Marin Barleti

Marin Barleti
Data i miejsce urodzenia	1460 ; Szkodra
Data i miejsce śmierci	po 1512 ; Padwa
Wyznanie	katolicyzm
Prezbiterat	1494
	Multimedia w Wikimedia Commons

Okładka dzieła Barletiusa, wydanego w 1743 roku

Marin Barleti łac. Marinus Barletius (ur. w 1460 roku w Szkodrze – zm. po 1512 w Padwie) – albański pisarz, historyk i duchowny katolicki, humanista.

W 1478 roku brał udział w obronie rodzinnej Szkodry przed armią osmańską^[1]. Po śmierci Skanderbega miasto to stanowiło jeden z ostatnich ośrodków oporu. W czasie oblężenia Barleti stracił oboje rodziców. Do tego wydarzenia nawiązał w pierwszym swoim dziele – Oblężenie Szkodry (alb. Rrethimi i Shkodrës). Po przejęciu Szkodry przez Turków, Barleti wyemigrował do Wenecji^[1]. W 1494 został wyświęcony na księdza, pracował w parafii Piovene^[2].

Twórczość

Największym osiągnięciem Barletiego było obszerne, liczące 13 tomów dzieło Historia życia i czynów Skanderbega (Historia de vita et rebus gestis Scanderbegi), które zostało opublikowane w Rzymie ok. 1508-1510. Przetłumaczone na wiele języków europejskich (w 1533 na niemiecki, w 1554 na włoski, w 1575 na francuski, w 1596 na język angielski) stało się jednym z podstawowych źródeł do historii Albańczyków w okresie rządów Skanderbega. W dziele została zawarta także charakterystyka samego Skanderbega. W roku 1569 fragmenty dzieła Barletiego zostały przetłumaczone na język polski^[3]. Do dzieła Barletiego nawiązywali kolejni historycy, którzy opisywali okres rządów Skanderbega, w tym piszący w XVI wieku – Jacques de Lavardin. Trzecim i ostatnim ze znanych dzieł Barletiego było Kompendium żywotów papieży i cesarzy (Compendium vitarum pontificum et imperatorum), wydane po raz pierwszy w 1512 roku. Ostatnie informacje o jego życiu pochodzą z 1512, data i miejsce śmierci nie są znane.

Imię Barletiego nosi jeden z prywatnych uniwersytetów, działających w Tiranie, biblioteka w Szkodrze, a także ulice w Tiranie, Durrësie, Kamzie, Lushnji, Prisztinie, Gjakove i w Vučitrnie.

Przypisy

↑ ^a ^b Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 89-90. (alb.).
↑ Lucia Nadin. Marino Barlezio tra Venezia, Padova, Vicenza. Paesaggi veneto-scutarini. „Shejzat”. 1, 2016.
↑ Barletius M., Historya o żywocie y zacnych sprawach Jerzego Kastryota, tłum. Bazylik Cyprjan, Brześć Litewski 1569.

Bibliografia

Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History.. I.B. Tauris: 2013, s. 32-33. ISBN 978-1-78076-431-3.
Injac Zamputi: Marin Barleti dhe vepra e tij madhore.. Tirana: 1990.
Elsie Robert, Zarys historii literatury albańskiej. Z. 2, Narodziny literatury albańskiej, XV-XVII wiek, Toruń 2004. ISBN 83-231-1678-4
Kenneth Meyer Setton, The Papacy and the Levant 1204-1571, DIANE Publishing 1978, ISBN 0-87169-127-2
Oliver Jens Schmitt, Das venezianische Albanien: (1392-1479), Oldenbourg 2001, ISBN 3-486-56569-9

[Dibra-1] Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 89-90. (alb.).

[2] Lucia Nadin. Marino Barlezio tra Venezia, Padova, Vicenza. Paesaggi veneto-scutarini. „Shejzat”. 1, 2016.

[3] Barletius M., Historya o żywocie y zacnych sprawach Jerzego Kastryota, tłum. Bazylik Cyprjan, Brześć Litewski 1569.

[1]

[2]

[3]