Witold Henryk Paryski

Witold Henryk Paryski
	; Witold Paryski z żoną Zofią w Dolinie Mięguszowieckiej
Data i miejsce urodzenia	10 września 1909 ; Pittsburgh
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 2000 ; Zakopane
Zawód, zajęcie	alpinista, ratownik TOPR, przewodnik
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Witold Henryk Paryski (ur. 10 września 1909 w Pittsburghu, zm. 16 grudnia 2000 w Zakopanem) – polski krajoznawca, taternik, przewodnik tatrzański i ratownik TOPR-u, alpinista, działacz ochrony przyrody, absolwent medycyny, autor wielu prac o Tatrach i Podtatrzu. Autor przewodnika taternickiego Tatry Wysokie oraz (razem z żoną Zofią Radwańską-Paryską) Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej.

Życiorys

Urodził się w 10 września 1909 w Pittsburghu, w stanie Pensylwania, w Stanach Zjednoczonych, jako syn Michała (1872–1969), nauczyciela, księgarza i wydawcy oraz Marty (de domo Delejewskiej). Pochodził z rodziny intelektualistów, brat ojca Antoni Alfred Paryski (1865–1935) był drukarzem, redaktorem, publicystą i działaczem społecznym.

Dokonał wielu pierwszych wejść w Tatrach, m.in. Filarem Leporowskiego na Kozi Wierch (w 1929), wprost od północy na Kozią Przełęcz Wyżnią (1929), prawym filarem północno-wschodniej ściany Rumanowego Szczytu (1937), prawym filarem północnej ściany Wideł (1953). Uczestnik Drugiej Polskiej Wyprawy Andyjskiej.

Był również autorem szeregu artykułów i opracowań z szeroko pojętej tematyki górskiej: pisał m.in. o pasterstwie, botanice, geografii i etymologii nazewnictwa tatrzańskiego.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[1]^[2].

Zmarł w wieku 91 lat w Zakopanem. Wspólna mogiła Zofii i Henryka Paryskich znajduje się na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem (sektor P-II-58)^[3]^[4].

Grób Witolda Paryskiego i Zofii Radwańskiej-Paryskiej na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

W 2002 roku Akademickie Koło Przewodników Tatrzańskich w Krakowie przyjęło Zofię i Witolda H. Paryskich za swoich patronów^[5].

Publikacje

Tatry Wysokie, t. I–XXV, Warszawa 1951–88,
W górach Atakamy. Wspomnienia z polskiej wyprawy w Andy 1957^[6]
Encyklopedia Tatrzańska, Warszawa 1973,
Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995,
współautor: Július Andráši i Witold H. Paryski, Vysoké Tatry. Výber horolezeckých výstupov, Bratislava 1974, s. 309.

Przypisy

↑ Witold Henryk Paryski: człowiek – instytucja. W stulecie urodzin największego tatrologa. nieznanetatry.pl. [dostęp 2015-10-30].
↑ M.P. z 2000 r. nr 6, poz. 134
↑ Józef Nyka: Witold Henryk Paryski. Gazeta Górska, 2000–12. [dostęp 2010-02-24].
↑ Józef Nyka: Zofia Radwańska-Paryska. Głos Seniora, 2001–10. [dostęp 2010-02-24].
↑ Z dziejów AKPT – Historia Koła. [dostęp 2010-02-24].
↑ KrzysztofK. Bronowski KrzysztofK., Paryski: W górach Atakamy. Polska wyprawy w Andy. 1937 – waa0437 [online], incb.net [dostęp 2023-08-05] (pol.).

Bibliografia

Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.

Linki zewnętrzne

Potomkowie Sejmu Wielkiego Witold Paryski

[1] Witold Henryk Paryski: człowiek – instytucja. W stulecie urodzin największego tatrologa. nieznanetatry.pl. [dostęp 2015-10-30].

[2] M.P. z 2000 r. nr 6, poz. 134

[3] Józef Nyka: Witold Henryk Paryski. Gazeta Górska, 2000–12. [dostęp 2010-02-24].

[4] Józef Nyka: Zofia Radwańska-Paryska. Głos Seniora, 2001–10. [dostęp 2010-02-24].

[5] Z dziejów AKPT – Historia Koła. [dostęp 2010-02-24].

[6] KrzysztofK. Bronowski KrzysztofK., Paryski: W górach Atakamy. Polska wyprawy w Andy. 1937 – waa0437 [online], incb.net [dostęp 2023-08-05] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]