Kolonia Borek
50°41′56″N 19°09′49″E/50,698889 19,163611
| wieś | |
 Warta przepływająca przez Kolonię Borek | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
358 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
42-262[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SCZ |
| SIMC |
0142591 |
Położenie na mapie gminy Poczesna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego  | |
| 50°41′56″N 19°09′49″E/50,698889 19,163611[1]
| |
Kolonia Borek – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Poczesna[3][4].
W latach 1975–1998 Kolonia Borek administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Przed 2023 r. miejscowość była częścią wsi Zawodzie[5][3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Folwark Borek pojawia się w zapisach ksiąg parafii w Poczesnej w 1793 roku[6]. W Królestwie Polskim folwark Borek wchodził w skład dóbr rządowych ekonomii Poczesna, jednej z pięciu w regionie częstochowskim[7]. Ukazem carskim z dnia 4 listopada 1841 roku część ekonomii razem z folwarkiem Borek została nadana prawem majoratu rosyjskiemu generał-lejtnantowi artylerii Michałowi Sobolewowi. W 1854 roku folwark miał powierzchnię 402 mórg. Po zmarłym w 1866 roku generale Sobolewie majorat odziedziczył jego syn Michał, a po nim jego siostra księżna Eliza Teniszew. Na mocy ustawy z 25 lipca 1919 r. majoraty przeszły na własność Skarbu Państwa[8].
Wieś Borek, obecnie Kolonia Borek leży w Częstochowskim Obszarze Rudonośnym i przez prawie cały XX wiek była ważnym ośrodkiem tego obszaru. W miejscowości znajdowała się siedziba Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Hutniczych "Huta Bankowa" w Poczesnej. Huta była zarządzana przez Austriaków. W 1908 roku przeszła na własność Francuskiego Towarzystwa Anonimowego. W 1918 roku zarząd przeszedł w ręce Polaków. Następnie z powodu trudności finansowych wszystkie akcje wykupił największy francuski zakład metalurgiczny Schneider & Cie. Dyrektorem towarzystwa był Ludwik Hennequin, który w Kolonii Borek miał swój pałac nad rzeką Wartą. W okresie międzywojennym zakład zatrudniał 1452 pracowników pracujących w 19 kopalniach. W latach 1931–36 z powodu kryzysu finansowego towarzystwo nie funkcjonowało. W roku 1963 Przedsiębiorstwo Kopalni Rud Żelaza "Osiny" zatrudnionych było 4985 pracowników. W ramach przedsiębiorstwa funkcjonowały duże kopalnie jak: "Tadeusz I", "Tadeusz II","Teodor", "Dębowiec" czy "Szczekaczka". Kopalnie połączone były siecią linii kolejek wąskotorowych. Dowoziły one pracowników, jak i przewoziły rudę, m.in. do pobliskiej Huty Częstochowa. Zakład przyczynił się do rozwoju regionu, budował szkoły, przedszkola, obiekty sportowe (w gminie Poczesna i Huta Stara B). W roku 1985 zakład upadł, zlikwidowano przemysł wydobywczy, zamknięto kopalnie, tory linii wąskotorowych rozebrano. Przy przedsiębiorstwie w latach sześćdziesiątych XX wieku funkcjonowały Zakłady Mechaniczne. Na bazie upadającego przedsiębiorstwa, powstało Przedsiębiorstwo Budowy Maszyn, produkujące popularne w latach 70, 80 i 90. "osinobusy". Były to pojazdy brygadowe produkowane w Nowej Wsi na podwoziu marki "Star" sprowadzanym ze Starachowic. Przedsiębiorstwo produkowało wszelkiego rodzaju pojazdy specjalne. Od 1992 roku produkcję pojazdów specjalnych prowadzi PPHU "Osiny" SC.
W 2010 roku miejscowość została nawiedzona przez powódź w wyniku wylania rzeki Warty.
Parafia rzymskokatolicka
[edytuj | edytuj kod]Parafianie wyznania rzymskokatolickiego podlegają pod parafię św. Jana Chrzciciela w Poczesnej[9].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Biurowiec PPHU "Osiny" S.C.
-
Parowóz Las47 kolei wąskotorowej Kopalni Rud Żelaza "Osiny" w Poraju z 1956 roku w skansenie w Chabówce
-
Parowóz TKh 0175 na kolej normalnotorową z 1957 roku służący w ZGH Sabinów, od 1975 roku w KRŻ Osiny. W Od 1998 roku stanowił ekspozycję na dworcu kolejowym w Bielsku-Białej. Obecnie znajduje się w skansenie w Chabówce
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 8516
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1598 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2783)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Parafia Poczesna | Powstanie i rozwój Parafii [online] [dostęp 2022-02-15] (pol.).
- ↑ Poczesna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 355.
- ↑ Ziemiaństwo z okolic Częstochowy 1793 – 1945 [online], www.genealodzy.czestochowa.pl, 15 października 2015 [dostęp 2022-02-15] (pol.).
- ↑ Poczesna – Św. Jana Chrzciciela | [online], kuriaczestochowa.pl [dostęp 2016-05-13] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osada | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
