Kazimierz Smogorzewski
Data i miejsce urodzenia |
24 lutego 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 listopada 1992 |
Rodzaj działalności |
dziennikarz i publicysta |
członek komitetu redakcyjnego | |
Przynależność | |
Okres urzędowania |
od 1942 |
Odznaczenia | |
Kazimierz Maciej Smogorzewski (ur. 24 lutego 1896[1] w Sielcu, zm. 4 listopada 1992 w Shepperton) – polski dziennikarz i publicysta.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 24 lutego 1896 w uprzemysłowionej wsi Sielec (dziś dzielnica Sosnowca), w rodzinie Kazimierza i Marii z Pyzalskich.
Ukończył szkołę średnią w Będzinie. W roku 1913, tuż po maturze, wyjechał do Paryża, celem podjęcia nauki w École des Sciences Politiques. W czasie I wojny światowej (w latach 1914–1917) służył jako ochotnik w armii francuskiej w grupie Rueilczyków (3 p. marsz. Legii Cudzoziemskiej). Następnie w Paryżu pracował w tygodniku „Polonia” i w wydziale prasowym Komitetu Narodowego Polskiego oraz studiował w Szkole Nauk Politycznych. Od 1918 sekr. red. czasopisma Polska. W czasie paryskiej konferencji pokojowej (1919) był osobistym sekretarzem Romana Dmowskiego[2]. W latach 1919–1925 był korespondentem „Gazety Warszawskiej”. Niósł polską flagę podczas ceremonii otwarcia I Zimowych Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w 1924 roku we francuskim Chamonix[3]. Od 1925 do 1927 prowadził „Ilustrowany Kurier Codzienny”. W latach 1929–1933 był redaktorem miesięcznika „La Pologne”. Był berlińskim korespondentem „Gazety Polskiej”. Był jedynym polskim dziennikarzem, któremu udało się przeprowadzić wywiad z Adolfem Hitlerem (opublikowany na łamach gazety 26 stycznia 1935)[4]. W czasie II wojny światowej redaktor dwutygodnika „Free Europe”, w którym przedstawił polską koncepcję federacyjną. Pełnił też funkcję korespondenta „Kuriera Polskiego” (1957–1981). Sławę zyskał jako członek komitetu redakcyjnego londyńskiego wydawnictwa „Encyklopedii Britannica” (1942–1989). Jako członek tego wydawnictwa popularyzował informacje o Polsce. Emigracyjne tygodniki „Odgłosy”, „Oblicze Tygodnia”, „Kronika”, których był redaktorem były finansowane przez władze PRL, a sam Smogorzewski w 1962 roku rozpoczął współpracę z PRL, dostarczając analiz polityki międzynarodowej[5]. Nie był faktycznym agentem, a jedynie kontaktem operacyjnym rezydentury w ambasadzie PRL w Londynie. Informacje zdobyte podczas kontaktów z agentem i rozmów czołowymi politykami PRL przekazywał pracownikowi RWE. [6]. Smogorzewski był również zamiłowanym bibliofilem i zbieraczem antyków. Na krótko przed śmiercią większość swych cennych zbiorów przekazał w darze dla Polski na Zamek Królewski w Warszawie i do Biblioteki Śląskiej w Katowicach.
Od 29 lipca 1920 był mężem Janiny Strąk (1895–1943).
Zmarł w 1992 w wieku 96 lat. Rok później, jego prochy spoczęły w Warszawie, na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 228-5-26)[7].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości (28 grudnia 1933)[8]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[9][10]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (8 listopada 1930)[11][10]
- Złoty Krzyż Zasługi (15 marca 1939)[12]
- Krzyż Komandorski Orderu św. Sawy (Jugosławia)[10]
- Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii (Rumunia)[10]
- Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja)[10]
- Krzyż Wojenny (Francja)[10]
- Odznaka Wojskowa (Belgia)[10]
Prace
[edytuj | edytuj kod]„Myśli o integracji Europy Środkowo-Wschodniej” (1939–1944)[13]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stanisław Zieliński , Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 487 .
- ↑ Dzięki Smogorzewskiemu zachował się słynny osobisty list Józefa Piłsudskiego do Romana Dmowskiego, którego nie zniszczył mimo otrzymanego polecenia adresata.
- ↑ Igrzyska post factum – Chamonix 1924.
- ↑ INTERIA.PL, Kazimierz Smogorzewski. „Wywiad u Kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera” [online] [dostęp 2018-04-16] (pol.).
- ↑ P. Rojek, Teoria Strefy Środkowej. Kazimierz Smogorzewski i aktualność polskiego federalizmu. pressje.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-26)]..
- ↑ K. Tarka, Emigracyjny dziennikarz i wywiad PRL. Przypadek Kazimierza Smogorzewskiego
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JANINA SMOGORZEWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22] .
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 23, poz. 35 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172).
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu propagandy polskiej zagranicą”.
- ↑ a b c d e f g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 677. [dostęp 2021-01-20].
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 352 „za zasługi na polu propagandy polskiej wśród obcych”.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 65, poz. 130 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ Kazimierz Smogorzewski , Myśli o integracji Europy Środkowo-Wschodniej 1939–1944, Janina Smogorzewska, Paul Latawski (oprac.), Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2001, ISBN 83-88490-10-9 .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- „Polski Słownik Biograficzny” (tom 39).
- P. Rojek, Teoria Strefy Środkowej. Kazimierz Smogorzewski i aktualność polskiego federalizmu. pressje.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-26)].
- Leszek Konarski. Szampan z Hitlerem. „Przegląd”. 34/2009.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jedyny polski wywiad z Adolfem Hitlerem. Dziennikarski sukces?, polskatimes.pl
- Ludzie urodzeni w Sielcu (Sosnowiec)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni belgijskimi orderami i odznaczeniami
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wojennym (Francja)
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem św. Sawy
- Polscy publicyści
- Urodzeni w 1896
- Wojsko Polskie we Francji 1914–1919
- Zmarli w 1992