[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/Przejdź do zawartości

Zhang Yimou

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ta osoba nosi chińskie nazwisko Zhang.
Zhang Yimou
Ilustracja
Prawdziwe imię i nazwisko

張藝謀

Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1951
Xi’an, Shanxi

Zawód

reżyser
scenarzysta
producent
aktor
operator

Współmałżonek

1) Xiao Hua
(1978-1988; rozwód; dziecko);
2) Chen Ting
(od 2011; troje dzieci)

Lata aktywności

od 1984

Zhang Yimou, chiń. 張藝謀; pinyin Zhāng Yìmóu (ur. 14 listopada 1951 w Xi’an) – chiński reżyser, scenarzysta i producent filmowy; dawniej również operator, a okazjonalnie także aktor filmowy. W swoich wielokrotnie nagradzanych filmach, wyróżniających się wyrafinowaną stroną wizualną, poruszał tematykę związaną z polityczną i seksualną represyjnością, a bohaterami jego dzieł najczęściej bywały kobiety, odgrywane zwykle przez Gong Li, muzę Zhanga[1].

Uznawany za kluczową postać tzw. piątej generacji twórców kina chińskiego, rozpoczynających karierę po zakończeniu rewolucji kulturalnej w 1976 roku. Obok Zhanga do grona tego zalicza się m.in. Chena Kaige, Tiana Zhuangzhuanga czy Wu Ziniu[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jego ojciec był oficerem w armii Czang Kaj-szeka, przywódcy Kuomintangu, a jego starszy brat wyemigrował na Tajwan. W czasie rewolucji kulturalnej młody Zhang skierowany został do pracy przymusowej na roli, a następnie pracował w fabryce. W 1978 roku, dwa lata po zakończeniu rewolucji kulturalnej, Zhangowi udało się dostać na studia operatorskie do Pekińskiej Akademii Filmowej[3].

Karierę w branży filmowej zaczynał jako operator przy pierwszych filmach swoich kolegów z uczelni. Odpowiadał za stronę wizualną m.in. Żółtej ziemi (1984) Chena Kaige. Od 1987 pracował już jako samodzielny reżyser, a jego debiutanckie Czerwone sorgo (1988), zrealizowane na podstawie powieści przyszłego noblisty Mo Yana, wyróżniono Złotym Niedźwiedziem na 38. MFF w Berlinie.

Zhang stał się pierwszym chińskim reżyserem docenionym przez Amerykańską Akademię Filmową. Trzy jego filmy nominowane zostały do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. Były to: Ju Dou (1990), Zawieście czerwone latarnie (1991) i Hero (2002). Dwukrotnie nagrodzono go Złotym Lwem na MFF w Wenecji – za filmy Historia Qiu Ju (1992) oraz Wszyscy albo nikt (1999)[4].

Po artystycznie udanych i płodnych latach 90., w XXI w. Zhang dokonał niespodziewanego zwrotu w swojej karierze, kręcąc wysokobudżetowe widowiska w stylu wuxia. Chociaż filmy pokroju Hero (2002) czy Domu latających sztyletów (2004) były kasowymi hitami, niepozbawionymi wszak estetycznego wyrafinowania, krytycy nie przyjmowali ich ciepło, wytykając brak fabularnej logiki i pogłębienia postaci w celu łatwego podboju zachodnich rynków[5].

Zhang zasiadał w jury konkursu głównego na 43. MFF w Berlinie (1993). Przewodniczył analogicznemu jury na 64. MFF w Wenecji (2007)[6]. W grudniu 2006 wyreżyserował w nowojorskiej Metropolitan Opera oryginalną operę Tana Duna pt. Pierwszy cesarz z Placido Domingo w roli głównej. W sierpniu 2008 odpowiadał za reżyserię widowiskowych ceremonii otwarcia i zamknięcia letnich igrzysk olimpijskich w Pekinie[7].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Reżyser

[edytuj | edytuj kod]

Scenarzysta

[edytuj | edytuj kod]

Producent

[edytuj | edytuj kod]

Aktor

[edytuj | edytuj kod]
  • 1986: Wielka parada (大阅兵 / Da yue bing) – epizod
  • 1987: Stara studnia (老井 / Lao jing) jako Sun Wangquan
  • 1988: Czerwone sorgo (紅高梁 / Hong gao liang) – epizod
  • 1989: Wojownik z terakoty (古今大战秦俑情 / Qin yong) jako Tian Fong
  • 1997: Zachowaj spokój (有話好好說 / You hua hao hao shuo) jako handlarz śmieciami
  • 2001: Da zhai men (大宅门, miniserial, 3 odc.) jako Li Lian-ying
  • 2021: Wo he wo de fu bei (我和我的父辈) jako dyrektor stacji TV (epizod)

Operator

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Zhang Yimou. Britannica. [dostęp 2023-12-30]. (ang.).
  2. ↑ John A. Lent: Fifth Generation. Film Reference. [dostęp 2023-12-30]. (ang.).
  3. ↑ Zhang Yimou. Britannica. [dostęp 2023-12-30]. (ang.).
  4. ↑ Zhang Yimou. Festival de Cannes. [dostęp 2023-12-30]. (ang.).
  5. ↑ John A. Lent: Fifth Generation. Film Reference. [dostęp 2023-12-30]. (ang.).
  6. ↑ Zhang Yimou to chair jury of Venice Film Festival. "Italy Magazine", 2007-05-23. [dostęp 2023-12-30]. (ang.).
  7. ↑ Zhang Yimou. Festival de Cannes. [dostęp 2023-12-30]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Filmy w reżyserii Zhanga Yimou
1980-89
1990-99
2000-09
2010-19
2020-29

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zhang_Yimou&oldid=74548877”