Ivo Josipović

Ivo Josipović

Data i miejsce urodzenia	28 sierpnia 1957 Zagrzeb
Prezydent Chorwacji
Okres	od 18 lutego 2010 do 18 lutego 2015
Poprzednik	Stjepan Mesić
Następca	Kolinda Grabar-Kitarović
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Ivo Josipović (wym. [ˈiːʋɔ jɔˈsiːpɔʋitɕ]; ur. 28 sierpnia 1957 w Zagrzebiu^[1]) – chorwacki polityk, prawnik i muzyk, w latach 2003–2010 poseł do Zgromadzenia Chorwackiego, w latach 2010–2015 prezydent Chorwacji.

Do szkoły podstawowej i średniej uczęszczał w Zagrzebiu. W 1980 ukończył studia na wydziale prawa Uniwersytetu Zagrzebskiego, a w 1983 Akademię Muzyczną w Zagrzebiu, w której uczył się komponowania u boku Stanka Horvata^[1][2]. W 1985 uzyskał magisterium z zakresu prawa karnego, a w 1994 doktoryzował się w tej dziedzinie^[3].

W 1984 został wykładowcą prawa karnego, a następnie profesorem na wydziale prawa Uniwersytetu Zagrzebskiego. Wykładał także na różnych zagranicznych uczelniach, w jednym z instytutów Towarzystwa Maxa Plancka we Fryburgu Bryzgowijskim, na Karl-Franzens-Universität Graz, w instytucie HEUNI w Helsinkach. Prowadził badania na Uniwersytecie Yale w Stanach Zjednoczonych^[4]. Opublikował ponad 80 pozycji z zakresu prawa karnego oraz międzynarodowego prawa karnego, został członkiem krajowych i międzynarodowych organizacji prawniczych i artystycznych^[5].

Jako muzyk Ivo Josipović jest autorem kompozycji dla instrumentów solowych oraz orkiestr kameralnych i symfonicznych. Do jego najbardziej znanych utworów należą: Samba de camera (1985), Drmeš (1986), Dernek (1988) oraz Diabolezza (2006). Pełnił szereg istotnych funkcji w chorwackim środowisku muzycznym. W latach 1987–2000 zajmował stanowisko sekretarza chorwackiego stowarzyszenia kompozytorów. W 1991 objął funkcję dyrektora Zagreb Music Biennale, corocznego zagrzebskiego festiwalu muzycznego^[2].

W 1980 został członkiem Związku Komunistów Chorwacji. Na początku lat 90. wszedł w skład nowo powstałej postkomunistycznej Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji. W 1994 opuścił szeregi partii i wycofał się z działalności politycznej. Pełnił funkcję przedstawiciela Chorwacji przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii. Był ekspertem Rady Europy i członkiem jej delegacji ds. oceny warunków więziennych na Ukrainie, w Mongolii i w Azerbejdżanie. Do działalności politycznej powrócił w 2003 za namową premiera Ivicy Račana. W wyniku wyborów w 2003 wszedł w skład parlamentu V kadencji z listy Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji. W wyborach w 2007 odnowił mandat deputowanego na VI kadencję^[1][3].

Ivo Josipović od początku 2009 był wymieniany jako potencjalny kandydat Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji (SDP) w wyborach prezydenckich, które odbyły się w grudniu 2009 i styczniu 2010^[6]. W czerwcu 2009 oficjalnie ogłosił zamiar kandydowania^[7]. W lipcu tegoż roku wygrał prawybory w SPD i został jej oficjalnym kandydatem. W głosowaniu pokonał Ljuba Jurčicia, zdobywając prawie 65% głosów poparcia^[8].

19 listopada 2009 na placu przed Chorwackim Teatrem Narodowym w Zagrzebiu rozpoczął oficjalnie swoją kampanię wyborczą, której hasło brzmiało „Nowa Sprawiedliwość”. Na pierwszym miejscu swojego programu wyborczego umieścił zwalczanie korupcji. Wśród jego obietnic wyborczych znalazła się także reforma wymiaru sprawiedliwości i współpraca z rządem w celu zakończenia w 2010 rozmów akcesyjnych Chorwacji z Unią Europejską. Przez cały czas trwania kampanii był liderem sondaży przedwyborczych, które dawały mu pewne zwycięstwo w pierwszej turze wyborów. 27 grudnia 2009 odniósł w niej zwycięstwo, zdobywając 32,4% głosów poparcia i tym samym znacznie wyprzedzając swojego głównego konkurenta, startującego jako kandydata niezależnego, burmistrza Zagrzebia, Milana Bandicia, który uzyskał 14,8% głosów^[9]. Sondaże wyborcze przed drugą turą głosowania również wskazywały na jego zwycięstwo. Zdobywał w nich poparcie na poziomie 52–55%, w porównaniu z 38–45% poparcia dla Milana Bandića. Jawił się jako polityk bardziej umiarkowany i nieobciążony żadnymi aferami korupcyjnymi w odróżnieniu od swego kontrkandydata, któremu dodatkowo media zarzucały prowadzenie populistycznej polityki^[10]. Ostatecznie w głosowaniu z 10 stycznia 2010 Ivo Josipović wygrał ze znaczną przewagą, zdobywając 60,3% głosów^[11][12].

18 lutego 2010 na placu św. Marka w Zagrzebiu został zaprzysiężony na urząd prezydenta w obecności członków Sądu Konstytucyjnego. W wygłoszonym przemówieniu zobowiązał się do podjęcia wszelkich działań w celu jak najszybszego wejścia Chorwacji do Unii Europejskiej^[13].

W wyborach prezydenckich z grudnia 2014 i stycznia 2015 ubiegał się o prezydencką reelekcję jako kandydat niezależny. Poparła go rządząca wówczas SDP^[14], a także inne ugrupowania centrolewicy. W pierwszej turze głosowania otrzymał 38,5% głosów, zajmując pierwsze miejsce i wyprzedzając kandydatkę Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej Kolindę Grabar-Kitarović, którą poparło 37,2% głosujących^[15]. W drugiej turze głosowania urzędujący prezydent przegrał ze swoją konkurentką, otrzymując 49,3% głosów^[16]. 18 lutego 2015 zakończył sprawowanie urzędu prezydenta Chorwacji.

Pozostał aktywnym działaczem politycznym. W kwietniu 2015 zainicjował powstanie nowego ugrupowania pod nazwą Naprzód Chorwacja^[17]. W listopadzie tegoż roku bez powodzenia kandydował w wyborach do Zgromadzenia Chorwackiego z ramienia koalicji współtworzonej przez jego partię^[18]. W 2019 ze swoją partią przyłączył się do SDP^[19], a w 2020 kandydował bez powodzenia do Zgromadzenia Chorwackiego.

Jest żonaty z Tatianą Josipović, również profesorem prawa. Ma córkę Lanę^[3].

• Order Chorwackiej Jutrzenki (1999)^[20]
• Order Świętego Olafa I klasy (Norwegia, 2011)^[21]
• Order Zasługi Republiki Włoskiej I klasy (Włochy, 2011)^[22]
• Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa, 2012)^[23]
• Order Orła Białego (Polska, 2013)^[24]
• Order Gwiazdy Polarnej I klasy (Szwecja, 2013)^[25]
• Order Serafinów (Szwecja, 2013)^[25]
• Order Słonia (Dania, 2014)^[26]