Xylopia

*Xylopia*
	; Xylopia aromatica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	magnoliopodobne
Rząd	magnoliowce
Rodzina	flaszowcowate
Rodzaj	Xylopia
	Nazwa systematyczna
	Xylopia L.; Syst. Nat. ed. 10. 1241, 1250, 1378. 7 Jun 1759 (nom. cons.)
	Typ nomenklatoryczny
	X. frutescens Aubl.
Synonimy
	Xylopicrum P. Browne;
	Xylopicrum P. Browne;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Xylopia L. – rodzaj roślin z rodziny flaszowcowatych (Annonaceae Juss.). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się co najmniej 109 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy aż 89 taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)^[4]. Występuje naturalnie w klimacie równikowym całego świata^[5]. Gatunkiem typowym jest X. frutescens Aubl., wcześniej niewłaściwie oznaczanym jako X. muricata Vell.^[3]

Morfologia

Pokrój: Zimozielone drzewa lub krzewy^[6].
Liście: Są pojedyncze. Liść na brzegu jest całobrzegi^[6].
Kwiaty: Promieniste, obupłciowe, pojedyncze lub zebrane w pęczkach. Rozwijają się w kątach pędów. Działki kielicha są 3, mniej lub bardziej zrośnięte u podstawy. Mają 6 płatków ułożonych w dwóch rzędach. Są mniej lub bardziej zrośnięte u podstawy. W czasem stają się mniej lub bardziej zdrewniałe. Płatki zewnętrzne są większe niż wewnętrzne. Pręciki są liczne^[6].

Systematyka

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj wraz z całą rodziną flaszowcowatych w ramach rzędu magnoliowców wchodzi w skład jednej ze starszych linii rozwojowych okrytonasiennych określanych jako klad magnoliowych^[2].

Lista gatunków^[4]

Xylopia acutiflora (Dunal) A.Rich.
Xylopia aethiopica (Dunal) A.Rich.
Xylopia africana Oliv.
Xylopia amazonica R.E.Fr.
Xylopia ambanjensis Cavaco & Keraudren
Xylopia amoena R.E. Fr.
Xylopia amplexicaulis (Lam.) Baill.
Xylopia arenaria Engl.
Xylopia aromatica (Lam.) Mart.
Xylopia aurantiiodora De Wild. & T.Durand
Xylopia barbata Mart.
Xylopia beananensis Cavaco & Keraudren
Xylopia bemarivensis Diels
Xylopia benthamii R.E.Fr.
Xylopia bocatorena Schery
Xylopia brasiliensis Spreng.
Xylopia buxifolia Baill.
Xylopia calophylla R.E.Fr.
Xylopia capuronii Cavaco & Keraudren
Xylopia caudata Hook.f. & Thomson
Xylopia cayennensis Maas
Xylopia chrysophylla Louis ex Boutique
Xylopia collina Diels
Xylopia columbiana R.E. Fr.
Xylopia conjungens R.E. Fr.
Xylopia coriifolia Ridl.
Xylopia crinita R.E.Fr.
Xylopia cupularis Mildbr.
Xylopia cuspidata Diels
Xylopia danguyella Ghesq. ex Cavaco & Keraudren
Xylopia decorticans D.M. Johnson & Lobão
Xylopia dehiscens (Blanco) Merr.
Xylopia densiflora R.E. Fr.
Xylopia densifolia Elmer
Xylopia dielsii Cavaco & Keraudren
Xylopia discreta (L.f.) Sprague & Hutch.
Xylopia egleriana Aristeg. ex Maas
Xylopia elliotii Pierre ex Engl. & Diels
Xylopia elliptica Maingay ex Hook.f. & Thomson
Xylopia emarginata Mart.
Xylopia excellens R.E.Fr.
Xylopia fananehanensis Cavaco & Keraudren
Xylopia ferruginea (Hook.f. & Thomson) Baill.
Xylopia flamignii Boutique
Xylopia flexuosa Diels
Xylopia frutescens Aubl.
Xylopia fusca Maingay ex Hook.f. & Thomson
Xylopia gilbertii Boutique
Xylopia humblotiana Baill.
Xylopia hypolampra Mildbr.
Xylopia katangensis De Wild.
Xylopia kuchingensis I.M.Turner & D.M.Johnson
Xylopia laevigata (Mart.) R.E. Fr.
Xylopia lamii Cavaco & Keraudren
Xylopia langsdorfiana St.Hilaire & Tulasne

Xylopia lastelliana Baill.
Xylopia latipetala Verdc.
Xylopia le-testui Pellegr.
Xylopia lemurica Diels
Xylopia lenombe Paiva
Xylopia ligustrifolia Dunal
Xylopia longicuspis R.E. Fr.
Xylopia longipetala De Wild. & T.Durand
Xylopia macrantha Triana & Planch.
Xylopia madagascariensis Cavaco & Keraudren
Xylopia malayana Hook.f. & Thomson
Xylopia micans R.E. Fr.
Xylopia mildbraedii Diels
Xylopia mucronata Boerl.
Xylopia multiflora R.E.Fr.
Xylopia mwasumbii D.M. Johnson
Xylopia nervosa (R.E. Fr.) Maas
Xylopia nitida Dunal
Xylopia ochrantha Mart.
Xylopia odoratissima Welw. ex Oliv.
Xylopia orestera I.M.Turner & D.M.Johnson
Xylopia orinocensis Bagstad & D.M.Johnson
Xylopia panamensis G.E. Schatz
Xylopia paniculata Exell
Xylopia parviflora Spruce
Xylopia perrieri Diels
Xylopia peruviana R.E. Fr.
Xylopia phloiodora Mildbr.
Xylopia pittieri Diels
Xylopia plowmanii P.E.Berry & D.M.Johnson
Xylopia polyantha R.E. Fr.
Xylopia pulchella Ridl.
Xylopia pulcherrima Sandwith
Xylopia pynaertii De Wild.
Xylopia quintasii Pierre ex Engl. & Diels
Xylopia rubescens Oliv.
Xylopia sahafariensis Cavaco & Keraudren
Xylopia sericea A.St.-Hil.
Xylopia sericolampra Diels
Xylopia sericophylla Standl. & L.O. Williams
Xylopia spruceana Benth. ex Spruce
Xylopia staudtii Engl. & Diels
Xylopia stenopetala Oliv.
Xylopia strilophylla Standl.
Xylopia surinamensis R.E. Fr.
Xylopia talbotii Exell
Xylopia tomentosa Exell
Xylopia toussaintii Boutique
Xylopia trichostemon R.E. Fr.
Xylopia venezuelana R.E.Fr.
Xylopia vielana Pierre
Xylopia villosa Chipp
Xylopia wilwerthii De Wild. & T.Durand
Xylopia xylantha R.E. Fr.

Zastosowanie

Roślina ma zastosowanie jako surowiec drzewny. Ponadto owoce bywają wykorzystywane jako przyprawa. Lokalnie ma zastosowanie w medycynie ludowej. Zawiera alkaloidy, które w Amazonii są używane jako środki nasenne. Gatunek Xylopia aethiopica dawniej był często stosowany w Europie, obecnie wykazano jego działanie przeciwmalaryczne. Z kolei gatunek Xylopia brasiliensis jest źródłem pieprzu – zawiera piperynę^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Xylopia. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2009-06-01]. (ang.).
↑ ^a ^b Xylopia. The Plant List. [dostęp 2015-06-15]. (ang.).
↑ ^a ^b D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 761. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Xylopia. Plantes & botanique. [dostęp 2015-07-07]. (fr.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[ing-3] Xylopia. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2009-06-01]. (ang.).

[tpl-4] Xylopia. The Plant List. [dostęp 2015-06-15]. (ang.).

[mabberley-5] D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 761. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).

[peb-6] Xylopia. Plantes & botanique. [dostęp 2015-07-07]. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]