Polska Nowa Wieś
50°38′30″N 17°47′26″E/50,641667 17,790556| wieś | |
 Kapliczka pw. św. Rocha | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1798[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
46-070[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OPO |
| SIMC |
0496886 |
Położenie na mapie gminy Komprachcice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opolskiego  | |
| 50°38′30″N 17°47′26″E/50,641667 17,790556[1]
| |
Polska Nowa Wieś (dodatkowa nazwa w j. niem. Polnisch Neudorf, w latach 1914–1945 Neudorf[4]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Komprachcice.
Od 1950 miejscowość należy administracyjnie do województwa opolskiego.
Z Opola dojazd autobusami miejskimi linii nr 8.
Na terenie wsi znajduje się lotnisko sportowe. Na lotnisku w 1984 wydarzyła się katastrofa lotnicza, w której zginęło 12 osób.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1456. Używano wówczas nazw Polnisch Neudorf, natomiast forma polska – Nowawieś Polska – wskazuje, że pierwotnie wieś była założona przez Polaków. Starej polskiej nazwy używano jeszcze w XX wieku, z kolei na polskich przedwojennych mapach pojawia się nazwa Nowawieś Opolska[5].
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Nowa wieś polska oraz nazwą niemiecką Polnisch Neudorf[6]. Formy Polnisch Neudorf oraz Nowa Wieś Polska podaje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880-1902[7]. W 1914 roku po wybuchu I wojny światowej Niemcy usunęli z nazwy pierwszy człon Polnisch pozostawiając Neudorf[8]. Wieś funkcjonowała pod tą nazwą do 1945 roku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1666 wzniesiono tu drewniany kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, który jednak przez następne kilkadziesiąt lat nie był konsekrowany.
W 1783 we wsi mieszkało 221 mieszkańców, w roku 1845 było już ich 840. Oprócz kościoła funkcjonowała szkoła, a zabudowa liczyła 119 domów. Pod koniec XIX wieku Polska Nowa Wieś miała już ponad 1000 mieszkańców, ale w następnych latach, głównie z powodu I wojny światowej liczba ich spadła. Po I wojnie światowej przybyło wielu mieszkańców z głębi Niemiec i kolonii.
Podczas plebiscytu w 1921 w Neudorf 629 głosów padło za Niemcami, a 259 za Polską. Pod względem religijnym na 1431 katolików przypadało 29 ewangelików i 4 żydów. W latach 30. wybudowano we wsi lotnisko – Fliegerhorst Neudorf O/S – oficjalnie sportowe, a w praktyce przeznaczone do szkolenia wojskowego.
Po II wojnie światowej, w latach 1949–1953 wzniesiono nową, murowaną świątynię, w stylu typowym dla okresu lat 30. XX wieku. Dotychczasowy drewniany i zbyt mały kościół przeniesiono w 1960 do Szczepanka. Z dawnej świątyni pozostał w Polskiej Nowej Wsi barokowe: obraz Wniebowzięcia Maryi, chrzcielnica, rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego oraz feretron.
Z innych interesujących obiektów na uwagę zasługują liczne budynki mieszkalne i gospodarcze z przełomu XIX i XX wieku oraz obszerna, domkowa kaplica pod wezwaniem św. Rocha z 1857.
Urodzeni w miejscowości
[edytuj | edytuj kod]- W 1867 roku w Polskiej Nowej Wsi urodził się Michał Przywara badacz folkloru Śląska opolskiego, etnograf oraz ksiądz[9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 107610
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 965 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Przedwojenna mapa WiG
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 502,526.
- ↑ Polnisch Neudorf w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom VIII, str. 599
- ↑ Polnisch Neudorf na stronach genealogienetz.de
- ↑ "Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny", PWN, Warszawa 1984, ISBN 83-01-01520-9, TOM II hasło Michał Przywara str.260
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
