Monodora
 Kwiat gatunku M. grandidieri | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Monodora |
| Nazwa systematyczna | |
| Monodora Dunal Monogr. Anonacées 55, 79. Nov 1817[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
M. myristica (Gaertn.) Dunal[3] | |
Monodora Dunal – rodzaj roślin z rodziny flaszowcowatych (Annonaceae Juss.). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 12 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejnych 9 taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)[4]. Występuje naturalnie w klimacie równikowym Afryki oraz na Madagaskarze[5][6]. Gatunkiem typowym jest M. myristica (Gaertn.) Dunal[3]. Z nasion tego gatunku pozyskuje się przyprawę zwaną muszkatem kalabessa, przypominającą aromatem gałkę muszkatołową[7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Liście
- Naprzemianległe, pojedyncze, siedzące, całobrzegie[6].
- Kwiaty
- Promieniste, obupłciowe, pojedyncze, rozwijają się w kątach pędów, zwisające, często osadzone na długich szypułkach. Okwiat jest bardzo widoczny. Mają 3 wolne działki kielicha, nie nakładają się na siebie. Płatków jest 6, ułożonych w dwóch okółkach, zrośnięte u podstawy, różniące się od siebie, zewnętrzne są rozpostarte, natomiast wewnętrzne są wyprostowane. Kwiaty mają liczne pręciki zrośnięte wokół górnej zalążni, składająca się z licznych całkowicie zrośniętych owocolistków, każdy zawiera jedną komorę u podstawy[6].
- Owoce
- Duże mięsiste owocostany o kształcie od jajowatego do kulistego. Owoce gatunku M. crispata rozwijają się z jednego szczytowego owocolistka, przez co nie przypominają owocostanu. Egzokarp często jest zdrewniały[5][6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzaj wraz z całą rodziną flaszowcowatych w ramach rzędu magnoliowców wchodzi w skład jednej ze starszych linii rozwojowych okrytonasiennych określanych jako klad magnoliowych[2].
- Lista gatunków[4]
- Monodora angolensis Welw.
- Monodora brevipes Benth.
- Monodora crispata Engl. & Diels
- Monodora grandidieri Baill.
- Monodora junodii Engl. & Diels
- Monodora laurentii De Wild.
- Monodora louisii Boutique
- Monodora minor Engl. & Diels
- Monodora myristica (Gaertn.) Dunal
- Monodora tenuifolia Benth.
- Monodora undulata (P.Beauv.) Couvreur
- Monodora unwinii Hutch. & Dalziel
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Nasiona gatunku M. myristica, podobne do gałki muszkatołowej, są używane do produkcji różańców. Lokalnie ma także zastosowanie w medycynie niekonwencjonalnej[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
- ↑ a b c Monodora. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2015-12-05]. (ang.).
- ↑ a b Monodora. The Plant List. [dostęp 2015-12-05]. (ang.).
- ↑ a b c D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 464. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
- ↑ a b c d e Monodora. Plantes & botanique. [dostęp 2015-12-05]. (fr.).
- ↑ Rośliny kwiatowe. 1, Warszawa: Muza, 1998, s. 38, ISBN 83-7079-778-4, OCLC 749836232.