Rezerwat Dagestański

Rezerwat Dagestański

Государственный природный заповедник «Дагестанский»

Wydmy Sarykumskije Barchany
rezerwat przyrody
Państwo	Rosja
Republika	Dagestan
Siedziba	Machaczkała
Data utworzenia	9 stycznia 1987 roku
Powierzchnia	190,61 km²
Powierzchnia otuliny	210,65 km²
Ochrona	kategoria IUCN – Ia (ścisły rezerwat przyrody)
Położenie na mapie Dagestanu Rezerwat Dagestański
Położenie na mapie Rosji Rezerwat Dagestański
44°42′03″N 47°00′22″E/44,700833 47,006111
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Rezerwat Dagestański^[1] (ros. Государственный природный заповедник «Дагестанский») – ścisły rezerwat przyrody (zapowiednik) w Dagestanie w Rosji. Znajduje się w rejonach kumtorkalinskim i tarumowskim. Jego obszar wynosi 190,61 km² (w tym wody morskie 93 km²), a strefa ochronna 210,65 km². Rezerwat został utworzony dekretem rządu Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej z dnia 9 stycznia 1987 roku. Posiada status ostoi ptaków o znaczeniu międzynarodowym IBA. Dyrekcja rezerwatu znajduje się w mieście Machaczkała^[2][3][4][5].

Rezerwat składa się z dwóch części:

Kizliarskij Zaliw (184,85 km²). Obejmuje płytkie wody morskie oraz wybrzeże zatoki Morza Kaspijskiego o tej samej nazwie u ujścia rzeki Kuma. Jest to część Niziny Terecko-Kumskiej leżąca 28 metrów poniżej poziomu morza^[6][7].

Sarykumskije Barchany (5,76 km²). Obejmuje system wydm o tej samej nazwie leżący u podnóża północnych zboczy pasma górskiego Narat-Tiube, na lewym brzegu rzeki Szura-Ozień. Znajduje się tu jedna z największych wydm w Eurazji – Sary-Kum^[6][7].

Klimat w rejonie zatoki jest suchy kontynentalny. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń ze średnią temperaturą +1 ºС, najcieplejszym lipiec ze średnią temperaturą +25,6 ºС^[6].

Kizliarskij Zaliw

Zatoka o średniej głębokości zaledwie 2 metrów ma linię brzegową mocno poprzecinaną ujściami rzek. Brzegi zatoki są podmokłe, porośnięte gęstymi trzcinami i pałkami. Rosną tu też m.in.: pałka wysmukła, łączeń baldaszkowy, żabieniec babka wodna. W miarę oddalania się od wody łąki zamieniają się w półpustynie. Sama zatoka jest bogata w roślinność wodną. Płytkie wody porośnięte są m.in. grzybieńczykiem wodnym, rzęsą trójrowkową, jezierzą mniejszą, salwinią pływającą i rdestnicą pływającą^[6][8][9].

Występują tu tak rzadkie i chronione gatunki jak m.in.: kłoć wiechowata, grzybienie białe, kotewka orzech wodny, pływacz zwyczajny^[6][8].

Sarykumskije Barchany

Wierzchołek wydmy pozbawiony jest roślinności ze względu na ciągły ruch piasków. W górnej części zboczy na ruchomych piaskach rośnie wydmuchrzyca z gatunku Leymus racemosus, bylica z gatunku Artemisia arenaria i urzet z gatunku Isatis sabulosa. Z krzewów na zboczach wydmy rośnie tamaryszek rozgałęziony i calligonum aphyllum^[6][8][10].

Kizliarskij Zaliw

Żyją tu takie ssaki jak np.: dzik euroazjatycki, jenot azjatycki, kot błotny, piżmak amerykański, lis rudy, wilk szary, tchórz stepowy. Z gadów występuje m.in.: żmija łąkowa, żmija z gatunku Vipera renardi, żółw śródziemnomorski, zaskroniec zwyczajny, stepniarka bystra, zaskroniec rybołów, agama kaukaska^[6][11][9].

Awifauna zatoki wyróżnia się dużą różnorodnością. Żyją tu m.in.: łabędź niemy, bielik, błotniak stawowy, pelikan kędzierzawy, nur czarnoszyi, kormoran zwyczajny, czapla biała, czapla purpurowa. W sumie w rejonie zatoki, w jej otulinie i na terytoriach przyległych zarejestrowano 250 gatunków ptaków^[6][11][9].

Północno-wschodnie obrzeża zatoki są miejscem żerowania jedynego gatunku płetwonogich na Morzu Kaspijskim – foki kaspijskiej^[6][11].

Sarykumskije Barchany

Na wydmach i w ich okolicach pospolite gatunki to m.in.: wilk szary, chomik szary, lis rudy, stepojeż uszaty, kot błotny, żbik europejski, jeż anatolijski, szakal złocisty, łasica pospolita, borsuk europejski^[6][11][10].

Spośród gadów i płazów najbardziej charakterystyczne są: ropucha zielona, żaba śmieszka, żółw śródziemnomorski, jaszczurka z gatunku Lacerta strigata, boa piaskowy, połoz wysmukły, połoz kaspijski, malpolon, żmija lewantyńska, agama kaukaska^[6][11][10].

Awifauna tej części rezerwatu wyróżnia się także dużą różnorodnością ptaków. Żyje tu m.in.: błotniak łąkowy, kurhannik, krogulec krótkonogi, gadożer zwyczajny, orzeł cesarski, orzeł przedni, sęp płowy, krogulec zwyczajny, orzeł cesarski, pustułka zwyczajna, góropatwa azjatycka, puchacz zwyczajny, pelikan kędzierzawy, bernikla rdzawoszyja, drop zwyczajny^[6][11][10].

Łącznie stwierdzono tu 251 gatunków kręgowców lądowych, w tym 4 gatunki płazów, 21 gatunków gadów, 194 gatunki ptaków i 32 gatunki ssaków. Spośród nich 46 gatunków jest rzadkich i zagrożonych^[6].