Skroniów
50°37′47″N 20°15′19″E/50,629722 20,255278| wieś | |
 Kościół w Skroniowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
995[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-300[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TJE |
| SIMC |
0240862[4] |
Położenie na mapie gminy Jędrzejów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego  | |
| 50°37′47″N 20°15′19″E/50,629722 20,255278[1]
| |
Skroniów – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Jędrzejów[4][6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0240879 | Mały Skroniów | przysiółek |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Skroniów w 1174 roku „Skroniow”, wieś i folwark w powiecie jędrzejowskim, gminie Prząsław, parafii Jędrzejów. Wieś ta, a jej część zapewne, była nadana klasztorowi jędrzejowskiemu, jak świadczy o tym akt uposażenia klasztoru cystersów jędrzejowskich z 1174 r. (Kod. Małop., II, 9)[7]. W dalszych latach klasztor skupuje części od drobnych dziedziców. W 1335 r. „Stanisław, Maugunscus, Adam et Wloscibor – fratres germani heredes de Skroniów” sprzedają swe części klasztorowi jędrzejowskiemu za 80 grzywien (Kod. Małop., I, 285). Sprzedaż ta wywołuje opozycję ze strony dalszych krewnych. Andrzej z Mojkowic upomina się o jakąś cząstkę („partícula hereditatis in parvo Skroniów″), ale następnie zrzeka się przed sądem królewskim swej pretensji w 1303 r. Współcześni im Mikołaj i Nierasta, synowie Andrzeja upominają się o trzecią część dziedzictwa „in parvo Skroniów″, lecz występujący w imieniu klasztoru „Wlosciborius heros do Potok″ udowodnił, iż klasztor tę część zakupił i zapłacił[7]. Inni członkowie rodu występują w dalszym ciągu z pretensjami do klasztoru, który jednocześnie nic przestaje skupywać cząstek dla uwolnienia się od kłótliwych sąsiadów. Cały szereg aktów i wyroków mieści Kodeks Małopolski (t. I). W połowie wieku XV w. Skroniów wś w parafii Andrzejów stanowi własność w połowie klasztoru jędrzejowskiego, w połowie rycerską Gozdzickiogo herbu Doliwa. W części duchownej były łany kmiece, które dawały czynsz, kury, sery, jaja, powabę, osep. Była tam karczma, zagrodnicy, folwark duchowny i 1 młyn. Wszystkie role płaciły dziesięcinę snopową i konopną klasztorowi jędrzejowskiemu (Długosz L.B. t.III, s.362,370,375). Według registru poborowego powiatu krakowskiego z 1581 r. we wsi Skroniów opactwo jędrzejowskie miało 7 ½ łana kmiecego 3 zagrodników bez roli, 1 komornika bez bydła, i karczmarza Stanisław Strzeszkowski ½ łana kmiecego 1 zagrodnika bez roli. Rakowski 1 łan, 1 zagrodnika bez roli (Pawiński, Małop. s.87,439). Po zniesieniu klasztoru Skroniów wchodził w skład dóbr rządowych Jędrzejów[7].
W 1827 r. wieś liczyła 30 domów i 245 mieszkańców[7]. W 1864 car Aleksander II Romanow wydał dekret o uwłaszczeniu włościan w Królestwie Polskim. Na mocy tego dekretu zniesiono pańszczyznę a wieś Skroniów stała się własnością jej mieszkańców. W 1886 r. w Skroniowie funkcjonowały jeszcze folwarki Skroniów i Książe o obszarze 631 morgów. Zabudowania folwarczne składały się z 2 budynków murowanych i 22 drewnianych. W czasie II wojny światowej w Skroniowie miała miejsce potyczka partyzancka, stoczona 21 lipca 1944 przez oddziały Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej przeciw oddziałom Wehrmachtu.
W czasie ofensywy styczniowej prowadzonej przez Armię Czerwoną 17 stycznia 1945 roku w Skroniowie zakwaterował sztab 1 Frontu Ukraińskiego[8].
W miejscowości znajduje się Szkoła Podstawowa im. Roalda Amundsena, stadion piłki nożnej i ręcznej działa też klub sportowy „Zryw” oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej licząca około 40 strażaków, mająca do dyspozycji remizę i wóz strażacki. Od 1983 r. wieś jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej. Kościół zbudowany został w latach 1984–1992.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124039
- ↑ BIP gminy. Statystyka ludności zameldowanej w poszczególnych sołectwach 31-12-2021 str. 2-4 [dostęp 2022-02-25]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1157 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Jędrzejów. Urząd Gminy Jędrzejów. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ a b c d Skroniów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 718.
- ↑ Płowecki 1973 ↓, s. 86.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Płowecki: Wyzwolenie Częstochowy 1945. Warszawa: 1973.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]