[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/

Jaśliska (gmina)

gmina wiejska w województwie podkarpackim

Jaśliskagmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim. Siedzibą gminy są Jaśliska.

Jaśliska
gmina wiejska
Ilustracja
Rynek w Jaśliskach
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

podkarpackie

Powiat

krośnieński

TERC

1807102

Wójt

Beata Madej

Powierzchnia

165,85 km²

Populacja (2022)
• liczba ludności


2076[1]

• gęstość

13 os./km²

Kod pocztowy

38-485, 38-542

Tablice rejestracyjne

RKR

Adres urzędu:
Jaśliska 171
38-485 Jaśliska
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Jaśliska
Liczba sołectw

6[2][3]

Liczba miejscowości

14[3]

Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego
Mapa konturowa powiatu krośnieńskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaśliska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Jaśliska”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Jaśliska”
Ziemia49°27′N 21°48′E/49,442778 21,803611
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Cerkiew w Daliowej

Historia

edytuj

Jako zbiorowa gmina wiejska jednostka funkcjonowała wcześniej w latach 1934–1954 i 1973–1976[4] w woj. lwowskim, rzeszowskim i krośnieńskim. Siedzibą władz gminy były Jaśliska, które do 1934 Jaśliska posiadały prawa miejskie, choc za II RP funkcjonowały już jako wiejska gmina jednostkowa.

1934–1954

edytuj

Gmina zbiorowa Jaśliska została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie sanockim w woj. lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Czeremcha, Daliowa, Darów, Jasiel, Jaśliska, Kamionka, Lipowiec, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Posada Jaśliska, Rudawka Jaśliska, Surowica, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna i Zawadka Rymanowska[5]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w 16 gromad (sołectw) gminy Jaśliska[6].

Po wojnie gmina znalazła się w powiecie sanockim w nowo utworzonym woj. rzeszowskim. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się nadal z 16 gromad: Czeremcha, Daliowa, Darów, Jasiel, Jaśliska, Kamionka, Lipowiec, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Posada Jaśliska, Rudawka Jaśliska, Surowica, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna i Zawadka Rymanowska[7].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[8]. Jej obszar wszedł w skład nowych gromad: Jaśliska i Wisłok Wielki w powiecie sanockim[9]. oraz gromady Trzciana w powiecie krośnieńskim[10].

1973–1976

edytuj

Gminę wiejską Jaśliska reaktywowano 1 stycznia 1973 w powiecie krośnieńskim w woj. rzeszowskim w związku z kolejną reformą administracyjną[11]. Gmina objęła 14 obrębów ewidencyjnych w 4 sołectwach[12].:

  • Daliowa (obręby ewidencyjne Daliowa, Szklary),
  • Jaśliska (obręby ewidencyjne Czeremcha, Lipowiec, Jaśliska),
  • Posada Jaśliska (obręb ewidencyjny Posada Jaśliska),
  • Wola Niżna (obręby ewidencyjne Darów, Jasiel, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska, Surowica, Wola Wyżna).

Nowa gmina Jaśliska objęła obszar nieco mniejkszy niż w odsłonie sprzed 1954 roku, ponieważ w jej skład nie weszły Kamionka i Zawadka Rymanowska, które włączono do gminy Dukla w powiecie krośnieńskim.

W 1974 roku liczyła 2348 mieszkańców.

1 czerwca 1975 roku gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. krośnieńskim[13].

2 lipca 1976 roku gmina została zniesiona, a jej tereny włączono do gmin[14]:

  • Dukla – obszary sołectw: Daliowa (Daliowa i Szklary), Jaśliska (Jaśliska, Lipowiec i Czeremcha), Posada Jaśliska (Posada Jaśliska) oraz część obszaru sołectwa Wola Niżna (Wola Niżna i Wola Wyżna);
  • Komańcza – część obszaru sołectwa Wola Niżna (Darów, Jasiel, Moszczaniec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska i Surowica).

Reaktywacja w 2010

edytuj

Wniosek o reaktywowanie gminy Jaśliska w 2006 roku spotkał się z negatywną opinią MSWiA, które uznało, że dążenie do podziału gmin jest tendencją przeciwną do kierunku polityki państwa, polegającej na utrzymaniu jednostek dużych i silnych, gdyż takie jednostki posiadają większe możliwości budżetowe, większą zdolność absorpcji środków unijnych, a także efektywniej gospodarują środkami publicznymi. Projektowana gmina Jaśliska liczyłaby zaledwie 2077 mieszkańców i byłaby jednostką o słabym potencjale gospodarczym, co miałoby wpływ na jej niewielkie możliwości dochodowe. Także, proponowany podział spowodowałby osłabienie pozycji nowo powstałych gmin Dukla i Jaśliska, zwłaszcza ich zdolności finansowych i inwestycyjnych[15].

31 marca 2008 radni z Dukli podjęli ponowną uchwałę o podziale gminy i utworzeniu z jej części nowej gminy Jaśliska. Wniosek złożony w tym roku oparty był na dokumentach załączonych do wniosku rozstrzygniętego negatywnie dwa lata temu. W tej sytuacji MSWiA uznało, że w przypadku negatywnych rozstrzygnięć zainteresowani wnioskodawcy mogą ponownie wystąpić do ministra właściwego do spraw administracji publicznej, lecz wnioski te muszą być opracowane na nowo. W tej sytuacji wniosek Dukli o utworzeniu nowej gminy Jaśliska pozostał bez rozpatrzenia[16].

Po trzeciej próbie, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 roku, gmina została reaktywowana 1 stycznia 2010[17]. Tym razem MSWiA pominęło uwarunkowania ekonomiczne, uzasadniając pozytywną decyzję argumentami socjalnymi i geograficznymi, takimi jak: wola mieszkańców lokalnej społeczności, lokalne więzi społeczne, historyczne i gospodarcze, jednorodność terytorium pod względem osadniczym oraz zwartość zamieszkałego terenu i jego znaczne oddalenie od siedziby dotychczasowej gminy Dukla, co stanowiło znaczne utrudnienie – zwłaszcza w okresie zimowym – ze względu na trudne warunki terenowe (położenie w obszarze górskim)[18]. Na obszar gminy złożyły się następujące wsie wchodzące dotychczas w skład gminy Dukla: Czeremcha, Daliowa, Jaśliska, Lipowiec, Posada Jaśliska, Szklary, Wola Niżna, Wola Wyżna.

1 stycznia 2017 roku do gminy włączono jeszcze z gminy Komańcza obręby ewidencyjne: Darów o powierzchni 955,86 ha, Jasiel o powierzchni 1341,99 ha, Moszczaniec o powierzchni 1508,87 ha, Polany Surowiczne o powierzchni 1508,15 ha, Rudawka Jaśliska o powierzchni 422,97 ha, i Surowica o powierzchni 984,87 ha (czyli obszary należące do gminy Jaśliska przed jej zniesieniem w 1976 roku)[19].

Demografia

edytuj
  • Dane z dnia 31.12.2017 roku[1].
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2 227 100 1 131 50,8 1096 49,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
21 11 10
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Jaśliska w 2014 roku[1].

 

Sołectwa

edytuj

Daliowa, Jaśliska, Moszczaniec, Posada Jaśliska, Szklary i Wola Niżna[2]

Miejscowości niesołeckie

edytuj

Darów, Czeremcha, Jasiel, Lipowiec, Polany Surowiczne, Rudawka Jaśliska, Surowica, Wola Wyżna

Sąsiednie gminy

edytuj

Dukla, Komańcza, Rymanów

Przypisy

edytuj
  1. a b c Gmina Jaśliska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. a b Strona gminy, o gminie. [dostęp 2019-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-17)].
  3. a b Urząd Statystyczny w Rzeszowie.
  4. Od 1 sierpnia 1934 do 28 września 1954 oraz od 1 stycznia 1973 do 1 lipca 1976.
  5. Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 649.
  6. Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 113
  7. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  8. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  9. Uchwała Nr 33/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu sanockiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
  10. Uchwała Nr 24/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu krośnieńskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
  11. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  12. Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
  13. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 19
  14. Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143.
  15. Uzasadnienie MSWiA (2006).
  16. Pismo MSWiA ws utworzenia gminy Jaśliska.
  17. Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta.
  18. Projekt Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia .... 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (skierowany do uzgodnień międzyresortowych z terminem na zgłaszanie ewentualnych uwag do dnia 14 lipca 2009 r.).
  19. Dz.U. z 2016 r. poz. 1134.