Kazimierz Gromnicki

Kazimierz Gromnicki

Kazimierz Teodor
Prawdzic
Dynastia	Gromniccy z Omelan herbu Prawdzic
Data i miejsce urodzenia	1863 Wachnówka
Data i miejsce śmierci	1931 Wachnówka
Ojciec	Piotr Gromnicki
Matka	Ewelina Kotowicz
Żona	Zofia Zdziechowska
Dzieci	Piotr Gromnicki Elżbieta Dalaise Stefania Gromnicka Sima Gromnicka N.N.
Rodzeństwo	Jan Gromnicki Roman Gromnicki Stefania Zdziechowska

Kazimierz Teodor Gromnicki herbu Prawdzic (ur. 1863 w Wachnówce - zm. 1931 w Wachnówce) – sportsman, hodowca koni, wiceprezes Towarzystwa Wyścigów Konnych w Kijowie.

Kazimierz Gromnicki urodził się w 1863 w Wachnówce. Był synem Piotra i Eweliny z Kotowiczów Gromnickich. W 1881 ukończył sześć klas oddziału handlowego Szkoły Realnej Warszawskiej^[1]. W latach 1881-1884 studiował na Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach^[2]. W 1887 poślubił Zofię Zdziechowską herbu Rawicz, córkę Ksawerego i Zofii z Bądarzewskich. Po śmierci ojca odziedziczył majątek Wachnówka. Pod koniec XIX wieku posiadał wraz z żoną na terenie guberni kijowskiej majątki Wachnówka^[3] i Honoratka^[4] oraz na terenie guberni grodzieńskiej: Łukomierz, Błudeń, Tichny, chutor Teliażyn, uroczyska Zielenka i Sołomienka. Łączna powierzchnia tych majątków wynosiła ok. 5000 ha. W 1888 utworzył w Wachnówce stadninę anglo-arabską, która funkcjonowała do 1904. W 1905 Kazimierz był wydawcą i redaktorem naczelnym nowego rosyjskojęzycznego dwutygodnika wydawanego w Kijowie „Sport Ilustrowany”. Pismo poświęcone było sportowi, zwłaszcza hodowli koni oraz wyścigom, ale i teatrowi i stosunkom towarzyskim^[5]. Ukazały się 24 numery pisma^[6]. Następnie pracował jako urzędnik Biura Głównej Dyrekcji Państwowej Hodowli Koni osiągając rangę cywilną sekretarza gubernialnego. Gdy wybuchła rewolucja Kazimierz z małżonką zostali w Wachnówce, ale w końcu ze względu na wzrastające nastroje rewolucyjne, udali się do Żytomierza, w którym mieszkało wielu Polaków. Po krótkim czasie wrócili jednak do Wachnówki. Nie mogąc pozostać w dawnym dworze, zamieszkali w chacie jednego z włościan, gdzie w ciężkich warunkach, biedzie i po długiej chorobie Kazimierz Gromnicki zmarł w 1931.

Zalążkiem stadniny była grupa 33 koni wywodząca się ze stadniny Dorożyńskich oraz ogier reproduktor Telefon (Trésor - Trompette), który w 1883 r. wygrał gonitwę Cesarzowej w Carskim Siole oraz zajął drugie miejsce w Wszechrosyjskim Derby w Moskwie. Podstawą nowej stadniny stały się też klacze rozrodne nabyte od Ludwika hr. Krasińskiego z Krasnego, Józefa hr. Potockiego z Antonin oraz Władysława Mysyrowicza. Głównym reproduktorem stadniny był ogier Telefon. Później jako reproduktory były wykorzystywane także m.in. Walter Scott (Michael Scott - Jessamine) oraz Sylwan (Sackloth - Sweet Moorhen). Metody hodowlane Kazimierza Gromnickiego opierały się przede wszystkim, niezależnie od pogody i pory roku, na możliwie częstym ruchu i przebywaniu na świeżym powietrzu połączonym z obfitym karmieniem. Konie musiały przebiec dziennie przynajmniej około 30 km. Dzięki temu konie z wachnowieckiego stada były zahartowane i bardzo wytrzymałe. Ostatecznie Kazimierz skoncentrował się na hodowli rasy angielskiej i półkrwi, uznając, że konie krwi angielskiej swoimi cechami przewyższają konia arabskiego.

Od 1892 przychówek z Wachnówki występował na wszystkich najważniejszych torach wyścigowych w Rosji oraz prezentował się na najważniejszych wystawach. Stadnina w Wachnówce znana była przede wszystkim z wytrzymałych junkierów, wierzchowców oraz koni pełnej krwi. Popularne były też konie myśliwskie.

Przychówek z Wachnówki odniósł liczne sukcesy na wystawach lokalnych i ogólnokrajowych. Jednym z ważniejszych osiągnięć było zdobycie złotego medalu dla ogiera Koniaka oraz brązowego dla klaczy Forteca podczas Wszechrosyjskiej Wystawy Koni w Moskwie w 1898^[7].

Do najważniejszych reprezentantów przychówku z Wachnówki na torach wyścigowych w Rosji należy zaliczyć przede wszystkim:

• ogiera Milionera po Willisden i Mille Feuille
• ogiera Eleganta po Telefonie i Emmie
• wałacha Casse Cou po Bohunie i Kokietce
• ogiera Milana po Telefonie i Milimerze
• ogiera Taroka po Telefonie i Rencie

Stadnina funkcjonowała przez 16 lat do 1904 kiedy Kazimierz postanowił zwinąć stado i stajnię myśliwsko-konkursową. Wystawił wówczas na sprzedaż łącznie ok. 100 koni^[8].

Kazimierz Gromnicki był członkiem założycielem utworzonego w 1889 Towarzystwa Wyścigów Konnych w Kijowie. W 1901 został jednogłośnie wybrany wiceprezesem towarzystwa^[9] zastępując na tym stanowisku Józefa hr. Potockiego i pełnił tę funkcję do rozwiązania towarzystwa w 1911. Jako wiceprezes zarządzał towarzystwem, podczas gdy funkcja prezesa była wyłącznie honorowa. Podczas swojej 10-letniej prezesury zdołał zwiększyć pulę nagród i liczbę dni wyścigowych oraz wybudował nowy hipodrom położony za instytutem politechnicznym^[10].

W 1900 był inicjatorem powołania Towarzystwa Wyścigów Konnych w Humaniu i był w zarządzie nowopowstałego tatersalu^[11]. W kolejnych latach organizował w Humaniu wystawy koni połączone z konkursami hippicznymi i licytacją. W 1901 Kazimierz zorganizował po raz pierwszy w Winnicy konkursy hippiczno-wyścigowe^[12]. W tym samym roku Kazimierz uzyskał godność członka honorowego Towarzystwa Wyścigów Konnych 11. Dywizji Kawaleryjskiej^[13].

W 1903 był też jednym z 31 członków założycieli Odeskiego Towarzystwa Wyścigowego^[14]. Angażował się również jako członek Jarmolińskiego Towarzystwa Wyścigów Konnych oraz Towarzystwa Miłośników Koni w Jarmolińcach^[15], fundując często nagrody podczas meetingów i konkursów hippicznych.

Jako ceniony specjalista wielokrotnie uczestniczył w dorocznych zjazdach wiceprezesów i przedstawicieli towarzystw wyścigowych z Rosji w Pałacu Marmurowym w Petersburgu, podczas których omawiano wytyczne polityki hodowlanej, ustalano program na najbliższe lata oraz opracowywano nową ustawę^[16]. Zjazdom przewodniczył osobiście książe Dymitr Konstantynowicz.

Po likwidacji Towarzystwa Wyścigów Konnych w Kijowie został członkiem honorowym nowego Południowo-Zachodniego Towarzystwa Wyścigów Konnych w Kijowie. W uznaniu zasług Kazimierza Gromnickiego jedna z głównych nagród nowego towarzystwa została nazwana "Nagrodą honorową imienia wiceprezesa byłego towarzystwa K. Gromnickiego"^[17].

1. S.M. Gromnicki, S.K. Gromnicki, A. Gątarczyk, Zapomniane stadniny w Wachnówce na Kijowszczyźnie i w Suchowoli na Podlasiu, Grajewo 2019.
2. A. Pospiszil, Krótka monografia rodziny Zdziechowskich h. Rawicz, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego nowe serii, tom XIV
3. F. Kotowicz, Ś. p. Kazimierz Gromnicki, Jeździec i Hodowca 1931, nr 21
4. F. Kotowicz, Stada anglo-arabskie na wschodnich rubieżach Polski. IV. Stadnina K. Gromnickiego w Wachnówce, Jeździec i Hodowca, 1934 r., nr 21
5. S. Komierowski, Hodowla w kraju południowo-zachodnim, Sport. Tygodnik ilustrowany 1901, nr 6