Oktreotyd

Oktreotyd
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C49H66N10O10S2
Masa molowa	1019,24 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	83150-76-9
PubChem	54373
DrugBank	BTD00088
	Podobne związki
Podobne związki	lanreotyd
	Klasyfikacja medyczna
ATC	H01 CB02
Farmakokinetyka
Okres półtrwania	1,7-1,9 h
Metabolizm	wątrobowy
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	domięsniowo

Oktreotyd (łac. Octreotidum) – organiczny związek chemiczny, syntetyczny, cykliczny oktapeptyd wykazujący właściwości zbliżone do somatostatyny. Ma dłuższy niż somatostatyna czas działania i jest silniejszym inhibitorem hormonu wzrostu (somatotropiny), glukagonu i insuliny niż ten naturalny hormon. Oktreotyd podaje się przed operacyjnym leczeniem hormonalnie czynnych gruczolaków przysadki u pacjentów z akromegalią. Razem z innymi analogami somatostatyny jest stosowany w przypadku przeciwwskazań do leczenia operacyjnego akromegalii. Analogi somatostatyny stosuje się w objawowym leczeniu guzów neuroendokrynnych przewodu pokarmowego.

Działanie

Oktreotyd wykazuje właściwości zbliżone do somatostatyny. Hamuje działanie hormonu wzrostu i odpowiedź LH na stymulacyjne działanie GnRH. Hamuje wydzielanie TSH. Powoduje zmniejszenie perfuzji krezkowej i wrotnej. Hamuje wydzielanie serotoniny i peptydów żołądkowo-jelitowo-trzustkowych (gastryny, motyliny, sekretyny, VIP, polipeptydu trzustkowego, glukagonu i insuliny).

Wskazania

Leczenie akromegalii w przypadku przeciwwskazań do leczenia operacyjnego, radiologicznego lub farmakologicznego z zastosowaniem agonistów dopaminy. Lek powoduje zmniejszenie stężenia hormonu wzrostu i (lub) IGF-1 (somatomedyny C) w osoczu, zmniejszając nasilenie objawów choroby. Oktreotyd albo inne analogi somatostatyny podaje się pacjentom z akromegalią przed planowaną operacją na przysadce; pozwala to na zmniejszenie guza i zmianę jego konsystencji.
Objawowe leczenie hormonalnie czynnych guzów przewodu pokarmowego. W rakowiaku stosowanie oktreotydu może łagodzić objawy flushingu (zaburzenia naczynioruchowe skóry twarzy i górnej części ciała) oraz biegunki (spowodowane nadmiernym wydzielaniem hormonów, zwłaszcza serotoniny). U pacjentów z zespołem Vernera-Morrisona oktreotyd prowadzi do zmniejszenia stężenia VIP, łagodzi nasilenie biegunek i pomaga uzyskać równowagę elektrolitową. W przypadkach glukagonoma podawanie analogów somatostatyny zmniejsza stężenie glukagonu.
Oporne na leczenie biegunki u chorych na AIDS.
Zapobieganie powikłaniom po operacji trzustki.

Proponowano podawanie oktreotydu w terapii bólu u pacjentów z przewlekłym zapaleniem trzustki^[1]. Podanie oktreotydu może zmniejszyć krwawienie z żylaków przełyku.

Opisano także skuteczne działanie analgetyczne (centralne) oktreotydu w terapii przewlekłych bólów w przebiegu chorób nowotworowych i nienowotworowych, opornych na inne metody leczenia przeciwbólowego.

Analogi somatostatyny (oktreotyd, lanreotyd) znakowane izotopami indu ¹¹¹In i technetu ⁹⁹Tc są podstawą metody diagnostycznej znanej jako scyntygrafia receptorowa. Analogi somatostatyny znakowane innymi radioizotopami stosowane są również w leczeniu nowotworów wykazujących ekspresję receptorów somatostatynowych – tę metodę leczniczą określa się jako celowaną radioterapię analogami somatostatyny.

Osobne artykuły: Celowana terapia radioizotopowa analogami somatostatyny i scyntygrafia receptorowa.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na lek jest przeciwwskazaniem bezwzględnym. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadkach insulinoma, ze względu na ryzyko nasilenia hipoglikemii po podaniu oktreotydu.

Interakcje

U chorych na cukrzycę oktreotyd zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę i doustne leki przeciwcukrzycowe. Lek opóźnia wchłanianie cymetydyny i cyklosporyny. Stosowanie oktreotydu może wymagać korekty dawkowania jednocześnie stosowanych leków: beta-adrenolityków, antagonistów wapnia i leków mających wpływ na gospodarkę elektrolitową.

Działania niepożądane

kamica żółciowa (konieczność okresowych badań USG pęcherzyka żółciowego)
zaburzenia rytmu serca (bradykardia, zaburzenia przewodnictwa sercowego, zaburzenia rytmu)
zaburzenia czynności układu pokarmowego (biegunki, nudności, wymioty, abdominalgia, krwawienie z przewodu pokarmowego, zgaga)
zaburzenia glikemii
zaburzenia czynności wątroby (żółtaczka, zwiększona aktywność aminotransferaz, zapalenie wątroby)
niedoczynność tarczycy (konieczność monitorowania hormonów tarczycy u pacjentów leczonych oktreotydem)
ból w miejscu podania
reakcje skórne (ścieńczenie, świąd lub złuszczanie skóry), wypadanie włosów.

Stosowanie w ciąży i laktacji

Kategoria B. Zaleca się szczególną ostrożność w okresie laktacji.

Preparaty

Sandostatin – 0,05 mg/ml lub 0,1mg/ml; 1 lub 5 ampułek po 1ml
Sandostatin – 0,2mg/ml; 1 lub 5 fiolek po 5ml
Sandostatin Lar – proszek i rozpuszczalnik do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań; 10mg, 20mg lub 30mg

Przypisy

↑ Uhl W, Anghelacopoulos SE, Friess H, Büchler MW. The role of octreotide and somatostatin in acute and chronic pancreatitis. „Digestion”. 60. Suppl 2, s. 23–31, 1999. PMID: 10207228.

Bibliografia

Indeks leków Medycyny Praktycznej 2006. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006. ISBN 83-7430-060-4.
Choroby wewnętrzne. Andrzej Szczeklik (red.). T. 1. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-031-0.
prof.dr hab. n med. Jerzy Wordliczek, dr hab. n. med. Jan Dobrogowski: Leczenie bólu. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 105–106. ISBN 83-200-3498-1.
Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Leki współczesnej terapii – Encyklopedia. Wyd. XVIII 2007/2008. Warszawa: Split Trading, 2007. ISBN 97883-856-3295-5.
Janiec Waldemar (red), Farmakodynamika Podręcznik dla studentów farmacji Wydanie I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 ISBN 978-83-200-3245-1.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[1] Uhl W, Anghelacopoulos SE, Friess H, Büchler MW. The role of octreotide and somatostatin in acute and chronic pancreatitis. „Digestion”. 60. Suppl 2, s. 23–31, 1999. PMID: 10207228.

[1]