержувати, витримувати
enteni
(tr)
- 1.
- Enhavi kaj teni en si, malhelpante la materian ellason: multaj malfeliĉuloj estas entenataj en tiuj mallumaj karceroj.
- 2.
- Propraposede, laŭnature, normale, neapartigeble, nepre devige enhavi: la muzeo entenas grandvalorajn verkojn; per „ora regulo“ la Usonanoj komprenas la principojn entenatajn en la evangelia „Prediko sur la monto“; tiuj vortoj ŝajnas enteni minacon; nur mensogojn entenas tiuj paroloj; tiu vorto entenas aĉigan nuancon; la disvolviĝo de la armilindustrio entenas ĝermon de milito; scii entenas la ideon antaŭvidi; tiu esprimo entenas danĝeron por la unueco; saĝo ĉiam entenas ian abnegacion kaj rezignacion; neniu partio povas venki, se ĝi ne entenas anojn, kiuj ĉiam estas pretaj oferi sian personan profiton por la ĝenerala intereso; en tiu prezo estas entenata la tagmanĝo; ĉi entenate troviĝas la programo. impliki, inkluziva
- 3.
- Kapabli enhavi iun kvanton da; ĉirkaŭfermi: mia kofro povas nur enteni malmultajn vestojn; la teatro entenas 800 personojn; la salono ne estis sufiĉe vasta por enteni ĉiujn kongresanojn; mantelo […] tiel delikata, ke du manoj povis ĝin enteni [113]; mia kapo ne povas enteni, kiam li faris tiajn kalkulojn [114]; la trezorejo de la faraono apenaŭ povis enteni la oferojn de l' regnanoj [115]; oni konstruis akvujon, kiu povis enteni ĉirkaŭ tri miliardojn da kubaj metroj [116]; la malsaĝo estas senlima, kiel la oceano, ĝi povas enteni ĉion [117]; tiuj tri klasoj entenas ĉiujn specojn.
- 4.
-
Enhavi:
peni por esprimi ĉiujn ideojn nur per la helpo de la
radikoj entenataj en la U. V.;
ĉiu leciono entenas demandaron;
la libro entenas ankaŭ klarigojn pri la idiotismoj.
Rim.: Tre ofte oni povas uzi indiferente „enteni“ aŭ „enhavi“: ĉiuj memoris nur pri la interna ideo entenata en la E-ismo[118] (Kp: lingvo internacia enhavas en si sanktan, grandan kaj gravan ideon[119]). Tamen „enteni“ prezentas pli malvastan sencon kaj montras prefere materian aŭ moralan enfermitecon, ligitecon, dependecon, kiu malhelpas la ellason, la disigon, la apartigon de la entenataĵo kaj de la entenantaĵo. Kontraŭe „enhavi“ montras simple la enestadon.
113.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXIV
114. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro II
115. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro III
116. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro VII
117. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XII
118. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
119. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
114. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro II
115. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro III
116. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro VII
117. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XII
118. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
119. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
- angle:
- contain, include
- beloruse:
- утрымліваць (у сабе), зьмяшчаць, мясьціць
- ĉeĥe:
- obsáhnout
- ĉine:
- 內含 [nèihán], 内含 [nèihán], 包括 [bāokuò], 归入 [guīrù], 歸入 [guīrù], 包含 [bāohán], 含有 [hányǒu], 韞 [yùn], 韫 [yùn], 內裝有 [nèizhuāngyǒu], 内装有 [nèizhuāngyǒu], 包括有 [bāokuòyǒu]
- france:
- contenir (renfermer, avoir une certaine capacité), renfermer (contenir), comporter
- germane:
- enthalten
- hispane:
- contener (tener cierta capacidad), incluir
- hungare:
- 1. bent tart, benne tart 2. tartalmaz, magában foglal 3. befogad 4. tartalmaz
- indonezie:
- berisi, mengandung berisi, mengandung
- japane:
- 含んでいる [ふくんでいる], 内容としている [ないようとしている]
- katalune:
- cabre
- okcitane:
- claure
- pole:
- zawierać, mieścić, pomieścić, zmieścić, obejmować
- ruse:
- содержать (в себе), вмещать
- slovake:
- obsahovať
- tokipone:
- jo
- ukraine:
- містити, вміщувати
enteno
PIV1
- Kvanto da substanco, entenata en ĥemiaĵo: la enteno je oro de tiu erco estas 70 elcentoj; blanka cemento estas produktita el feroriĉaj krudmaterialoj (Fe2O3-enteno < 0,1 %) [120]; la enteno de sukerkano je sukero (ĉefe sakarozo) estas ĝis 18 % kaj vakso [121]. koncentriteco
- angle:
- (chemical) composition
- beloruse:
- зьмяшчэньне , колькасьць (чагосьці ў чымсьці)
- ĉeĥe:
- obsah
- ĉine:
- 含量 [hánliàng]
- france:
- teneur (quantité, proportion), concentration (teneur), titre (teneur)
- germane:
- Gehalt
- hispane:
- contenido (cantidad, proporción), concentración (contenido)
- hungare:
- tartalom
- indonezie:
- komposisi kimia, konsentrasi (bahan kimia)
- japane:
- 含有量 [がんゆうりょう], 含有率 [がんゆうりつ]
- pole:
- zawartość
- ruse:
- содержание (чего-л. в чём-л.)
- slovake:
- obsah
forteni
(tr)
-
Teni2.d
malproksima:
mi fortenis mian koron de nenia ĝojo
[122];
alia maloportunaĵo pli fortenas min nun for de ili
[123];
la tro honora titolo de majstro […] fortenas de
Esperanto multajn personojn
[124];
forteni la minacantan finon.
Rim.: Tre ofte oni povas uzi indiferente „deteni“ anstataŭ „forteni“, tamen ĉi-lasta ne posedas la figuran sencon „malhelpi“, „malpermesi“.
122.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 2:10
123. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, naŭa promenado
124. L. L. Zamenhof: Paroloj, malferma parolado de la 8a UK en Kraków (1912-08-11)
123. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, naŭa promenado
124. L. L. Zamenhof: Paroloj, malferma parolado de la 8a UK en Kraków (1912-08-11)
- angle:
- keep away, detain
- beloruse:
- трымаць (на нейкай адлегласьці, далёка), утрымліваць (на нейкай адлегласьці, далёка)
- ĉeĥe:
- nepřipustit, odvést, zdržovat
- france:
- tenir éloigné, tenir à l'écart
- germane:
- abhalten, bewahren vor, fern halten
- hispane:
- mantener lejos
- hungare:
- távol tart
- indonezie:
- menghindari, menjauhi
- japane:
- 引き離しておく [ひきはなしておく]
- nederlande:
- weghouden
- pole:
- powstrzymywać, trzymać z dala, opędzać się, być powściągliwym
- slovake:
- držať od seba
- ukraine:
- удержувати, утримувати, відсувати, відтягати, держати/тримати здалеку
forteno
- 1.
- Ago forteni.
- 2.
- Malferma aŭ vastiga movo, kiu konsistigas la trian parton el kompleta konsonanto kaj preparas la gliton al sekvanta sono.
- angle:
- keeping away, detainment
- ĉeĥe:
- zdrženlivost
- france:
- 2. détente (phon.)
- germane:
- Fernhaltung
- hispane:
- restricción
- hungare:
- 1. távoltartás 2. zár megszüntetése, explózió
- indonezie:
- 1. penghindaran, penjauhan
- japane:
- 出わたり [でわたり]
- pole:
- 1. powściągliwość
- slovake:
- zdržanlivosť
- ukraine:
- затримка повітря (в гортані) (при вимові звуків)
kuneteni
(tr)
- Restigi kunaj: la belo, vero kaj bono […] tiuj tri aferoj kunetenas la mondon [125]; [la kurtenoj] ofte estas kunetenataj de pingloj, je kiuj oni pikiĝas [126]; apud la vorto nove kreita meti en kuneteniloj (...) la tradukon de tiu vorto en ia alia lingvo (vd krampo3) DL .
Rim.:
Regule oni ne kuntiru adverbon kun verbo, sed ŝajnas, ke Z volis
eviti miskomprenon
kun „teni kun iu“. Komunlingve oni tamen uzas pli regule „kunteni“.
[W. Diestel]
125.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
126. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Nokta ĉapo de fraŭlo
126. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Nokta ĉapo de fraŭlo
- angle:
- hold together, keep together
- beloruse:
- трымаць (разам)
- france:
- tenir (attaché)
- germane:
- zusammen halten
- hispane:
- mantener juntos
- hungare:
- együtt tart
- indonezie:
- menjaga bersama, menahan bersama
- pole:
- łączyć, spinać, spajać
- ukraine:
- скріплювати
kunkunteni
(tr)
- angle:
- hold together, keep together
- beloruse:
- падтрымліваць (штосьці агульнымі намаганьнямі)
- germane:
- zusammen halten
- hispane:
- mantener juntos
- indonezie:
- menjaga bersama, menahan bersama
- pole:
- łączyć, spinać, spajać
kunteni
(tr)
- Restigi kunaj: la gluo kuntenanta la paĝojn estis iom tro avare uzita [129]; lia ventro estis kuntenata de florumita veŝto [130]; oni povis observi la estiĝon kaj forpason de sekundoj, minutoj kaj horoj, vidi la radetojn, hokojn, ŝraŭbojn, kiuj funkciigas kaj kuntenas la misteron de la tempo [131]; kuntenado de manoj dum promeno [132]; la metriko aŭ la rimskemo reliefigas sin kvazaŭ kuntena poeziilo [133].
129.
D. Broadribb: Recenzo de
„La profeto el Pedras“, Monato, 2001/04, p. 32
130. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Senĉesa Rakonto
131. Monato, Franz-Georg Rössler: Horobato, korobato
132. Monato, Russ Williams: Parado de toleremo (3)
133. Monato, Gerrit Berveling: Brile versform-fidela traduko ĝuinda
130. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Senĉesa Rakonto
131. Monato, Franz-Georg Rössler: Horobato, korobato
132. Monato, Russ Williams: Parado de toleremo (3)
133. Monato, Gerrit Berveling: Brile versform-fidela traduko ĝuinda
- angle:
- hold together, keep together
- beloruse:
- трымаць (разам)
- france:
- maintenir ensemble
- germane:
- zusammen halten
- hispane:
- mantener juntos
- hungare:
- összefog, egybetart
- indonezie:
- menjaga bersama, menahan bersama
- pole:
- łączyć, spinać, sklejać, spajać
kunteniĝi PIV1
- Kune teniĝi, ne diseriĝi: la randoj de la teksaĵaj rubandoj estas neniam nodigataj kiel banto, ĉar banta nodo povas ne kunteniĝi esperinde [134]; estas en Svisio kvar lingvaj komunumoj, kaj tri oficialaj lingvoj: la germana, la franca kaj la itala, […] pro nacia kunteniĝo, ĉiu lernejano laŭleĝe unue lernas la plej gravan nacian lingvon (post la propra) [135]; kiam la saŭco kunteniĝos, forprenu ĝin for de la fajro; kunteniĝema kremaĵo, pulvoro; bona kunteniĝo inter la eroj.
- angle:
- hold together, keep together, stick together
- beloruse:
- трымацца (разам), злучацца kun~iĝo: злучэньне.
- ĉine:
- 黏着 [niánzhuó], 黏著 [niánzhuó]
- france:
- se tenir (être lié) kun~iĝema: pâteux. kun~iĝo: cohésion.
- germane:
- zusammen halten, anhaften
- hispane:
- mantenerse juntos kun~iĝema: pastoso. kun~iĝo: cohesión.
- hungare:
- kun~iĝo: összetartás, összetartó erő, kohézió.
- indonezie:
- menjaga bersama, menahan bersama
- japane:
- 凝集する [ぎょうしゅうする], 結合する [けつごうする]
- pole:
- trzymać się razem
- ruse:
- соединиться kun~iĝo: соединение.
reteni
(tr)
- 1.
- (ion) Teni ĉe si for de aliaj, kaŝe aŭ kontraŭleĝe konservi: kiu retenas grenon, tiun malbenas la popolo [136]; vian abundon kaj sukon ne retenu: la unuenaskiton el viaj filoj vi devas doni al Mi [137]; mi plej severe avertas vin ne reteni iujn faktojn aŭ donitaĵojn [138]; la kapitalistoj retenis tro grandan parton de la gajno.
- 2.
- (iun) Ne lasi iri for de si: ankoraŭ vi retenas Mian popolon, kaj ne forliberigas ĝin [139]; permesu, ke ni retenu vin, kaj ni pretigos por vi kapridon [140]; la restintoj en Cion kaj la reteniĝintoj en Jerusalem estos nomataj sanktuloj [141].
- 3.
- Haltigi, malhelpi la antaŭenmovon de io aŭ iu: ĉiujn Izraelidojn li forsendis ĉiun al lia tendo, kaj la tricent homojn li retenis [142]; jungu kaj forveturu, por ke vin ne retenu la pluvo [143]; kial Vi retenas Vian brakon kaj Vian dekstran manon? ekstermu ilin el Via basko [144]; neniu homo povas regi la venton kaj reteni la venton [145].
- 4.
- (figure)
Malhelpi la manifestiĝon de sento aŭ la
plenumiĝon de
ago:
la danhundo ne povis reteni sian impeton
[146];
retenita spirado
Marta
;
ŝiaj okuloj apenaŭ retenis larmojn;
la elspezo retenas min de korespondado;
sian tutan koleron aperigas malsaĝulo, sed saĝulo
ĝin retenas
[147];
kiu retenas siajn lipojn, tiu estas saĝa
[148];
ili obeis la vorton de la Eternulo, kaj retenis sin de irado,
konforme al la vorto de la Eternulo
[149].
Rim.: La nuanco inter „reteni sin“ kaj „deteni sin“ estas apenaŭ sentebla, sed la dua estas multe pli kutima.
136.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 11:26
137. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 22:29
138. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 21
139. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 9:17
140. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 13:15
141. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 4:3
142. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 7:8
143. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 18:44
144. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 74:11
145. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 8:8
146. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Dua promenado
147. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 29:11
148. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 10:19
149. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 12:24
137. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 22:29
138. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 21
139. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 9:17
140. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 13:15
141. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 4:3
142. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 7:8
143. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 18:44
144. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 74:11
145. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 8:8
146. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Dua promenado
147. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 29:11
148. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 10:19
149. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 12:24
- angle:
- hold back 4. restrain (control oneself)
- beloruse:
- утрымліваць 4. стрымліваць
- ĉeĥe:
- hromadit, jímat, nahromadit, zabavit, zachycovat, zadržet, zadržovat, zdržet
- ĉine:
- 憋 [biē], 克制 [kèzhì], 遏止 [èzhǐ], 不予 [bùyú], 敛 [liàn], 斂 [liàn], 羁 [jī], 覊 [jī], 抑 [yì], 遏 [è]
- france:
- retenir, contenir (retenir), endiguer (retenir), maintenir (retenir)
- germane:
- zurück halten 1. vorenthalten 4. anhalten, an sich halten
- hispane:
- retener, contener (retener), mantener (retener)
- hungare:
- visszatart, fékez, megfékez
- japane:
- 引きもどす [ひきもどす], 抑える [おさえる]
- pole:
- powstrzymywać, zatrzymywać
- ruse:
- удерживать 4. сдерживать
- slovake:
- hromadiť, zabaviť, zachytávať, zadržať, zdržať
- ukraine:
- удержувати, здержувати, задержувати, утримувати, стримувати, затримувати
sindetenema, deteniĝema
- Singarda, inklina deteni sin de senpripensaj agoj aŭ paroloj, de montriĝemo; ne enmiksiĝema: ĉu la kaŭzoj de lia sindetenemo antaŭ junulinoj en Betraĥ estas amo al ŝi? [150]; nesindetenemaj amemaj sentoj [151]; la sinjorino faris ekrideton deteniĝeman kaj nesondeblan [152]. modera, modesta, sobra
150.
H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉap. 23a
151. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Deka promenado
152. Chiung Yao, trad. Vejdo: En Profunda Korto, 2013
151. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Deka promenado
152. Chiung Yao, trad. Vejdo: En Profunda Korto, 2013
- angle:
- reserved, restrained, guarded, shy
- beloruse:
- стрыманы, памяркоўны
- ĉine:
- 內斂 [nèiliǎn], 内敛 [nèiliǎn], 含蓄 [hánxù], 慎重 [shènzhòng], 慎 [shèn], 謹慎 [jǐnshèn], 谨慎 [jǐnshèn], 腼腆 [miǎntiǎn], 靦腆 [miǎntiǎn], 娇羞 [jiāoxiū], 嬌羞 [jiāoxiū], 拘謹 [jūjǐn], 拘谨 [jūjǐn]
- france:
- discret, prudent, réservé, réticent sinde~emo: réserve (modération), retenue (modération), modération, prudence, réticence. nesinde~ema: expansif (de caractère).
- germane:
- zurückhaltend, vorsichtig, scheu
- hispane:
- discreto, prudente, reservado, reticente sinde~emo: reserva (moderación), moderación, prudencia.
- hungare:
- sinde~emo: tartózkodás, óvatosság. nesinde~ema: túláradó.
- pole:
- powściągliwy, dyskretny
sindeteno, deteniĝo
- Ago sin deteni: voĉdoni per jes, ne aŭ sindeteno PIV1 ; (arkaismo) estas eble per sindetenado (abstinado) kaj korpureco [...] atingi ian mistikan unuecon kun malsupera diaĵo [153].
153.
H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉap. 6
- angle:
- restraint, abstention
- beloruse:
- устрыманьне
- ĉine:
- 克制 [kèzhì]
- france:
- abstention, réticence sinde~ado: abstinence.
- germane:
- Enthaltung, Zurückhaltung, ,
- hispane:
- abstención, renuencia sinde~ado: abstinencia.
- hungare:
- tartózkodás (vmitől) sinde~ado: önmegtartóztatás.
- indonezie:
- abstensi, keabstainan
- japane:
- 自制 [じせい], 遠慮 [えんりょ], 棄権 [きけん]
- pole:
- powstrzymywanie się, abstynencja, powściągliwość
- ukraine:
- утримування, стримування, здержування
sinteno
- Maniero, laŭ kiu oni sin tenas 5, kondutas, rilatas al aliaj homoj aŭ al la cirkonstancoj: la interveno de Kant ĵetis falsan noton en la reciproke ĝentilan sintenon, kiun la enketestro kaj la pridemandato estis adoptintaj [154]; ĉu en tio [ke ŝi estas aktorino] kuŝis la kialo de ŝia tiom ordinarŝajna sinteno? [155]; [la dancoj de la malalta popolo] estis tiel enuetigaj, ĝia sintenado tiel senverva, tiel mallerta, ke mi eliris el ili pli afliktite ol ĝojigite [156].
- angle:
- attitude, stance
- beloruse:
- паводзіны, манэра (трымацца), манэры
- ĉeĥe:
- chování, způsob myšlení
- ĉine:
- 姿态 [zītài], 姿態 [zītài], 架势 [jiàshi], 架勢 [jiàshi], 站姿 [zhànzī]
- france:
- comportement, conduite (comportement), attitude (comportement)
- germane:
- (innere) Haltung, Einstellung, Attitüde
- hispane:
- comportamiento, conducta (comportamiento), actitud (comportamiento)
- hungare:
- magatartás, viselkedés
- indonezie:
- pendirian, sikap
- japane:
- 態度 [たいど]
- pole:
- stosunek (do czegoś), zachowanie, sposób bycia, maniery
- ruse:
- поведение, манера держаться
- slovake:
- prístup, správanie sa
- ukraine:
- поведінка
*subteni [157]
(tr)
- 1.
- Firme teni de sube, apogi de sube, portante la ŝarĝon aŭ kontraŭstarante la puŝon por malhelpi la falon: subteni tegmenton, muron per traboj; muro subtenanta terason; subteni maljunulon sub la brakoj; [la Ĥaldeano] ŝajnis kuŝi en la aero, kvazaŭ subtenata de nevidebla apogilo [158]; centoj da miloj da radikoj kaj radiketoj subtenas nian arbon, kiu jam ne timas la venton [159]; (figure) subteni sian tronon per favorkoreco [160].
- 2.
- (figure) Helpadi: la asocio decidis subteni la E-istan movadon; subteni ies klopodojn; nur tiu penso subtenas nin en nia sendanka laboro; subteni (paroli favore al, voĉdoni por) la proponon de iu; la havaĵo de la mortinto devas esti konsiderinda, por subteni (finance) tian oficejon [161]; el la militakiraĵoj ili konsekris partojn, por subteni la domon de la Eternulo [162]; ĝoju kaj festenu, sed malriĉulojn subtenu PrV ; tiel ni subtenas (kuraĝigas) ilin en ilia erara opinio [163]; [mortis] la fondinto, subteninto kaj inspirinto de nia Konstanta Kongresa Komitato [164].
- 3.
- (figure) Daŭrigi: donacetoj subtenas amikecon PrV ; subteni la komunikadon; ili subtenas inter ni regulan korespondadonZ ; tiu ĉi verko havas la celon subtenadi unuformecon de stilo inter ĉiuj esperantistoj [165]; netoleremaj kaj persiste subtenataj asertoj [166]. konservi, nutri
157.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala
Vortaro, sub'ten'
158. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉap. 20
159. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 3a UK en Cambridge (1907-08-12)
160. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 20:28
161. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 19
162. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Kroniko 26:27
163. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 7. Artikolo
164. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 3a UK en Cambridge (1907-08-12)
165. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. La verkaro de Zamenhof
166. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
158. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉap. 20
159. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 3a UK en Cambridge (1907-08-12)
160. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 20:28
161. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 19
162. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Kroniko 26:27
163. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 7. Artikolo
164. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 3a UK en Cambridge (1907-08-12)
165. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. La verkaro de Zamenhof
166. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
- afrikanse:
- ondersteuning
- albane:
- mbështetje
- amhare:
- ድጋፍ
- angle:
- 1. hold from below 2. maintain, support 3. preserve, sustain
- arabe:
- دعم
- armene:
- աջակցություն
- azerbajĝane:
- dəstək
- beloruse:
- падтрымліваць , падтрымаць
- bengale:
- সমর্থন
- birme:
- ထောက်ပံ့
- bosne:
- podrška
- ĉeĥe:
- napomáhat, podepřít, podporovat, podpořit, udržet, vypomoci
- ĉine:
- 撐腰 [chēngyāo], 撑腰 [chēngyāo], 支持 [zhīchí], 支援 [zhīyuán], 支撐 [zhīchēng], 支撑 [zhīchēng], 扶持 [fúchí], 推戴 [tuīdài], 搘 [zhī], 搀扶 [chānfú], 攙扶 [chānfú], 牮 [jiàn], 扶 [fú]
- dane:
- støtte
- estone:
- toetus
- eŭske:
- laguntza
- filipine:
- suporta
- france:
- soutenir, appuyer (soutenir), épauler (soutenir)
- galege:
- apoio
- germane:
- 1. von unten halten 2. unterhalten, unterstützen 3. erhalten, aufrecht erhalten
- guĝarate:
- આધાર
- haitie:
- sipò
- haŭse:
- goyon bayan
- hinde:
- समर्थन
- hispane:
- sostener, apoyar (sostener), respaldar (sostener)
- hungare:
- 1. alátámaszt, megtámaszt 2. támogat 3. fenntart
- igbe:
- nkwado
- indonezie:
- 1. menyangga, menopang 2. membantu, mendukung, menyokong, menunjang 3. menjaga, memelihara
- irlande:
- tacaíocht
- islande:
- stuðningur
- japane:
- サポート
- jide:
- שטיצן
- jorube:
- atilẹyin
- kanare:
- ಬೆಂಬಲ
- kartvele:
- მხარდაჭერა
- kazaĥe:
- қолдау
- kimre:
- cymorth
- kirgize:
- колдоо
- kmere:
- ការគាំទ្រ
- koree:
- 지원
- korsike:
- sustegnu
- kose:
- inkxaso
- kroate:
- podrška
- kurde:
- alîkarî
- latine:
- auxilium
- latve:
- atbalsts
- laŭe:
- ສະຫນັບສະຫນູນ
- litove:
- parama
- makedone:
- поддршка
- malagase:
- fanohanana
- malaje:
- sokongan
- malajalame:
- പിന്തുണ
- malte:
- appoġġ
- maorie:
- tautoko
- marate:
- समर्थन
- monge:
- kev pab txhawb nqa
- mongole:
- дэмжлэг үзүүлэх
- nepale:
- सहयोग
- njanĝe:
- thandizo
- okcidentfrise:
- stypje
- panĝabe:
- ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ
- paŝtue:
- ملاتړ
- pole:
- 1. podpierać, podtrzymywać, utrzymywać 2. wspierać, podtrzymywać 3. podtrzymywać, utrzymywać
- ruande:
- inkunga
- ruse:
- поддержать, поддерживать
- samoe:
- lagolago
- sinde:
- حمايت
- sinhale:
- සහාය
- skotgaele:
- taic
- slovake:
- podoprieť (stav.), podporovať, udržovať
- slovene:
- podpora
- somale:
- taageero
- ŝone:
- tsigira
- sote:
- tshehetso
- sunde:
- sokongan
- svahile:
- msaada
- taĝike:
- дастгирии
- taje:
- สนับสนุน
- tamile:
- ஆதரவு
- tatare:
- ярдәм
- telugue:
- మద్దతు
- ukraine:
- підтримка
- urdue:
- کی حمایت
- uzbeke:
- qo’llab-quvvatlash
- vjetname:
- hỗ trợ
- volapuke:
- 2. yufön
- zulue:
- ukwesekwa
subteno
- Ago subteni; io, kio subtenas: la eksperimento nun farata en Sovetio estas grandioza kaj meritas ĉies subtenon [167]; [dankon al la] personoj, kiuj donis al nia kongreso sian moralan kaj materialan subtenon [168].
167.
E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Dubemo
168. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 8a UK en Kraków (1912-08-11)
168. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 8a UK en Kraków (1912-08-11)
- angle:
- support
- beloruse:
- падтрымка
- ĉeĥe:
- dotace, podpora, příspěvek, výpomoc
- ĉine:
- 后援 [hòuyuán], 後援 [hòuyuán], 支承 [zhīchéng], 光顧 [guānggù], 光顾 [guānggù], 依托 [yītuō], 依託 [yītuō]
- france:
- soutien, appui (soutien), concours (soutien), support (soutien)
- germane:
- Unterhalt, Unterstützung
- hispane:
- sostén, apoyo (sostén), colaboración (sostén), soporte (sostén)
- hungare:
- támogatás
- indonezie:
- bantuan, dukungan, sokongan, tunjangan
- japane:
- 支持 [しじ], 後援 [こうえん]
- pole:
- wsparcie, poparcie, podparcie, podpora, oparcie
- ruse:
- поддержка
- slovake:
- podpora, príspevok
- ukraine:
- підтримка, піддержка
- volapuke:
- yuf
subtenanto
- 1.
- Iu, kiu subtenas: tiuj pacistoj estas fakte, se ne konscie, tre valoraj subtenantoj de l' nuna krima sociordo [169]. zeloto
- 2.
- [170] (de bildigo de topologia spaco al la aro de reeloj aŭ kompleksoj) Adheraĵo de la aro de ĉiuj elementoj de la fonto-aro, kiujn la bildigo ĵetas al nenula valoro: se reela funkcio havas numereblan subtenanton, ĝia integralo sur ĉiu intervalo estas nula.
169.
E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Ĉagrene parolis
pacisto
170. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §414
170. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §414
- angle:
- 1. supporter, backer 2. carrier (of a function)
- beloruse:
- 1. прыхільнік, пасьлядоўнік 2. носьбіт (функцыі)
- ĉeĥe:
- podpůrce
- ĉine:
- 1. 愛好者 [àihàozhě], 爱好者 [àihàozhě], 同情者 [tóngqíngzhě], 捍卫者 [hànwèizhě], 捍衛者 [hànwèizhě], 支持者 [zhīchízhě]
- france:
- 1. défenseur (partisan), partisan (défenseur), supporteur, tenant (défenseur) 2. support (d'une fonction)
- germane:
- 1. Unterstützer 2. Träger
- hispane:
- 1. defensor (partidario), partidario (defensor) 2. soporte de una función
- hungare:
- 1. támogató, segítő, szponzor 2. tartóhalmaz (függvényé)
- indonezie:
- 1. pembantu, pendukung, penyokong, penunjan
- japane:
- 支持者 [しじしゃ], 後援者 [こうえんしゃ]
- pole:
- 1. poplecznik, stronnik, sponsor 2. nośnik (funkcji)
- ruse:
- 1. сторонник, последователь 2. носитель (функции)
- slovake:
- podporovateľ
- tibete:
- རོགས་པ་
- ukraine:
- покровитель, захисник, заступник, прихильник, спонсор
- volapuke:
- 1. yufel
subtenilo
- Ilo, kiu subtenas: dek du kupraj bovoj, kiuj servis kiel subtenilo [...] por la domo de la Eternulo [171]; la longaj brakoj apogiĝis sur la genuoj kvazaŭ ili servus kiel subteniloj por lia masiva torso [172]. apogilo, postamento, soklo
171.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 52:20
172. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 7
172. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 7
- angle:
- support
- beloruse:
- апора, апірышча, падстаўка
- ĉeĥe:
- podpěra
- ĉine:
- 后盾 [hòudùn], 後盾 [hòudùn], 支架 [zhījià], 橕 [chēng]
- france:
- étai, soutien (étai)
- germane:
- Stütze
- hispane:
- sostén (apoyo), base, apoyo
- hungare:
- támaszték, támasz, bak
- pole:
- wspornik, podpora, oparcie, podstawa, nośnik
- ruse:
- держатель, опора, подставка
- slovake:
- podpera
- ukraine:
- піддержка, підтримувач, підпора
bonteni
- Prizorgi, konservi en konstante bona stato: por bonteni la tergloban medion, ni devas fari komunan klopodon [173]. flegi
173.
La Ĉarto por la Terglobo, 2005-09-12
- angle:
- preserve, maintain, keep in good condition
- beloruse:
- падтрымліваць (у належным стане), захоўваць
- ĉeĥe:
- být v dobrém stavu
- ĉine:
- 保全 [bǎoquán], 保持 [bǎochí], 維 [wéi], 维 [wéi], 保养 [bǎoyǎng], 保養 [bǎoyǎng]
- france:
- maintenir (en état)
- germane:
- erhalten, in gutem Zustand halten, pflegen
- hispane:
- mantener (en buen estado)
- indonezie:
- menjaga, melestarikan, melindungi, memelihara, merawat, mempertahankan
- japane:
- 保守管理する [ほしゅかんりする], メンテナンスする [めんてなんすする]
- pole:
- utrzymywać
- slovake:
- byť v dobrom stave
- ukraine:
- тримати в належному стані
bontenado
- Prizorgo pri la bona stato de la koncerna afero: bredado signifas la bontenadon, nutradon de hejmigitaj bestoj [174]; okupiĝi pri la riparado kaj bontenado de montara domo [175]; la konstruaĵo estas kaduka, la bontenado okaza [176].
174.
Vikipedio, artikolo „bredado“, 2006-03-26
175. Monato, Saliko: Vizito al la nacia parko Vanoise
176. Monato, Roberto Pigro: Rajto je minimuma digno
175. Monato, Saliko: Vizito al la nacia parko Vanoise
176. Monato, Roberto Pigro: Rajto je minimuma digno
- angle:
- preservation, maintenance, conservation, care
- beloruse:
- падтрыманьне, захоўваньне
- ĉine:
- 照料 [zhàoliào]
- france:
- maintenance
- germane:
- Erhaltung, Pflege
- hispane:
- mantenimiento
- indonezie:
- penjagaan, konservasi, pelestarian, perlindungan, pemeliharaan, preservasi, perawatan
- japane:
- 保守管理 [ほしゅかんり], メンテナンス
- pole:
- utrzymanie, utrzymywanie
glacitenejo
-
Ejo en kiu oni konservas nutraĵon malvarma per glacio:
trinkante malvarman, ĵus el la glacitenejo, lakton
[177].
fridujo,
frostofako,
frostujo,
glaciujo,
frostoŝranko, glaciŝrankoRim.: Nuntempe oni apenaŭ plu uzas glacion por malvarm-konservejoj, sed termodinamikajn aparatojn, por tiuj „frostujo“ estas la pli trafa esprimo.
177.
Jurij Germantrad. Jurij Finkel: La afero, al kiu vi
servas, ĉap. 8, Nokta konversacio
- angle:
- ice box, ice chest, ice cellar, cold store, freezer
- beloruse:
- лядоўня
- bulgare:
- хладилник
- ĉeĥe:
- chladírna, ledárna
- ĉine:
- 冷藏箱 [lěngcángxiāng], 冷冻库 [lěngdòngkù], 冷凍庫 [lěngdòngkù]
- france:
- glacière
- germane:
- Eisschrank
- hispane:
- hielera
- hungare:
- jégszekrény, jégverem, hűtőláda
- japane:
- 冷蔵庫 [れいぞうこ]
- nederlande:
- ijskast
- perse:
- یخچال، یخدان
- pole:
- chłodziarka
- portugale:
- geladeira
- ruse:
- ледник (ящик со льдом)
- slovake:
- ľadovňa (na úschovu ľadu)
- turke:
- buz dolabı
- ukraine:
- морозильна камера, льодовник, льодовня
ŝraŭbtenilo
- 1.
- Fiksilo kun du makzeloj ŝraŭbe moveblaj por firme premteni prilaboratan objekton: li vidis […] pegon, kiu [malfermis] ŝelon de migdaloj, fiksinte ilin inter du ŝtonoj, kiel en ŝraŭbtenilo [178]; (figure) Atrejo jam longe ne plu provis liberigi sin el la ŝtala ŝraubtenilo de la lupdentaro [179]. vajco
- 2.
- Ŝraŭbhava junto por kune premteni plurajn objektojn (ekz-e kungluatajn pecojn). klemoagrafo1.c, premilo
- angle:
- 1. vice 2. screw clamp
- beloruse:
- 1. ціскі, клюбы, кляшчотка, лісіца (прылада) 2. струбцына
- ĉine:
- 2. 平鉗 [píngqián], 平钳 [píngqián], 老虎鉗 [lǎohǔqián], 老虎钳 [lǎohǔqián], 虎鉗 [hǔqián], 虎钳 [hǔqián], 鉗住 [qiánzhù], 钳住 [qiánzhù]
- france:
- 1. étau
- germane:
- 1. Schraubstock 2. Schraubklemme, Schraubzwinge
- hispane:
- 1. presa de tornillo 2. abrazadera
- hungare:
- 1. satu 2. csavarszorító, asztalosszorító
- pole:
- ścisk, imadło
- ruse:
- 1. тиски 2. струбцина
- ukraine:
- тиски
vivteni
(tr)
- Provizi per la nutraĵoj necesaj por ebligi pluan vivon kaj sanon: oni povas vivteni sin per trinkado de nura lakto; li vivtenas multnombran kortbirdaron [180]; la baro, kiun ili metis inter si kaj mi, forigas de mi ĉiun rimedon de vivteno [181]; por sia vivteno li povis jam mem zorgi [182]; (figure) mia elsekiĝinta imago kaj miaj estingiĝintaj ideoj ne plu provizas mian koron per vivtenaĵoj [183]; la vivtenaj kostoj plialtiĝis. teni3.c
180.
Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Kvina promenado
181. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Oka promenado
182. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
183. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Oka promenado
181. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Oka promenado
182. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
183. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Oka promenado
- angle:
- keep alive, preserve, sustain
- beloruse:
- утрымліваць , утрымоўваць ( забясьпечваць кагосьці)
- ĉeĥe:
- uživit, vyživovat, získávat životní prostředky, živit
- ĉine:
- 頤 [yí], 颐 [yí], 养 [yǎng], 養 [yǎng], 供养 [gòngyǎng], 供養 [gòngyǎng], 哺育 [bǔyù], 抚养 [fǔyǎng], 撫養 [fǔyǎng]
- france:
- maintenir en vie, entretenir, nourrir viv~i sin: subsister (se maintenir en vie), se maintenir (en vie). viv~o: subsistance. viv~aĵo: aliment. viv~aj kostoj: coût de la vie.
- germane:
- am Leben halten, (sich) halten, erhalten
- hispane:
- mantener (proveer alimentos,etc) viv~i sin: subsistir (mantenerse con vida), mantenerse (con vida). viv~o: subsistencia.
- hungare:
- eltart (pl. családot) viv~i sin: megél. viv~o: megélhetés, létfenntartás. viv~aĵo: élelem. viv~aj kostoj: létfenntartási költségek, megélhetési költségek.
- indonezie:
- menopang kehidupan
- japane:
- ~の生活を維持する [のせいかつをいじする], 生計を立てる [せいけいをたてる], 扶養する [ふようする]
- nederlande:
- in leven houden viv~o: levensonderhoud.
- pole:
- utrzymywać (się, kogoś) przy życiu, przeżyć
- portugale:
- sustentar, manter
- ruse:
- содержать (кого-л.)
- slovake:
- udržiavať pri živote, živiť
- ukraine:
- утримувати, забезпечувати засобами до існування
sin teni
- 1.
- Resti firme en ia pozicio malgraŭ kontraŭaj fortoj (ekz-e pezo, skuoj,...): sin teni kviete; li nur malfacile povis sin teni sur la piedoj [184]; teni sin per ambaŭ manoj je la tablo; la rano […] tenis sin forte je la kolharoj de la besto [185]; tenu vin forte je mi! [186]; [la tulipoj] tenis sin rekte kiel kandeloj [187]; sako malplena sin rekte ne tenas PrV ; frukto sin komence tenas (restas firme alligita al la arbo), sed falas, kiam maturiĝo venas Hamlet ; ne povi plu sin teni (firme kontraŭstari, malcedi) antaŭ siaj malamikoj [188].
- 2.
- Teni1.d unu la alian: la fratino kaj la fratoj tenis sin reciproke je la manoj kaj kantis preĝojn [189].
- 3.
- (figure) Teniĝi2: vazo rompita longe sin tenas PrV ; ekzistas lingvo artefarita, kiu montriĝis tute vivipova, bonege funkcias, bonege sin tenas jam multe da jaroj [190].
- 4.
- (figure) Firme resti en la sama spiritostato: sin teni (ne ŝanĝi) je sia opinio BdV ; kiu sin tenos (rezistos) kontraŭ envio [191]? sin teni je la vero [192]; ĝenerale mi tenas min je la sekvanta principo [193]; mi por la cetero de mia vivo tenas min je la decido, kiun mi adoptis, kiam mi pli kapablis bone elekti [194]; mi sekve min tenis je (volis nenion alian, ol) tio, kio estis en mia atingebleco [195]; kiu entreprenis, tiu sin tenu (persistu) PrV .
- 5.
- (figure) Iel konduti, rilati: sin teni prudente [196], silente kaj trankvile [197]; li tenis sin tiel fremde kontraŭ ŝi [198]; [la egiptaj birdoj] tenas sin tre grandsinjore, precipe la ibiso [199]; spiko malplena plej alte sin tenas PrV ; teni sin je dispono de la justico [200]; ili legas, kiel sin tenis kontraŭ (opiniis pri) tiu ideo la samtempuloj EE .
184.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la
Paradizo
185. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
186. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
187. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Lekanto
188. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 2:14
189. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
190. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 6a UK en Washington (1910-08-15)
191. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 27:4
192. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Du fratoj
193. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 5. Kazosintakso
194. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Tria promenado
195. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Tria promenado
196. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 28:26
197. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La ombro
198. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
199. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
200. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 9
185. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
186. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
187. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Lekanto
188. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 2:14
189. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
190. L. L. Zamenhof: Paroloj, Malferma parolado de la 6a UK en Washington (1910-08-15)
191. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 27:4
192. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Du fratoj
193. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 5. Kazosintakso
194. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Tria promenado
195. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Tria promenado
196. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 28:26
197. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La ombro
198. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
199. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
200. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 9
- angle:
- remain 5. act
- beloruse:
- трымацца
- ĉine:
- 3. 坚守 [jiānshǒu], 堅守 [jiānshǒu], 忍耐 [rěnnài]
- france:
- se tenir, se comporter, se conduire, s'en tenir (à), se contenter (de) ~i sin je dispono: se tenir à disposition.
- germane:
- 1. sich halten 2. sich halten 3. sich halten 4. bleiben 5. sich verhalten
- hispane:
- contenerse, mantenerse, comportarse ~i sin je dispono: estar a disposición.
- hungare:
- 1. tartja magát 2. egymást tartják 3. fennáll 4. marad 5. viselkedik spiko malplena plej alte sin ~as: üres kalász fenn tartja a fejét. ~i sin je dispono: rendelkezésre áll.
- pole:
- trzymać się 1. utrzymywać się 2. przytrzymywać się, podtrzymywać się 3. wytrzymywać 4. wytrzymywać, trwać
- ruse:
- держаться
sin deteni, deteniĝi
- 1.
-
Ne permesi al si:
kriu per la tuta gorĝo, ne detenu vin
[201];
ne povi sin deteni de admiro
BdV
,
de ridado
[202],
de larmoj
[203];
deteni sin de vino kaj de ebriigaĵo
[204],
de ĉia formo de malbono
[205];
min deteni fariĝis mia unika devo
[206];
nur detenu vin, ke vi ne manĝu la sangon
[207];
Karen ne povis sin deteni, por ne fari kelke da
dancpaŝoj
[208];
ne povi sin deteni montri grandan intereson
BdV
;
sindetenado en l’ unua nokto
Hamlet
.
abstiniRim.: Kiel aperas en la ekzemploj, la manieroj konstrui tiun verbon estas sufiĉe multaj: deteni sin, ke oni ne faru...; deteni sin, por ne fari...; deteni sin de farado...; deteni sin de fari...; deteni sin fari... La konstruo per negativa subfrazo nun aspektas arkaika: mi ne povas min deteni kaj ne skribi al vi pri tio. La konstruo kun la prepozicio "de" antaŭ infinitivo aspektas erara: tio ĉi neniel devos nin deteni de enkonduki tiun ĉi oportunaĵon en nian artan kaj konscie kreitan lingvon [209].
- 2.
- En voĉdonado ne doni sian voĉon.
Rim.:
La unuvorta formo „sindeteni“ aperas iafoje:
sindeteni signifas ne voĉdoni
[210]
Ĝin kaj ĝenerale ĉiujn sin-verbojn en senrompa formo
malaprobas ekzemple PMEG, 2016-07-14:
„sin-vorto povas havi ĉian finaĵon krom verba finaĵo: sinfido,
sinfida, sinfide. Se oni volas uzi verban finaĵon, oni devas reiri
al la origina frazeto, kie sin estas aparta vorto. Se sin ne
rilatas al la tria persono, oni devas tiam ŝanĝi al min, nin aŭ vin“
[ĵv]
201.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 58:1
202. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Floroj de la malgranda Ida
203. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
204. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 6:3
205. La Nova Testamento, I. Tesalonikanoj 5:22
206. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Unua promenado
207. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 12:23
208. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Ruĝaj ŝuoj
209. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Pri la regulo de la akcento
210. Tejo: Reglamentoj de TEJO, 2011
202. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Floroj de la malgranda Ida
203. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
204. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 6:3
205. La Nova Testamento, I. Tesalonikanoj 5:22
206. Jean-Jacques Rousseau, trad. André Gilles: La revadoj de soleca promenanto, Unua promenado
207. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 12:23
208. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Ruĝaj ŝuoj
209. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Pri la regulo de la akcento
210. Tejo: Reglamentoj de TEJO, 2011
- angle:
- 1. restrain oneself, hold back 2. abstain
- beloruse:
- устрымлівацца, устрымацца
- ĉine:
- 1. 抵挡 [dǐdǎng], 抵擋 [dǐdǎng], 踌躇不前 [chóuchúbùqián], 躊躇不前 [chóuchúbùqián] 2. 禁戒 [jìnjiè], 弃权 [qìquán], 棄權 [qìquán]
- france:
- s'abstenir (de), s'empêcher (de), se passer (de), se priver (de), se retenir (de)
- germane:
- 1. sich zurückhalten 2. sich enthalten
- hispane:
- abstenerse (de), privarse (de)
- hungare:
- tartózkodik (vmitől), óvakodik
- indonezie:
- 1. melarang, menahan 2. abstain
- pole:
- 1. powstrzymywać się, wstrzymywać się 2. wstrzymywać się od głosu
- ruse:
- воздержаться, воздерживаться
administraj notoj
pri
el~i :
al~o: Mankas dua fontindiko.
al~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
for~o: Mankas dua fontindiko.
for~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sub~i : Mankas verkindiko en fonto.
Indus trovi pliajn ekz-ojn, en kiuj la tolerata afero estas persono. Ĉu tiam eblas uzi tiun personon, kiel objekton de la verbo? [MB]pri en~i:
PIV1 konas plu nur du sencojn (~i en io/si, havi kapaciton de). Mi ne volis modifi la artikolon, ĉar la originala intenco ne aperas al mi klare. La difino de la dua senco, ekz-e, estas mistera. [MB]pri for~o 2.:
Mi ne komprenas la metaforon malantaux cxi tiu senco, same kiel cxe "al~o", cetere. La francaj tradukoj sxajnas kongrui kun la difinoj, sed la rilato inter la difino kaj la Esperanta vorto restas enigmaj al mi. [MB]pri kune~i:
Iom stranga vorto. PIV1 donas ekz-on, kiu ne kongruas kun la cxi-supra "kune~i sxalon per pingloj". En cxi-lasta la subjekto estas iu. En nia ekz-o la subjekto estas la pingloj. Tio tamen ne estas tute nekohera, konsiderante, ke "~i" havas identan elastecon. Alia demando estas: kial oni ne diras "kun~i" kaj kia rilato kun "kunkun~i"? [MB]pri kun~i:
Cxi-tiu vorto estas nun ofte uzata. Strange, ke gxi ne aperis en PIV1. Cxu "kune~i" kaj "kunkun~i" plu estas uzataj? Cxu kun specifa nuanco rilate al "kun~i"? Ie en la reto mi trovis eraran francan tradukon de "kun~i" per "contenir" (enteni)! [MB]pri kun~iĝi :
La ekz-oj venas el PIV1, sed devas esti aliaj, pli bonaj kaj pli kutimaj. Mi pensas pri "argilo kun~iĝas", "lia rakonto kun~iĝis". [MB]pri sub~i :
Trovi ekz, en kiuj la subjekto de "sub~i" estas la rimedo. Ekz-e "lia mono sub~is la aferon" anstataux "li mone sub~is la aferon". [MB]pri sin ~i:
"Se tenir" havas pli multajn sencojn en la franca ol "sin teni" (ekz-e "troviĝi ie", "okazi", "interdependi", ktp). Mi ne scias, ĉu la subsenco "kontentiĝi per" estas internacia (Vd ekz-on el Revadoj). Por la taŭgeco de la indekso fr-eo, necesas certiĝi, ke tiuj pliaj sencoj ricevas tradukon per "se tenir". [MB]~i: Mankas verkindiko en fonto.
al~o: Mankas dua fontindiko.
al~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
for~o: Mankas dua fontindiko.
for~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sub~i : Mankas verkindiko en fonto.