Omar Abdirashid Ali Sharmarke

Omar Abdirashid Ali Sharmarke

Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1960 Mogadiszu
Premier Somalii
Okres	od 24 grudnia 2014 do 1 marca 2017
Poprzednik	Cabdiwali Sheekh Axmed
Następca	Hassan Ali Khayre
Premier Somalii
Okres	od 14 lutego 2009 do 21 września 2010
Poprzednik	Nur Hassan Hussein
Następca	Abdiwahid Gonjeh
Multimedia w Wikimedia Commons

Omar Abdirashid Ali Sharmarke (ur. 18 czerwca 1960 w Mogadiszu) – somalijski polityk, premier Somalii od 14 lutego 2009 do 21 września 2010 oraz od 24 grudnia 2014 do 1 marca 2017.

Omar Abdirashid Ali Sharmarke urodził się w 1960. Jest synem byłego premiera i prezydenta Somalii Abdirashida Alego Shermarke, który został zamordowany w 1969 w czasie sprawowania urzędu. Pochodzi z grupy etnicznej Darod. Sharmarke wychował się i zdobył wykształcenie w Stanach Zjednoczonych oraz w Kanadzie. Posiada dwa obywatelstwa: somalijskie oraz kanadyjskie. Ukończył nauki polityczne i ekonomię polityczną na Carleton University w Ottawie^[1][2].

W czasie swojej kariery zawodowej zajmował różne stanowiska w strukturach ONZ. Był doradcą politycznym ONZ ds. konfliktu w Darfurze, a także w Sierra Leone i na Sri Lance. Pełnił funkcję ambasadora Somalii w USA^[2][3].

13 lutego 2009 prezydent Szarif Szajh Ahmed nominował Omara Abdirashida Alego Sharmarke na stanowisko premiera. Zastąpił on Nur Hassana Husseina, co było konieczne, gdyż ten pochodził z tej samej grupy etnicznej co prezydent, czego zabraniały przepisy prawa^[1]. Premier elekt zapowiedział kontynuację działań na rzecz „pojednania i stworzenia poczucia jedności wśród Somalijczyków”. Ogłosił zamiar stworzenia rządu nietarganego walkami wewnętrznymi, lecz zdolnego do pomocy obywatelom^[2]. Za swoje główne cele uznał umożliwienie powrotu na ojczyste ziemie obywatelom przesiedlonym w wyniku walk, ułatwienie dostępu do międzynarodowej pomocy oraz włączenie ugrupowań opozycyjnych w proces pokojowy. Nominacja Sharmarke była widziana jako próba zaangażowania somalijskiej diaspory, żyjącej zagranicą w proces pokojowy w kraju oraz skupienia uwagi całej społeczności międzynarodowej na sprawie walk w Somalii^[4].

14 lutego 2009 somalijski parlament w Dżibuti zatwierdził Sharmarke na stanowisku premiera. Otrzymał on poparcie 414 deputowanych przy 9 głosach przeciwnych jego kandydaturze^[5]. 21 lutego 2010 premier mianował 36 ministrów swojego gabinetu. W jego szeregach znaleźli się byli przedstawiciele opozycji oraz reprezentanci różnych somalijskich grup etnicznych, w tym 3 kobiety^[6]. Następnego dnia gabinet uzyskał wotum zaufania od parlamentu i został oficjalnie zaprzysiężony^[7].

W październiku 2009 premier zadeklarował podjęcie przez jego rząd działań mających na celu eliminację piractwa z somalijskiego wybrzeża w ciągu 2 lat^[8].

W maju 2010, równocześnie ze wznowieniem ofensywy przez islamskich bojowników i podjęciem ataku na Mogadiszu, doszło do kryzysu politycznego w strukturach somalijskich władz. Przewodniczący parlamentu Adan Mohamed Nuur Madobe zażądał zdymisjonowania gabinetu premiera Sharmarke, zarzucając mu korupcję i nieefektywne działanie. 16 maja 2010 został jednak pozbawiony stanowiska przewodniczącego izby przez większość parlamentarną. Głos w sprawie zabrał wówczas prezydent Sharif Sheikh Ahmed, który również wyraził zamiar zdymisjonowania gabinetu i powołania w jego miejsce nowego. Jego stanowisko zapoczątkowało spór głowy państwa z szefem rządu^[9].

17 maja 2010 prezydent Ahmed zdymisjonował premiera, jednak Sharmarke uznał jego działania za niekonstytucyjne i nie podporządkował się im^[10]. Zgodnie z art. 44 i 51 Tymczasowej Karty Federalnej rząd mógł zostać rozwiązany wyłącznie na drodze uchwalenia przeciwko niemu wotum nieufności przez parlament^[11]. 20 maja 2010 prezydent, po spotkaniu z prawnikami, którzy również uznali jego działanie za niezgodne z prawem, anulował swoją decyzję^[12].

We wrześniu 2010 doszło do wybuchu sporu między prezydentem a prezydentem w przedmiocie projektu nowej konstytucji, inicjatywie mającej poparcie ze strony ONZ, UE i USA. Premier Sharmarke opowiadał się za przyjęciem jej projektu po konsultacjach z organizacjami społecznymi i w głosowaniu przez parlament, prezydent Ahmed natomiast optował za rozpisaniem w tej sprawie powszechnego referendum^[13]. 15 września 2010 prezydent wezwał do dokonania zmian w rządzie^[14]. Następnego dnia w parlamencie przedstawiony został wniosek o wotum nieufności dla rządu, który miał być poddany pod głosowanie 18 września. Jednak z powodu braku kworum głosowanie w tym dniu zostało odroczone przez przewodniczącego parlamentu^[15].

21 września 2010 premier Sharmarke dobrowolnie ustąpił ze stanowiska, co oznaczało także dymisję całego gabinetu. Swoją decyzję argumentował potrzebą zakończenia wewnętrznych sporów przyczyniających się do obniżenia zdolności obronnych i poziomu bezpieczeństwa. Stwierdził, że jego rezygnacja stwarza szansę na „ocalenie narodu” i przejęcie odpowiedzialności przez innych. Prezydent Ahmed podziękował premierowi za „odważną decyzję”, nazywając ją również „historyczną”, gdyż rozwiązującą konflikt przez działania samych Somalijczyków, bez interwencji zagranicznych sił^[13][16]. Tego samego dnia na stanowisko p.o. premiera powołał wicepremiera Abdiwahida Gonjeh^[17].

Od lipca do grudnia 2014 zajmował stanowisko ambasadora Somalii w Stanach Zjednoczonych^[18]. 17 grudnia 2014 został po raz drugi desygnowany na stanowisko premiera Somalii po tym, jak parlament przegłosował wotum nieufności wobec jego poprzednika, Cabdiwaliego Sheekha Axmeda^[19]. 24 grudnia 2014 jego kandydatura został zatwierdzona przez parlament i tego samego dnia został zaprzysiężony^[20].

Stanowisko premiera zajmował do 1 marca 2017, kiedy zastąpił go Hassan Ali Khayre, nominowany na urząd przez nowo wybranego prezydenta Mohameda Abdullahiego Mohameda^[21].