Ornitologia
Ornitologia (gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[1]; λογος logos „słowo, dyskusja”[2]) – dział zoologii zajmujący się ptakami (Aves).
Domeną zainteresowania ornitologów jest przede wszystkim biologia ptaków, ale także ich zwyczaje, trasy przelotów, gniazdowanie, życie społeczne, obserwacja w terenie itp. Obserwowanie ich bytu umożliwia m.in. obrączkowanie ptaków. Ornitologia to także zbiór wiadomości i informacji na tematy związane z ptakami, ich lęgowiskami oraz upierzeniem itp.
Historia ornitologii
edytujOrnitologia należy do najstarszych gałęzi zoologii i już w starożytności ptaki opisywali Arystoteles i Pliniusz. Okres średniowiecza nie był korzystny dla rozwoju nauk ścisłych, w tym i przyrodniczych, i z tego okresu dziejów pozostały mniej lub bardziej udane przeróbki dzieł Arystotelesa i Pliniusza. Dopiero okres odrodzenia przyniósł rozwój nauk przyrodniczych, w tym także ornitologii, uwalniając je stopniowo od starożytnych legend, średniowiecznych przesądów i błędnych obserwacji.
Pierwszym ornitologiem obrączkującym ptaki był duński nauczyciel, ornitolog amator Hans Christian Cornelius Mortensen (1856–1921). Od 1899 używał ponumerowanych aluminiowych obrączek do oznaczenia m.in. 165 szpaków, które złapał w skrzynkach lęgowych[3]. Pierwszy projekt obrączkowania zrealizowano w Niemczech w 1903 r. pod kierownictwem Johannesa Thienemanna (1863–1938) w Obserwatorium ptaków Rossitten w Prusach Wschodnich na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Następne tego typu akcje odbyły się na Węgrzech w 1908, w Wielkiej Brytanii w 1909, w Jugosławii w 1910 i w krajach skandynawskich pomiędzy 1911 a 1914[4].
Polscy ornitolodzy
edytujDo najważniejszych polskich przyrodników opisujących ptaki należą:
- Przemysław Busse
- Tadeusz Chrostowski
- Mateusz Cygański
- Janusz Domaniewski
- Andrzej Dunajewski
- Benedykt Dybowski
- Włodzimierz Dzieduszycki (1825–1899)
- Włodzimierz Dzieduszycki (1885–1971)
- Feliks Paweł Jarocki
- Stanisław Bonifacy Jundziłł
- Andrzej Kruszewicz
- Krzysztof Kluk
- Jan Marchlewski
- Włodzimierz Puchalski
- Władysław Rydzewski
- Gabriel Rzączyński
- Jan Sokołowski
- Tadeusz Stawarczyk
- Władysław Taczanowski
- Ludwik Tomiałojć
- Konstanty Tyzenhauz
- Antoni Waga
- Kazimierz Wodzicki
- Kazimierz Antoni Wodzicki
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 156.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 126.
- ↑ Preuss, Niels Otto. Hans Christian Cornelius Mortensen: aspects of his life and of the history of bird ringing. „Ardea”. 1. 89, s. 1–6, 1989. [zarchiwizowane z adresu]. (ang.).
- ↑ Spencer, R. 1985. Marking. [w:] Campbell. B. & Lack, E. 1985. A dictionary of birds. British Ornithologists’ Union. Londyn, s. 338–341
Bibliografia
edytuj- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).