Mario Botta

Mario Botta

Data i miejsce urodzenia	1 kwietnia 1943 Mendrisio
Narodowość	szwajcarska
Praca
Styl	neomodernizm
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Mario Botta (ur. 1 kwietnia 1943 w Mendrisio) – szwajcarski architekt, w 1985 laureat Nagrody Beton, w 1986 Chicago Architecture, w 1989 Baksteen – Royal Dutch Brick Organization, w 1989 Nagrody CICA – Buenos Aires, w 1991 Nagrody Massimo, w 1993 Nagrody Marble – Carrara, w 1993 Nagrody CICA – Buenos Aires, w 1995 Merit Award – AIA, w 1995 International Award Architecture in Stone – Werona, w 1995 Europejskiej Nagrody Kultury – Karlsruhe, w 1996 Crystal Award – WEF Davos, w 1997 SACEC Award, w 1997 i 1999 Nagrody Marble – Carrara, a w 1999 Kawaler Orderu Legii Honorowej w Paryżu.

Przedstawiciel neomodernistycznego regionalizmu w architekturze. Jeden z czterech architektów tesyńskich określanych mianem „czterech muszkieterów” (Snozzi, Vacchini, Galfetti i Botta), współtworzących fenomen w architekturze europejskiej końca XX wieku, zwany „szkołą tesyńską”.

Po ukończeniu szkoły podstawowej, w wieku 15 lat rozpoczął naukę jako uczeń rysunku budowlanego w biurze architektów Luigiego Camenischa i Tity Carloniego w Lugano i zaprojektował w wieku 16 lat swoją pierwszą realizację – prezbiterium w Genestrerio (1961–1963). W 1964 ukończył Liceum Artystyczne w Mediolanie, a w 1969 uzyskał dyplom architekta pod kierunkiem Carla Scarpy i Giuseppe Mazzariola na Wydziale Architektury Università Iuav w Wenecji, gdzie w tym czasie miał okazję pracować również dla Le Corbusiera i Louisa I. Kahna. Od 1970 własne biuro w Lugano.

W 1976 profesor zaproszony Politechniki Federalnej w Lozannie, w 1987 profesor zaproszony Wydziału Architektury Uniwersytetu Yale, w 1989 w Escuela de Altos Estudios del CAYC w Buenos Aires; w 1995 doktor honoris causa Wydziału Architektury w Salonikach, w 1996 Wydziału Architektury w Kordowie, w 1997 Wydziału Architektury w Buenos Aires, w 1997 Instytutu Architektury Ion Mincu w Bukareszcie; od 1998 profesor Międzynarodowej Akademii Architektury w Sofii, a w 1996 współzałożyciel i profesor Akademii Architektury w Mendrisio.

W 2014 został laureatem medalu Per Artem ad Deum (Przez sztukę do Boga), który odebrał 9 czerwca 2014 podczas wystawy Sacroexpo w Kielcach.

Jest członkiem:

• SIA – Szwajcarskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Architektów w Zurychu
• BSA / FAS – Szwajcarskiej Federacji Architektów w Bazylei od 1978
• Federalnej Komisji Sztuk Pięknych 1982–1987 CFBA
• Szwajcarskiej Akademii Nauk Technicznych od 1996
• Międzynarodowej Akademii Filozofii i Sztuki w Bernie od 1999

oraz członkiem honorowym:

• BDA – Niemieckiej Federacji Architektów w Berlinie od 1983
• AIA – Amerykańskiego Instytutu Architektów w Nowym Jorku od 1984
• AA – Akademii Architektury w Paryżu od 1991
• CAM-SAM – Stowarzyszenia Architektów Meksykańskich od 1994
• RIBA – Królewskiego Instytutu Architektów Brytyjskich od 1997

• 1965–1967 Dom jednorodzinny w Stabio, Ticino, Szwajcaria
• 1970–1971 Dom jednorodzinny w Cadenazzo, Ticino, Szwajcaria
• 1971–1973 Dom jednorodzinny w Riva San Vitale, Ticino, Szwajcaria
• 1972–1977 Szkoła średnia w Morbio Inferiore, Ticino, Szwajcaria rys.
• 1975–1976 Dom jednorodzinny w Ligornetto, Ticino, Szwajcaria
• 1975–1976 Dom jednorodzinny w Maggia, Ticino, Szwajcaria
• 1976–1977 Sala gimnastyczna w Balerna, Ticino, Szwajcaria
• 1976–1979 Biblioteka Konwentu Kapucynów w Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 1977–1979 Centrum rzemieślnicze w Balerna, Ticino, Szwajcaria
• 1977–1981 Bank Kantonalny, Fryburg, Szwajcaria
• 1979–1981 Dom jednorodzinny w Massagno, Ticino, Szwajcaria
• 1980–1981 Dom jednorodzinny w Viganello, Ticino, Szwajcaria
• 1980–1982 Dom jednorodzinny w Stabio (Casa Rotonda), Ticino, Szwajcaria
• 1981–1982 Dom jednorodzinny w Origlio, Ticino, Szwajcaria
• 1981–1985 Budynek administracyjny Palazzo Ransila I w Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 1982–1987 Teatr i Dom Kultury w Chambéry, [rancja
• 1982–1988 Bank Gottarda w Lugano, Szwajcaria
• 1983–1984 Dom jednorodzinny w Morbio Superiore, Ticino, Szwajcaria
• 1984–1988 Dom jednorodzinny w Breganzona, Ticino, Szwajcaria
• 1984–1988 Mediateka w Villeurbanne, Francja
• 1985–1990 Galeria Sztuki Watari w Tokio, Japonia
• 1985–1991 Budynek administracyjny Ransila II w Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 1986–1990 Budynek mieszkalny „Palazzo Botta” w Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 1986–1992 Budynek administracyjny „5 Continenti"” w Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 1986–1992 Kościół w Mogno, Ticino, Szwajcaria
• 1986–1993 Budynek Caimato, w Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 1986–1995 Budynek Banku UBS, Bazylea, Szwajcaria
• 1987–1990 Dom jednorodzinny w Manno, Ticino, Szwajcaria
• 1987–1992 Kościół w Pordenone, Ticino, Szwajcaria
• 1987–1995 Kościół w Sartirana di Merate, Włochy
• 1987–1996 Bank Bruxelles Lambert, Genewa, Szwajcaria
• 1988–1991 Budynek mieszkalno-biurowy, Bellinzona, Ticino, Szwajcaria
• 1988–1993 Rezydencje w Novazzano, Ticino, Szwajcaria
• 1988–1998 Budynek administracyjny Swisscom, Bellinzona, Ticino, Szwajcaria
• 1988–1995 Katedra w Évry, Francja
• 1988–2003 MART Muzeum Sztuki Współczesnej Trento i Rovereto, Trydent, Włochy
• 1989–1994 Dom jednorodzinny w Montagnola, Ticino, Szwajcaria
• 1989–1995 Muzeum Sztuki Współczesnej w San Francisco, Stany Zjednoczone ,
• 1989–2003 Wieża Kyobo, Seul, Korea Południowa
• 1990–1992 Dom jednorodzinny w Daro, Ticino, Szwajcaria
• 1990–1992 Dom jednorodzinny, Bellinzona, Ticino, Szwajcaria
• 1990–1996 Kaplica Santa Maria degli Angeli, Monte Tamaro, Szwajcaria
• 1990–1999 Zespół mieszkalno-biurowy „La Fortezza”, Maastricht, Holandia
• 1991–1998 Centrum komercyjno-mieszkaniowe, Mendrisio, Ticino, Szwajcaria
• 1992–1993 Scenografia dla Opery w Zurychu, Zurych, Szwajcaria
• 1992–1996 Dom jednorodzinny w Monte Carasso, Ticino, Szwajcaria
• 1992–1997 Dom opieki w Novazzano, Ticino, Szwajcaria
• 1993–1996 Muzeum Jean Tinguely w Bazylei
• 1993–1998 Centrum serwisowe, Piotta, Ticino, Szwajcaria
• 1993–2000 Liceum Naukowe, Pieve, Włochy
• 1994–2004 Kościół w Seriate, Włochy
• 1995–1999 Biblioteka Miejska, Dortmund, Niemcy
• 1995–2001 Przebudowa Muzeum Vela w Ligornetto, Ticino, Szwajcaria
• 1995–2004 Leeum – Muzeum Sztuki Samsung, Seul, Korea Południowa
• 1996–1998 Synagoga Cymbalista, Tel Awiw, Izrael
• 1996–2003 Kompleks biurowy TCS Noida, New Delhi, Indie
• 1997–2000 Stacja kolejki, Cardada, Ticino, Szwajcaria
• 1997–2000 Centrum Dürrenmatt Neuchâtel, Neuchâtel, Szwajcaria
• 1998–1999 Dom jednorodzinny w Konigsberg, Niemcy
• 1998–2001 Narodowe Centrum Sportu w Tenero, Ticino, Szwajcaria
• 1998–2003 Muzeum Fundacji Martina Bodmera w Cologny, Szwajcaria
• 1998–2004 Tour de Moron, Malleray, Szwajcaria
• 1998–2004 Zespół mieszkaniowy w Deventer, Holandia
• 1999 Restauracja Placu Manzoni w Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 1999–2001 Kompleks biurowy Harting w Minden, Niemcy
• 1999–2003 Cantina Petra w Suvereto, Włochy
• 2000 San Carlino, jezioro Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 2000–2002 Dwa domy weekendowe w Cardada, Ticino, Szwajcaria
• 2000–2006 Kościół parafialny Santo Volto w Turynie, Włochy
• 2001–2002 Terminal autobusowy w Lugano, Ticino, Szwajcaria
• 2001–2006 Towarzystwo ubezpieczeniowe Ethinki w Atenach, Grecja
• 2002–2004 Restauracja Teatru la Scala w Mediolanie, Włochy
• 2003–2006 Tschuggen Grand Hotel w Arosa, Szwajcaria
• 2004 Dom jednorodzinny w Bernareggio, Włochy
• 2004–2010 Zespół biurowo-mieszkaniowy Campari w Sesto San Giovanni, Włochy
• 2005–2010 Budynek mieszkalny w Gallarate, Włochy
• 2005–2011 Palazzo Fuoriporta w Mendrisio, Szwajcaria
• 2006 Werner Oechslin Library w Einsiedeln, Szwajcaria
• 2006–2009 Piwnice win w Clos de Faugieres, Francja
• 2006–2008 Agora club house w Jeju Island, Korea
• 2007 Phoenix Island Villa Condo & Club House w Seogwipo-si, Korea
• 2007–2010 Nowy Szpital w Vimercate, Włochy
• 2007–2010 Muzeum Bechtlera w Charlotte, Stany Zjednoczone
• 2007–2010 Area Appiani w Treviso, Włochy
• 2008–2011 Biblioteka naukowa Uniwersytetu Tsinghua w Pekinie, Chiny
• 2008–2012 Centrum uzdrowiskowe w Rigi Kaltbad, Rigi, Szwajcaria
• 2009–2012 Hotel Twelve at Hengshan w Szanghaju, Chiny]
• 2010–2014 Wydział Biologii i Biomedycyny Uniwersytetu w Padwie, Włochy
• 2011 Lu Xun Academy of Fine Arts w Shenyang, Liaoning, Chiny
• 2011–2013 Kaplica Granato, Penkenjoch, Zillertal, Austria

• Mario Botta, Etica del costruire, Editori Laterza, Bari 1996, ISBN 978-88-420-4749-0
• Mario Botta, Modelli di architettura, Alinea, 2000, ISBN 978-88-8125-404-0
• Mario Botta, Quasi un diario. Frammenti intorno all'architettura, Le Lettere, Firenze 2003, ISBN 978-88-7166-698-3
• Mario Botta, Elisabetta Fabbri, Franco Malgrande, Il Teatro alla Scala. Restauro e ristrutturazione, Skira, Milano 2005, ISBN 88-7624-311-9
• Mario Botta, La chiesa del Santo Volto a Torino, Skira, Milano 2007, ISBN 8861306134
• Mario Botta, Paolo Crepet, Giuseppe Zois, Dove abitano le emozioni, Einaudi, Torino 2007, ISBN 978-88-06-19016-3

• Battisti, Emilio, Mario Botta: architetture e progetti negli anni 70, Electa, Milano 1981
• Botta, Mario, Bauten und Projekte – DVA, Stuttgart 1982, ISBN 3-421-02818-4
• PierluigiP. Nicolin PierluigiP., Mario Botta. 1978–1982. Il laboratorio di architettura, MarioM. Botta, FrançoisF. Chaslin, Milano: Electa, 1983, ISBN 978-88-435-0807-5, OCLC 10457618 . Brak numerów stron w książce
• Zardini, Mirko, Mario Botta, GA Architect, A.D.A. EDITA, Tokyo 1984, ISBN 978-4-87140-406-8
• MarioM. Botta MarioM., Mario Botta. Architetture 1960–1985, MercedesM. Daguerre, FrancescoF. Dal Co, wyd. 4. ed, Milano: Electa, 1985, ISBN 978-88-435-2435-8, OCLC 797368431 . Brak numerów stron w książce
• Bee, Harriet S., Mario Botta exhibition – MOMA, New York 1987, ISBN 0-87070-258-0
• Botta, Mario, Una casa – Electa, Milano 1989, ISBN 88-435-2983-8
• Disch, Peter, Mario Botta. La ricerca negli anni ottanta, ADV Advertising Company SA, Lugano 1990
• Mario Botta, MarioM. Botta, EmilioE. Pizzi, wyd. 1. ed, Bologna: Zanichelli, 1991, ISBN 88-08-07228-2, OCLC 26003119 . Brak numerów stron w książce
• Pizzi, Emilio, Mario Botta. Works and Projects, Editorial Gustavo Gili, Barcelona 1991, ISBN 978-84-252-1448-6
• Botta, Mario, Ethik des Bauens – Birkhäuser, Bazylea 1997, ISBN 3-7643-5742-8
• Pozzi, Giovanni, Mario Botta, Santa Maria degli Angeli sul Monte Tamaro, Edizioni Casagrande, Bellinzona 2001, ISBN 978-88-7713-348-9
• Sakellaridou, Irena, Mario Botta Poetica dell’architettura, Rizzoli, New York 2002, ISBN 978-88-7423-092-1
• Cappellato, Gabriele, Mario Botta. Light and gravity. Architecture 1993–2003, Prestel Verlag, Monachium 2003, ISBN 3-7913-3186-8
• Gamba, Roberto, „Mario Botta, Centro sportivo di Tenero, Canton Ticino”, in „Laterizio” n. 100, 2004. laterizio.it. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-03)]. (in pdf)
• Cappellato, Gabriele, Mario Botta. 10 architetture del sacro, Editrice Compositori, Bologna 2005, ISBN 978-88-7794-485-6
• Cappellato, Gabriele, Mario Botta. Luce e gravità: architetture 1993–2007, Editrice Compositori, Bologna 2008, ISBN 978-88-7794-615-7
• Breitschmid, Markus, Architecture and the Ambient – Mario Botta, Virginia Tech Architecture Publications, 2014, ISBN 978-0-9893936-5-2

• Studio Mario Botta, Lugano
• Mario Botta w ARCHIGUIDE
• Katedra Zmartwychwstanie w Évry
• RTS.ch Champs magnétiques – 11.03.1986
• You Tube Mario Botta – TVN
• You Tube Mario Botta – La Cathédrale d'Evry
• You Tube Experience Ticino: Culture, Art and Architecture