Rzecznik Praw Dziecka
| Stanowisko | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1 stycznia 2000 |
| Pierwszy rzecznik | |
| Długość kadencji |
5 lat |
| Obecny rzecznik | |
| Obecny od |
20 grudnia 2023 |
| Siedziba |
Warszawa |
| Strona internetowa | |
Polska
 Ustrój i polityka Polski Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
|
Rzecznik Praw Dziecka (RPD) – konstytucyjny jednoosobowy organ władzy państwowej ustanowiony art. 72 ust. 4 Konstytucji RP z 1997, po raz pierwszy powołany w 2000.
Rzecznik stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.
Od 2020 Biuro Rzecznika Praw Dziecka znajduje się przy ul. Chocimskiej 6 w Warszawie.
Kompetencje, kadencja i działalność Rzecznika Praw Dziecka
[edytuj | edytuj kod]Kompetencje i pozycję ustrojową Rzecznika Praw Dziecka reguluje ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka[1], ogłoszona 31 stycznia 2000 i obowiązująca z mocą wsteczną od 1 stycznia 2000 r.
Obowiązek uchwalenia ustawy powołującej urząd do istnienia przewiduje art. 72 ust. 4 w związku z art. 236 ust. 1 Konstytucji RP.
Rzecznik powoływany jest uchwałą Sejmu, która podlega zatwierdzeniu przez Senat. Kandydata może zgłosić Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów[2]. Kadencja trwa 5 lat. Rzecznik obejmuje urząd w dniu złożenia ślubowania przed Sejmem, a kadencja wygasa w razie jego śmierci lub odwołania w wypadkach przewidzianych w ustawie. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. Z wyjątkiem zrzeczenia się urzędu ustępujący RPD pozostaje na urzędzie do czasu złożenia ślubowania przez nowo powołanego RPD.
Zgodnie z art. 12 ust 1 ustawy Rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi, corocznie, nie później niż do dnia 31 marca, informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka. Dostępny w formie druków: sejmowego i senackiego materiał (identyczny dla obu izb) jest podstawowym dokumentem zawierającym informacje o działalności RPD w danym roku kalendarzowym.
W 2017 do Biura Rzecznika Praw Dziecka wpłynęły 39 182 sprawy[3].
Struktura urzędu
[edytuj | edytuj kod]Statutowymi jednostkami organizacyjnymi Biura Rzecznika Praw Dziecka są:
- Zespół Prezydialny. Podstawowym jego zadaniem jest merytoryczne i organizacyjne wspieranie zadań realizowanych przez Rzecznika.
- Zespół Spraw Rodzinnych i Nieletnich.
- Zespół Spraw Społecznych.
- Zespół do Spraw Edukacji i Wychowania.
- Zespół Spraw Międzynarodowych i Konstytucyjnych.
- Zespół Dziecięcego Telefonu Zaufania i Obsługi Interesantów.
- Zespół Administracyjno-Finansowy.
Pracą Biura kieruje Dyrektor Biura powoływany i odwoływany przez Rzecznika Praw Dziecka.
Rzecznicy Praw Dziecka
[edytuj | edytuj kod]| Nazwisko | Czas pełnienia funkcji | Nominacja | |
|---|---|---|---|
| Od | Do | ||
| Marek Piechowiak | 30 czerwca 2000(dts)[4][5] | 12 października 2000(dts)[6] | Sejm RP III kadencji |
| Paweł Jaros | 16 lutego 2001(dts)[7] | 7 kwietnia 2006(dts) | Sejm RP III kadencji |
| Ewa Sowińska | 7 kwietnia 2006(dts)[8][9] | 30 czerwca 2008(dts)[10] | Sejm RP V kadencji |
| Marek Michalak | 25 lipca 2008(dts)[11][12] | 27 sierpnia 2013(dts) | Sejm RP VI kadencji |
| 27 sierpnia 2013(dts)[13][14] | 14 grudnia 2018(dts)[15] | Sejm RP VII kadencji | |
| Mikołaj Pawlak | 14 grudnia 2018(dts)[15] | 20 grudnia 2023(dts)[16] | Sejm RP VIII kadencji |
| Monika Horna-Cieślak | 20 grudnia 2023(dts)[17][18][16] | nadal | Sejm RP X kadencji |
Zastępcy Rzecznika Praw Dziecka
[edytuj | edytuj kod]- Adam Chmura od 1 lutego 2024[19]
- Jan Gawroński (społeczny zastępca)[20]
- Maria Urmańska od stycznia do września 2019
Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia
[edytuj | edytuj kod]Wydatki i dochody Rzecznika Praw Dziecka są realizowane w części 14 budżetu państwa[21].
W 2017 wydatki RPD wyniosły 11,32 mln zł[22]. Przeciętne zatrudnienie w Biurze Rzecznika Praw Dziecka w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 68 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 5574,6 zł[23].
W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Rzecznika Praw Dziecka zaplanowano w wysokości 11,5 mln[24].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Rzecznik Praw Obywatelskich
- Rzecznik Praw Pacjenta
- Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
- Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka
- Ogólnopolski Dzień Praw Dziecka
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz.U. z 2023 r. poz. 292
- ↑ Art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka
- ↑ Informacja Rzecznika Praw Dziecka za rok 2016 wraz z uwagami o przestrzeganiu praw dziecka. [w:] Rzecznik Praw Dziecka [on-line]. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (druk sejmowy 2422), 30 marca 2018. s. 607. [dostęp 2018-09-05].
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 19, poz. 403
- ↑ Sprawozdanie stenograficzne z 81. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 30 czerwca 2000 r.
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 35, poz. 710
- ↑ Sprawozdanie stenograficzne z 101. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lutego 2001 r.
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 25, poz. 274
- ↑ Sprawozdanie stenograficzne z 15. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 7 kwietnia 2006 r.
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 40, poz. 349
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 55, poz. 490
- ↑ Sprawozdanie stenograficzne z 20. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 25 lipca 2008 r.
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 680
- ↑ Sprawozdanie stenograficzne z 47. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 27 sierpnia 2013 r.
- ↑ a b M.P. z 2018 r. poz. 1254
- ↑ a b Nowa rzeczniczka praw dziecka Monika Horna-Cieślak złożyła ślubowanie w Sejmie (aktualizacja) [online], wnp.pl [dostęp 2023-12-20] (pol.).
- ↑ M.P. 2023 poz. 1357
- ↑ M.P. 2023 poz. 1358
- ↑ Rzeczniczka Praw Dziecka powołała Adama Chmurę na stanowisko zastępcy RPD [online], brpd.gov.pl.
- ↑ Jan Gawroński społecznym zastępcą Rzeczniczki Praw Dziecka [online], brpd.gov.pl.
- ↑ Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1026)
- ↑ Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. (druk nr 2559). Tom I. sejm.gov.pl, 29 maja 2018. s. 2/12. [dostęp 2017-09-05].
- ↑ Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r. w części 14 Rzecznik Praw Dziecka. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, kwiecień 2018. s. 12. [dostęp 2017-09-05].
- ↑ Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r.. [w:] Dz.U. poz. 291 [on-line]. isap.sejm.gov.pl, 1 lutego 2018. s. 40. [dostęp 2017-09-05].