Microsoft BASIC

Microsoft Basic
	; Ekran po uruchomieniu wersji dla Atari
Autor	Microsoft
Pierwsze wydanie	1975; 42 lat temu
Rodzaj	język programowania
Licencja	Zamknięte oprogramowanie

Microsoft BASIC – dialekt języka programowania BASIC opracowany przez firmę Microsoft. Opublikowany po raz pierwszy dla komputera Altair 8800 jako Altair BASIC w 1975 roku^{[potrzebny przypis]}.

Stworzony przez Billa Gatesa i Paula Allena jako pierwszy produkt ich firmy Micro–Soft (nazwa została później zmieniona na Microsoft)^{[potrzebny przypis]}. Był adaptowany na wiele platform sprzętowych i de facto stał się standardem dla komputerów osobistych końca lat 70. i początku 80. XX wieku^{[potrzebny przypis]}. W mocno zmodyfikowanej wersji nadal używany jako Visual Basic .NET.

Był podstawowym źródłem dochodu dla Microsoft do czasu wprowadzenia MS-DOS^{[potrzebny przypis]}.

Historia

Początki

Osobny artykuł: Altair BASIC.

W roku 1975 w Stanach Zjednoczonych rozpoczęto sprzedaż komputera Altair 8800. Był to zestaw do samodzielnego montażu dostępny dla masowego odbiorcy, uznawany za pierwszy na świecie komputer osobisty.

Pomysł stworzenia BASICa pojawił się kiedy Allen i Gates przeczytali artykuł o Altair 8800 w wydaniu ze stycznia 1975 w czasopiśmie Popular Electronics. Zrozumieli wtedy, że wkrótce ceny komputerów spadną do poziomu w którym sprzedaż oprogramowania na nie zacznie być opłacalna^[1].

Skontaktowali się z założycielem firmy MITS Edem Robertsem, która produkowała zestawy Altair 8800. Pomimo że BASIC nie istniał Gates i Allen twierdzili, że nad nim pracują. Roberts wyraził zainteresowani i umówiono się na demonstrację produktu w marcu 1975 roku.

Zaczynając pracę nie posiadali dostępu do ani jednego egzemplarza Altair 8800. Prace prowadzono na komputerze PDP-10 należącym do Uniwersytetu Harvarda. Wykorzystano przy tym zmodyfikowany (bazując na dokumentacji Altair 8800) emulator procesora Intel 8008, który powstał przy okazji innego projektu dla firmy Traf-O-Data. Kiedy władze uniwersytetu dowiedziały się o działalności Gatesa i Allana, Ci wykupili dostęp do PDP-10 w firmie komercyjnej w Bostonie, gdzie dokończyli projekt.

Trzecią osobą biorącą udział w pracach nad BASICem był student Harvardu Monte Davidoff, który stworzył procedury arytmetyki zmiennoprzecinkowej.

Finalny produkt mieścił się w 4 KiB i dostarczany był na taśmie perforowanej. Składnia była podobna do BASIC-PLUS –produktu firmy Digital Equipment Corporation dla mikrokomputerów PDP-11 z którym Gates miał kontakt w szkole średniej.

Firma MITS rozpoczęła dystrybucję programu, a Gates i Allen znaleźli w niej zatrudnienie by go wspierać i rozwijać. Z tego powodu Gates musiał przerwać studia na Harvardzie.

W trakcie pracy w MITS, stworzono rozszerzone wersje 8K w cenie 200 USD i Extended BASIC za 250 USD. Oryginalna wersja zwana 4K kosztowała 150 USD^[a].

Rozwój

Kiedy Gates i Allen zdecydowali się opuścić MITS, rozgorzała dyskusja odnośnie praw do BASICa. Podpisana umowa mówiła, że MITS przejmie prawa do BASIC po wpłaceniu określonej sumy pieniędzy. Nie mówiła natomiast nic o prawach do innych wersji BASICa które w międzyczasie opracował Microsoft. Sprawa trafiła do arbitrażu, który przyznał rację Microsoftowi. Umożliwiło to dalszy niekrępowany rozwój BASICA i jego dystrybucję.

Wersja 8K posłużyła jako baza do konwersji kodu na inne procesory: BASIC-80 (Intel 8080/85, Zilog Z80), BASIC-68 (Motorola 6800), BASIC-69 (Motorola 6809) i 6502-BASIC (MOS 6502). Wszystkie wersje miały podobną składnię, W zależności od ustawień kompilacji można było włączać lub wyłączać funkcjonalność, np. obsługę arytmetyki zmiennoprzecinkowej podwójnej precyzji.

Licencjonowanie

Do roku 1981 Microsoft BASIC uzyskał taką pozycję na rynku, że nawet firmy które posiadały własne implementacje BASICa kupowały licencję od Microsoft, np. IBM dla swojego komputera osobistego lub Atari wydając Atari Microsoft BASIC.

Microsoft prowadził politykę sprzedaży licencji dla konkurujących ze sobą firm, stąd twórcy klonów IBM PC mogli zakupić GW BASIC, który był odpowiednikiem IBM Advanced BASIC. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku Apple, gdzie klon Apple II – komputer Laser 128 używał tego samego BASICa co oryginał z pominięciem Apple Inc.

Ciekawostki

W niektórych wersjach BASICa znajdują się ukryte funkcje, np. w pierwszych wersjach Commodore PET po wpisaniu WAIT6502,64 pojawia się napis MICROSOFT^[2].
Wykorzystując swą pozycję Microsoft był w stanie zmusić Apple by wycofał swoją wersję BASIC dla Apple Macintosh grożąc nieprzedłużeniem licencji na BASIC dla Apple II^[3]
Firma Atari zakupiła licencję na Microsoft BASIC, ale z powodu braku zainteresowania ze strony Microsoft w modyfikacji produktu do potrzeb ich 8 bitowego komputera Atari 800/400 stworzyła swój własny dialekt Atari BASIC^[4].

Lista komputerów używających Microsoft BASIC

Wybrane komputery które standardowo używały BASICa dostarczonego przez Microsoft.

Z popularnych komputerów osobistych nie używających Microsoft BASIC należy wymienić ZX Spectrum, BBC Micro, Amstrad CPC i 8 bitowe komputery Atari (dla których jednak istniał produkt Atari Microsoft BASIC).

Uwagi

↑ Ceny z października 1975 roku.

Przypisy

↑ Paul Freiberger, Michael Swaine: Fire in the Valley: The Making of the Personal Computer. New York, NY: McGraw-Hill, 2000, s. 53. ISBN 0-07-135892-7. Cytat: "While walking through Harvard Square one day, Allen spotted the Popular Electronics cover that features the Altair. ... Allen ran to tell Bill that he thought their big break had finally come. Bill agreed.". (ang.).
↑ Bill Gates’ Personal Easter Eggs in 8 Bit BASIC – pagetable.com [online] [dostęp 2020-03-15] (ang.).
↑ Gates: How Microsoft's Mogul Reinvented an Industry--and Made Himself the Richest Man in America: Stephen Manes, Paul Andrews: 9780671880743: Amazon.com: Books. amazon.com. (ang.)..
↑ David Crane: INTERVIEW David Crane. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Kod źródłowy wersji dla procesora MOS 6502 używany m.in. w Apple II i Commodore 64 BASIC M6502 8K VER 1.1 BY MICRO-SOFT
Opisany kod Altair BASIC 3.2 (4K). rjh.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2001-10-31)].
History of Microsoft Video: Bill Gates Talks about Altair Basic
Emulator online Microsoft BASIC dla komputera Apple Macintosh
Informacje o wersjach Microsof BASIC. oldsoftwareinfo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-20)].

[2] Ceny z października 1975 roku.

[1] Paul Freiberger, Michael Swaine: Fire in the Valley: The Making of the Personal Computer. New York, NY: McGraw-Hill, 2000, s. 53. ISBN 0-07-135892-7. Cytat: "While walking through Harvard Square one day, Allen spotted the Popular Electronics cover that features the Altair. ... Allen ran to tell Bill that he thought their big break had finally come. Bill agreed.". (ang.).

[3] Bill Gates’ Personal Easter Eggs in 8 Bit BASIC – pagetable.com [online] [dostęp 2020-03-15] (ang.).

[4] Gates: How Microsoft's Mogul Reinvented an Industry--and Made Himself the Richest Man in America: Stephen Manes, Paul Andrews: 9780671880743: Amazon.com: Books. amazon.com. (ang.)..

[5] David Crane: INTERVIEW David Crane. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]