Litsea

*Litsea*
	; Kwiaty gatunku Litsea ghatica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	magnoliopodobne
Rząd	wawrzynowce
Rodzina	wawrzynowate
Rodzaj	Litsea
	Nazwa systematyczna
	Litsea Lam.; Encycl. Meth., Bot. 3: 574. 13 Feb 1792
	Typ nomenklatoryczny
	L. glutinosa (Lour.) C.B.Rob.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Litsea Lam. – rodzaj rośliny z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae Juss.). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się co najmniej 150 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy aż 480 taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)^[4]. Występuje naturalnie w klimacie od umiarkowanego do tropikalnego w Azji i Australii^[5]. Gatunkiem typowym jest L. glutinosa (Lour.) C.B.Rob.^[3]

Morfologia

Pokrój: Zazwyczaj zimozielone drzewa lub krzewy^[6].
Liście: Naprzemianległe, pojedyncze. Blaszka liściowa jest całobrzega, z pięcioma (rzadziej z trzema) nerwami głównymi^[6].
Kwiaty: Są promieniste, rozdzielnopłciowe, niepozorne, zebrane w pęczki lub wiechy, złożone z małych baldachów z wklęsłymi pokrywkami u nasady. Okwiat jest nieobecny lub składa się z 4–6 listków. Kwiaty męskie mają 9–12 pręcików ułożonych w trzech okółkach, z których w jednym mają gruczoły. Pylniki są wewnątrzpylne (główka odwrócona do wewnątrz), czterokomorowe, słupek jest bardzo zredukowany. Kwiaty żeńskie mają górną, jednokomorową zalążnię, osadzoną na mniej lub bardziej rozwiniętym dnie kwiatowym. Słupek otoczony jest przez 9–12 prątniczków o wrzecionowatym kształcie^[6].
Owoce: Pestkowce o kulistym kształcie, osadzone w zredukowanej kupuli^[6].

Biologia i ekologia

Są roślinami dwupiennymi^[6]. Zawierają alkaloidy. Odmiana Litsea lancifolia var. rheophytica jest reofilem.

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016): Jeden z około 50 rodzajów zaliczanych do rodziny wawrzynowatych (Lauraceae), wchodzącej w skład rzędu wawrzynowców (Laurales) stanowiącego klad w obrębie grupy magnoliowych w obrębie wczesnych dwuliściennych^[2].

Lista gatunków^[4]

Litsea accedens (Blume) Boerl.
Litsea acuminata (Blume) Sa.Kurata
Litsea acutivena Hayata
Litsea aestivalis (L.) Fernald
Litsea akoensis Hayata
Litsea albescens (Hook. f.) D.G. Long
Litsea albicans (Kurz) Hook. f.
Litsea aneityensis Guillaumin
Litsea auriculata S.S. Chien & W.C. Cheng
Litsea balansae Lecomte
Litsea baviensis Lecomte
Litsea beilschmiediifolia H.W. Li
Litsea beusekomii Kosterm.
Litsea biflora H.B. Cui
Litsea bindoniana (F. Muell.) F. Muell.
Litsea borneensis (Meisn.) Boerl.
Litsea calicaris (Sol. ex A. Cunn.) Benth. & Hook. f. ex Kirk
Litsea cangyuanensis J. Li & H.W. Li
Litsea castanea Hook.f.
Litsea chaffonjonii H. Lév.
Litsea chengshuzhii H.B. Cui
Litsea chinpingensis Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea chunii W.C. Cheng
Litsea clarissae (Teschner) Kosterm.
Litsea coelestis H.B. Cui
Litsea cordata (Jack) Hook.f.
Litsea costalis (Nees) Kosterm.
Litsea crassifolia (Blume) Boerl.
Litsea cubeba (Lour.) Pers.
Litsea deccanensis Gamble
Litsea depressa H.B. Cui
Litsea dilleniifolia P.Y. Pai & P.H. Huang
Litsea dunniana H. Lév.
Litsea elliptica Blume
Litsea elongata (Nees) Hook. f.
Litsea fawcettiana (F. Muell.) B. Hyland
Litsea foveola Kosterm.
Litsea fulva (Blume) Villar
Litsea garciae Vidal
Litsea glaberrima (Thwaites) Trimen
Litsea glaucescens Kunth
Litsea globosa Kosterm.
Litsea glutinosa (Lour.) C.B.Rob.
Litsea gongshanensis H.W. Li
Litsea grandis (Nees) Hook.f.
Litsea greenmaniana C.K. Allen
Litsea guppyi (F. Muell.) F. Muell. ex Forman
Litsea hayatae Kaneh.
Litsea hirsutissima Gamble
Litsea honghoensis H. Liu
Litsea hookeri (Meisn.) D.G.Long
Litsea hunanensis Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea hupehana Hemsl.
Litsea hypophaea Hayata
Litsea ichangensis Gamble
Litsea insignis (Blume) Boerl.
Litsea iteodaphne (Nees) Hook. f.
Litsea japonica (Thunb.) Juss.
Litsea johorensis Gamble
Litsea kerrii Kosterm.
Litsea khasyana Meisn.
Litsea kingii Hook. f.
Litsea kobuskiana C.K. Allen
Litsea kurzii King ex Hook.f.
Litsea kwangsiensis Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea kwangtungensis Hung T. Chang
Litsea laeta (Wall. ex Nees) Hook.f.
Litsea lancifolia (Roxb. ex Nees) Fern.-Vill.
Litsea lancilimba Merr.
Litsea lanuginosa (Nees) Nees
Litsea leefeana (F. Muell.) Merr.
Litsea leiantha (Kurz) Hook. f.
Litsea liboshengii H.B. Cui

Litsea ligustrina (Nees) Fern.-Vill.
Litsea liyuyingii H. Liu
Litsea longifolia (Nees) Trimen
Litsea longipes (Meisn.) Hook. f.
Litsea longistaminata (H. Liu) Kosterm.
Litsea luzonica (Blume) Villar
Litsea machilifolia Gamble
Litsea machiloides Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea mairei H. Lév.
Litsea martabanica (Kurz) Hook.f.
Litsea membranifolia Hook.f.
Litsea mishmiensis Hook. f.
Litsea mollis Hemsl.
Litsea monopetala (Roxb.) Pers.
Litsea morrisonensis Hayata
Litsea moupinensis Lecomte
Litsea muelleri Rehder
Litsea myricopsis H. Lév.
Litsea myristicifolia (Wall. ex Nees) Hook.f.
Litsea nemoralis (Thwaites) Trimen
Litsea nigricans (Meisn.) Boerl.
Litsea nitida (Roxb.) Hook. f.
Litsea nuculanea (Kurz) Hook.f.
Litsea ochracea (Blume) Boerl.
Litsea ovalifolia (Wight) Trimen
Litsea palmatinervia (Meisn.) Drake
Litsea panamanja (Buch.-Ham. ex Nees) Hook. f.
Litsea parvifolia (Hemsl.) Mez
Litsea pedunculata (Diels) Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea perrottetii (Blume) Fern.-Vill.
Litsea phuwuaensis Ngerns.
Litsea pierrei Lecomte
Litsea populifolia (Hemsl.) Gamble
Litsea pseudoelongata H. Liu
Litsea pseudolongifolia Kosterm.
Litsea pseudoumbellata Kosterm.
Litsea punctulata Kosterm.
Litsea pungens Hemsl.
Litsea rangoonensis (Meisn.) Hook. f.
Litsea resinosa Blume
Litsea reticulata (Meisn.) F. Muell.
Litsea rotundifolia Hemsl.
Litsea rubescens Lecomte
Litsea salicifolia (J. Roxb. ex Nees) Hook. f.
Litsea saligna (Nees) N.P. Balakr.
Litsea seemannii (Meisn.) Drake
Litsea semecarpifolia (Wall. ex Nees) Hook.f.
Litsea sericea (Wall. ex Nees) Hook. f.
Litsea sinoglobosa J. Li & H.W. Li
Litsea subcoriacea Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea suberosa Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea subumbelliflora (Blume) Ng
Litsea szemaois (H. Liu) J. Li & H.W. Li
Litsea taronensis H.W. Li
Litsea tibetana Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea tomentosa Blume
Litsea travancorica Gamble
Litsea tsinlingensis Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea umbellata (Lour.) Merr.
Litsea utilis (Meisn.) Boerl.
Litsea vang Lecomte
Litsea variabilis Hemsl.
Litsea varians (Blume) Boerl.
Litsea veitchiana Gamble
Litsea velutina (Blume) Hook. f.
Litsea verticillata Hance
Litsea verticillifolia Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea viridis H. Liu
Litsea vitiana (Meisn.) Drake
Litsea walkeri (Meisn.) Trimen
Litsea wightiana (Nees) Hook. f.
Litsea wilsonii Gamble
Litsea yaoshanensis Yen C. Yang & P.H. Huang
Litsea yunnanensis Yen C. Yang & P.H. Huang

Zastosowanie

Odmiana L. lancifolia var. rheophytica bywa używana jako surowiec drzewny. L. cubeba ma jadalne owoce, które wykorzystywane są również w medycynie. Na liściach tego gatunku hoduje się jedwabniki, które produkują olej. Kora i owoce gatunku L. glutinosa mają zastosowanie w medycynie. L. monopetala jest uprawiana jako roślina pastewna^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Litsea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2017-03-20]. (ang.).
↑ ^a ^b Litsea. The Plant List. [dostęp 2017-03-20]. (ang.).
↑ ^a ^b D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 492. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Litsea. Plantes & botanique. [dostęp 2017-03-20]. (fr.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-20] (ang.).

[ing-3] Litsea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2017-03-20]. (ang.).

[tpl-4] Litsea. The Plant List. [dostęp 2017-03-20]. (ang.).

[mabberley-5] D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 492. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).

[peb-6] Litsea. Plantes & botanique. [dostęp 2017-03-20]. (fr.).

[4]

[5]

[3]

[1]

[2]

[6]