Związki nienasycone

Związki nienasycone – związki chemiczne, których cząsteczki zawierają jedno lub więcej wiązań wielokrotnych, podwójnych (np. >C=C<, >C=C=C<, −N=N−, >Si=C<, >Si=Si<) lub potrójnych (−C≡C−, −Si≡Si−)^[1]^[2].

Przykładem związków nienasyconych są np. alkeny, alkiny, aldehydy, kwasy tłuszczowe i ich pochodne, np. estry lub nitryle, ketony, związki diazowe, dieny. Charakterystyczną cechą związków nienasyconych jest zdolność do reakcji przyłączania wodoru lub fluorowców i przechodzenia w związki nasycone. Związki nienasycone łatwo polimeryzują, przez co są stosowane w przemyśle chemicznym do otrzymywania tworzyw sztucznych^[3]^[1].

Przykłady związków nienasyconych

Wzór sumaryczny	Wzór półstrukturalny	SMILES	Nazwa związku
C₂H₄	CH₂=CH₂	C=C	eten
C₂H₂	CH≡CH	C#C	etyn (acetylen)
C₃H₄O	CH₂=CH–CHO	C=CC=O	akroleina
C₃H₅NO	CH₂=CH–CO(NH₂)	NC(=O)C=C	akrylamid
C₃H₃N	CH₂=CH−C≡N	C=CC#N	akrylonitryl
C₃H₄O	HC≡C−CH₂−OH lub HO−CH₂−C≡CH	C#CCO lub OCC#C	alkohol propargilowy
C₄H₃N	CH₃−C≡N	CC#N	acetonitryl
C₃H₄O₂	CH₂=CH–COOH	OC(=O)C=C	kwas akrylowy
C₄H₆O₂	CH₃−COO−CH=CH₂	C=COC(C)=O	octan winylu
C₈H₈	C₆H₅–CH=CH₂	C=CC1=CC=CC=C1	styren
C₄H₆	CH₂=CH−CH=CH₂	C=CC=C	1,3-butadien
C₄H₆	CH₂=C=CH₂−CH₃	C=C=CC	1,2-butadien
C₅H₈	CH₂=CH−C(CH₃)=CH₂	C=C(C)C=C lub CC(=C)C=C	izopren
C₁₀H₁₂O	CH₃−O−C₆H₄−CH=CH−CH₃	CC=CC1=CC=C(OC)C=C1	anetol
C₉H₈O	C₆H₅−CH=CHCHO		cynamal
C₉H₈O₂	C₆H₅−CH=CH−COOH		kwas cynamonowy
C₄H₄O₄	HOOC−CH=CH−COOH	OC(=O)/C=C\C(O)(=O)	kwas maleinowy
C₁₄H₁₂	C₆H₅CH=CHC₆H₅	c1(/C=C/c2ccccc2)ccccc1	stylben
C₄H₈N₂O		CC=NN(C)C=O	gyromitryna

↑ ^a ^b Encyklopedia techniki CHEMIA. Warszawa: WNT, 1965.
↑ Raabe, Gerhard, Michl, Josef. Multiple bonding to silicon. „Chemical Reviews”. 85 (5), s. 419-509, 1985. DOI: 10.1021/cr00069a005.
↑ Jerzy Chodkowski (red.): Mały słownik chemiczny. Wyd. V. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.