Srebrnik (roślina)

Srebrnik
	; Protea cynaroides
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	srebrnikopodobne
Rząd	srebrnikowce
Rodzina	srebrnikowate
Rodzaj	srebrnik
	Nazwa systematyczna
	Protea L.; Mant. Pl. 2: 187 (1771)
Synonimy
	Chrysodendron Vaill. ex Meisn.; Erodendrum Salisb.; Leucadendron L.; Pleuranthe Salisb.; Scolymocephalus Kuntze; Serraria Adans.;
	Chrysodendron Vaill. ex Meisn.; Erodendrum Salisb.; Leucadendron L.; Pleuranthe Salisb.; Scolymocephalus Kuntze; Serraria Adans.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Srebrnik, protea (Protea L.) – rodzaj roślin z rodziny srebrnikowatych (Proteaceae). Należy do niego około 100^[4]–107^[3] gatunków, występujących dziko w Afryce Południowej^[4]. Nazwa rodzaju nawiązuje do boga Proteusza, łatwo zmieniającego swoją postać^[4].

Morfologia

Wiecznie zielone drzewa lub krzewy o skórzastych liściach. Kwiaty drobne, zebrane w gęste, kuliste kwiatostany otoczone podsadkami. Kwiatostany rozwijając się, zmieniają stopniowo swój kształt, co w przeszłości prowadziło do pomyłek, gdy botanicy brali różne stadia rozwoju za odmienne gatunki^[4]. Kwiaty pełne są słodkiego nektaru, stąd zwyczajowa nazwa w języku afrikaans suikerbos ("krzew cukrowy").

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny srebrnikowatych (Proteaceae), która wraz z siostrzaną rodziną platanowatych (Platanaceae) wchodzą w skład rzędu srebrnikowców (Proteales)^[2].

Wykaz gatunków^[3]

Protea acaulos (L.) Reichard
Protea acuminata Sims
Protea amplexicaulis (Salisb.) R.Br.
Protea angolensis Welw.
Protea angustata R.Br.
Protea argyrea Hauman
Protea aristata E.Phillips
Protea aspera E.Phillips
Protea asymmetrica Beard
Protea aurea (Burm.f.) Rourke
Protea baumii Engl. & Gilg
Protea burchellii Stapf
Protea caespitosa Andrews
Protea caffra Meisn.
Protea canaliculata Andrews
Protea compacta R.Br.
Protea comptonii Beard
Protea convexa E.Phillips
Protea cordata Thunb.
Protea coronata Lam.
Protea cryophila Bolus
Protea curvata N.E.Br.
Protea cynaroides L. – protea królewska
Protea decurrens E.Phillips
Protea dekindtiana Engl.
Protea denticulata Rourke
Protea dracomontana Beard
Protea effusa E.Mey. ex Meisn.
Protea enervis Wild
Protea eximia (Knight) Fourc.
Protea flavopilosa Beard
Protea foliosa Rourke
Protea gaguedi J.F.Gmel.
Protea glabra Thunb.
Protea grandiceps Tratt.
Protea heckmanniana Engl.
Protea holosericea (Salisb. ex Knight) Rourke
Protea humiflora Andrews
Protea humifusa Meisn.
Protea inopina Rourke
Protea intonsa Rourke
Protea kibarensis Hauman
Protea lacticolor Salisb.
Protea laetans L.E Davidson
Protea laevis R.Br.
Protea lanceolata E.Mey. ex Meisn.
Protea laurifolia Thunb.
Protea lepidocarpodendron (L.) L.
Protea linearifolia Engl.
Protea longifolia Andrews
Protea lorea R.Br.
Protea lorifolia (Knight) Fourc.
Protea madiensis Oliv.
Protea mafingensis (Chisumpa & Brummitt) Beard
Protea magnifica Andrews
Protea matonchiana Chisumpa & Brummitt
Protea micans Welw.
Protea minima Hauman
Protea montana E.Mey. ex Meisn.
Protea mucronifolia Salisb.
Protea mundii Klotzsch
Protea namaquana Rourke
Protea nana (P.J.Bergius) Thunb.
Protea neriifolia R.Br.
Protea nitida Mill.
Protea nubigena Rourke
Protea obtusifolia H.Buek ex Meisn.
Protea odorata Thunb.
Protea ongotium Beard
Protea paludosa (Hiern) Engl.
Protea parvula Beard
Protea pendula R.Br.
Protea petiolaris (Hiern) Baker & C.H.Wright
Protea piscina Rourke
Protea pityphylla E.Phillips
Protea poggei Engl.
Protea praticola Engl.
Protea pruinosa Rourke
Protea pudens Rourke
Protea punctata Meisn.
Protea recondita H.Buek ex Meisn.
Protea repens (L.) L.
Protea restionifolia (Salisb. ex Knight) Rycroft
Protea revoluta R.Br.
Protea roupelliae Meisn.
Protea rubrobracteata Engl.
Protea rubropilosa Beard
Protea rupestris R.E.Fr.
Protea rupicola Mund ex Meisn.
Protea scabra R.Br.
Protea scabriuscula E.Phillips
Protea scolopendriifolia (Salisb. ex Knight) Rourke
Protea scolymocephala (L.) Reichard
Protea scorzonerifolia (Salisb. ex Knight) Rycroft
Protea simplex E.Phillips
Protea speciosa (L.) L.
Protea stokoei E.Phillips
Protea subulifolia (Knignt) Rourke
Protea subvestita N.E.Br.
Protea sulphurea E.Phillips
Protea susannae E.Phillips
Protea tenax (Salisb.) R.Br.
Protea venusta Compton
Protea vogtsiae Rourke
Protea welwitschii Engl.
Protea wentzeliana Engl.
Protea witzenbergiana E.Phillips

Zastosowanie

Rośliny z tego rodzaju są sadzone często jako ozdobne, często też wykorzystywane są na kwiaty cięte^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Protea L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. A Guide to Identification and Cultivation. Portland: Timber Press, 2003, s. 323. ISBN 0-88192-585-3. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-07] (ang.).

[powo-3] Protea L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-05].

[llamas-4] Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. A Guide to Identification and Cultivation. Portland: Timber Press, 2003, s. 323. ISBN 0-88192-585-3. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]