Jerzy Tumaniszwili

Jerzy Tumaniszwili

იეჟი თუმანიშვილი

kontradmirał
Data i miejsce urodzenia	21 czerwca 1916 Moskwa
Data i miejsce śmierci	9 grudnia 2010 Floryda
Przebieg służby
Siły zbrojne	Marynarka Wojenna (II RP) Polska Marynarka Wojenna
Stanowiska	I oficer artylerii na ORP Piorun
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Tumaniszwili (gruz. იეჟი თუმანიშვილი; ur. 8 czerwca^?/21 czerwca 1916 w Moskwie, zm. 9 grudnia 2010^[1] na Florydzie) – polski wojskowy gruzińskiego pochodzenia, oficer Marynarki Wojennej, uczestnik II wojny światowej, kontradmirał.

Jego rodzina wyjechała z Gruzji jeszcze przed podbojem tego kraju przez ZSRR w 1921, dzięki czemu przeżyła wymordowanie gruzińskiej arystokracji przez bolszewików. W 1922 osiadła w Polsce, najpierw w Świdrze, potem w Warszawie. Jego matką była Polka, Jadwiga Szyszko, córka generała Cezarego Szyszko. Ojciec, książę Paweł Tumanoff-Tumaniszwili, marszałek szlachty gruzińskiej, w 1924 stanął na czele emigracyjnego Komitetu Gruzińskiego^[2].

Ukończył suwalskie Gimnazjum Męskie im. Karola Brzostowskiego, był też słuchaczem Szkoły Podchorążych MW. Polskie obywatelstwo przyznano mu 30 września 1941^[3].

W 1935 wstąpił do polskiej Marynarki Wojennej korzystając z umowy polskich sił zbrojnych z gruzińskim gen. Aleksandrem Zachariadze^[2]. W 1938 otrzymał stopień podporucznika marynarki. Służył w Kadrze Floty w Gdyni. W 1939 został oficerem na niszczycielu ORP „Burza”, brał udział m.in. w planie "Peking". Od 1940 do 1941 był I oficerem broni podwodnej na OF „Ouragan”. Awansowany na stopień porucznika marynarki, został skierowany na ORP „Krakowiak”, gdzie objął stanowisko II oficera artylerii. Brał w tym okresie udział m.in. w patrolach kanału La Manche, w trakcie bitwy z niemieckimi jednostkami został raniony w nogę.

Od grudnia 1942 przez rok służył w Centrum Wyszkolenia Specjalistów Floty. W styczniu 1944 powołano go na I oficera artylerii na ORP „Piorun”. Uczestniczył w akcjach przeciwko niemieckiemu pancernikowi „Tirpitz” i przy wsparciu operacji lądowania w Normandii. W 1944 awansowano go do stopnia kapitana marynarki.

Zajmował się także działalnością publicystyczną. W trakcie wojny pisywał w "Polsce Walczącej" (w tym pod pseudonimem "Jerzy Traper"). W 1950 udał się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. Publikował na łamach "Naszych Sygnałów" i "Przeglądu Polskiego". Został członkiem zwyczajnym Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, działał w Stowarzyszeniu Marynarki Wojennej^[3].

W 1990 prezydent RP na uchodźstwie, Ryszard Kaczorowski, przyznał mu awans na komandora podporucznika. W 2008 został mianowany na stopień kontradmirała w stanie spoczynku^[4] przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego^[5].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – 3 maja 1945
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2009^[6]
• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP – 2004^[7]
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie
• Medal Morski – czterokrotnie
• Deltagermedaljen (Medal za Narwik) – Norwegia

• Nota biograficzna na stronie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
• Nota biograficzna na stronie Marynarki Wojennej RP. mw.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-15)].
• Piotr Zychowicz. Gruziński książę pod polską banderą. „Rzeczpospolita-PlusMinus”, s. P16-P17, 2010-09-04.