Muzyka romantyczna

Romantyzm w muzyce zaczął się rodzić już w twórczości Beethovena. Po rewolucji francuskiej w całej Europie zaczęły zachodzić zmiany o przełomowym znaczeniu. Najwyższym celem romantycznych kompozytorów było oddawanie uczuć za pomocą środków muzycznych. Żywa była też idea korespondencji sztuk. Inne idee romantyczne to: programowość, narodowość, historycyzm, fantastyka (baśniowość).

Sztuka dla sztuki co znaczyło, że muzyka przestała być pisana i komponowana na życzenie, ale wtedy, kiedy muzyk miał natchnienie i chciał przekazać własną wypowiedź, wyraz jego idei. Miał powrócić do natury, do dawnych wierzeń ludowych i korzeni kultury jego narodu.

Sztuka totalna co znaczyło, że muzyka przemawiała do odbiorcy różnymi środkami wyrazu jednocześnie (np. barwą, słowem, dźwiękiem), by w jak najbogatszy i najszerszy sposób wyrazić uczucia człowieka; zob. korespondencja sztuk, synteza sztuk.

 Osobny artykuł: Szkoły narodowe w muzyce.

• niemiecka (Carl Maria von Weber i Richard Wagner)
• czeska (Bedřich Smetana i Antonín Dvořák)
• polska (Stanisław Moniuszko, Fryderyk Chopin i Zygmunt Noskowski)
• rosyjska (Potężna gromadka, a w jej ramach przede wszystkim: Modest Musorgski, Aleksandr Borodin i Nikołaj Rimski-Korsakow)
• hiszpańska (Isaac Albéniz, Enrique Granados)
• francuska (César Franck)
• w Skandynawii: norweska (Edvard Grieg) i fińska (Jean Sibelius)

• 1801 – data stworzenia przez L. van Beethovena Sonaty fortepianowej nr 14 cis-moll op. 27 nr 2
• 1821 – wystawienie opery Wolny strzelec Carla Marii von Webera
• 1830 – wykonanie Symfonii fantastycznej H. Berlioza

• programowość w muzyce (utwór ma treść pozamuzyczną),
• uczuciowość,
• subiektywizm, indywidualizm twórców,
• synteza sztuk. Silne związki z literaturą oraz z malarstwem. Powstają liczne pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu, opery i utwory programowe (Obrazki z wystawy Musorgskiego, Karnawał zwierząt Saint-Saënsa).
• elementy narodowe i ludowe (związek muzyki z folklorem swojego narodu, sięganie do motywów muzyki ludowej),
• tematyka fantastyczna i baśniowa,
• rozwój wirtuozostwa,
• rozwój instrumentacji,
• rozszerzenie harmoniki,
• rozwój muzykowania domowego,
• powstawanie szkół narodowych: jest to grupa ludzi opierająca się na muzyce narodowej,
• rozluźnienie dotychczasowych form muzycznych.

• Hector Berlioz
• Giovanni Bottesini
• Johannes Brahms
• Anton Bruckner
• Hans von Bülow
• Fryderyk Chopin
• Piotr Czajkowski
• Antonín Dvořák
• Edvard Grieg
• Ferenc Liszt
• Gustav Mahler
• Felix Mendelssohn-Bartholdy
• Stanisław Moniuszko
• Modest Musorgski
• Niccolò Paganini
• Camille Saint-Saëns
• Franz Schubert
• Robert Schumann
• Bedřich Smetana
• Richard Strauss
• Giuseppe Verdi
• Richard Wagner
• Carl Maria von Weber
• Henryk Wieniawski

• lutnia romantyczna

• A. Einstein Muzyka w epoce romantyzmu, Kraków, PWM 1983.
• S. Jarociński Ideologie romantyczne, Kraków, PWM 1979.
• D. Gwizdalanka Romantyzm, w: Historia muzyki 2, Kraków, PWM 2006, s. 199-319.