Kąsaczokształtne
| Characiformes | |||
| Regan, 1911 | |||
| Okres istnienia: kreda–dziś | |||
 1. Salminus hilarii, 2. Semaprochilodus brama, 3. Prochilodus nigricans | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd |
kąsaczokształtne | ||
| Rodziny | |||
| |||
Kąsaczokształtne[1] (Characiformes) – rząd słodkowodnych ryb promieniopłetwych (Actinopterygii) o uzębionych szczękach, obejmujący około 1700 gatunków występujących w strefie tropikalnej Afryki i obu Ameryk. W Ameryce Południowej mają duże znaczenie w rybołówstwie. Wiele gatunków to popularne ryby akwariowe (m.in. bystrzyki, zwinniki, neony i hokejówki). Prawdopodobnie najstarszym przedstawicielem, znanym w zapisie kopalnym od kredy, jest Santanichthys.
Cechy charakterystyczne rzędu
[edytuj | edytuj kod]Dobrze rozwinięte zęby, większość żywi się pokarmem zwierzęcym, zęby gardłowe słabo wyspecjalizowane (z wyjątkiem ukośnikowatych). U większości występuje płetwa tłuszczowa, a ciało jest pokryte łuskami – u niektórych są to łuski ktenoidalne. Jedynie u Gymnocharacinus bergii brak płetwy tłuszczowej, a ciało dorosłych osobników jest prawie bezłuskie. W płetwach brzusznych 5–12 promieni, w odbytowej mniej niż 45 promieni, a w ogonowej zwykle 19 promieni głównych. Linia boczna często jest zakrzywiona. Wąsiki nie występują. 3–5 promieni branchiostegalnych (podskrzelowych) i zazwyczaj 3 kości zaskoblowe. Długość ciała najmniejszych gatunków nie przekracza 3 cm. Największe osiągają około 1,4 m długości[2].
Rodziny
[edytuj | edytuj kod]Do kąsaczokształtnych zaliczane są następujące rodziny[3][4]:
- Citharinidae Günther, 1864 – prostnikowate
- Distichodontidae Günther, 1864
- Crenuchidae Günther, 1864
- Alestidae Cockerell, 1910 – alestesowate
- Hepsetidae Hubbs, 1939
- Tarumaniidae de Pinna, Zuanon, Rapp Py-Daniel & Petry, 2017 – jedynym przedstawicielem jest Tarumania walkerae de Pinna, Zuanon, Rapp Py-Daniel & Petry, 2017
- Erythrinidae Valenciennes, 1847
- Parodontidae Eigenmann, 1910
- Cynodontidae Eigenmann, 1903
- Serrasalmidae Bleeker, 1859 – piraniowate
- Hemiodontidae Bleeker, 1859 – tuńczakowate
- Anostomidae Günther, 1864 – ukośnikowate
- Chilodontidae Eigenmann, 1903
- Curimatidae Gill, 1858 – diamentnikowate, brzankąsaczowate
- Prochilodontidae Eigenmann, 1909
- Lebiasinidae Gill, 1889 – smukleniowate
- Ctenoluciidae Schultz, 1944 – szczupieńcowate
- Chalceidae Fowler, 1958
- Triportheidae Fowler, 1940
- Gasteropelecidae Bleeker, 1859 – pstrążeniowate, pstrążenicowate
- Bryconidae Eigenmann, 1912
- Iguanodectidae Eigenmann, 1909
- Acestrorhynchidae Eigenmann, 1912
- Characidae Latreille, 1825 – kąsaczowate
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- ↑ Nelson 2006 ↓
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Jon David Fong, SPECIES BY FAMILY/SUBFAMILY, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 8 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-11] (ang.).
- ↑ J.S. Nelson, T.C. Grande, M.V.H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Froese, R. & D. Pauly: Order Summary for Characiformes. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, 2009. [dostęp 2009-07-15]. (ang.).
- Ryby kopalne. red. Michał Ginter. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 235–236. ISBN 978-83-235-0973-8.
- Wally Kahl, Burkard Kahl, Dieter Vogt, Atlas ryb akwariowych, Henryk Garbarczyk (tłum.), Eligiusz Nowakowski (tłum.), Warszawa: Delta W-Z, 2000, ISBN 83-7175-260-1.
- Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.