Fritz Lang

Fritz Lang

Fritz Lang (1969)
Prawdziwe imię i nazwisko	Friedrich Christian Anton Lang
Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1890 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	2 sierpnia 1976 Beverly Hills
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent
Współmałżonek	Lisa Rosenthal (1919–1921; jej śmierć) Thea von Harbou (1922–1933; rozwód) Lily Latté (1971–1976; jego śmierć)
Lata aktywności	1916–1963
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Fritz Lang (właśc. Friedrich Christian Anton Lang; ur. 5 grudnia 1890 w Wiedniu, zm. 2 sierpnia 1976 w Beverly Hills) – niemiecki reżyser, scenarzysta i producent filmowy pochodzenia austriacko-żydowskiego. Czołowy twórca niemieckiego ekspresjonizmu w filmie okresu międzywojennego.

Studiował architekturę w wiedeńskiej Wyższej Szkole Technicznej, a następnie malarstwo na Akademii Sztuk Graficznych w Wiedniu i w Państwowej Szkole Sztuki Stosowanej w Monachium.

Był oficerem rezerwy piechoty cesarskiej i królewskiej Armii. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1913, a na stopień porucznika ze starszeństwem z 1 września 1915. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 81, który w czasie pokoju stacjonował w Igławie^[1][2]. W czasie I wojny światowej walczył na froncie włoskim. Został czterokrotnie ranny i siedmiokrotnie odznaczony.

Po wojnie zajmował się pisaniem scenariuszy i udzielał się jako aktor kabaretowy do momentu, kiedy w 1920 odkrył go Erich Pommer i zaprosił do współpracy w Niemczech.

Lang uważany jest za klasyka niemieckiego filmu niemego. Do historii kina przeszedł przede wszystkim dzięki Metropolis z 1926. W 1932 na ekrany wszedł Testament dr. Mabuse na podstawie wspólnego scenariusza Langa oraz jego żony Thei von Harbou. W niedługim czasie film został wycofany z rozpowszechniania przez nazistów, ponieważ odczytano go jako krytykę państwa totalitarnego. Pomimo tego Joseph Goebbels złożył Langowi propozycję pracy w kinematografii Trzeciej Rzeszy z pominięciem faktu, że (zgodnie z terminologią nazistowską) reżyser był pół-Żydem. Z propozycji nie skorzystał i wkrótce opuścił Niemcy, wyjeżdżając przez Francję do Hollywood. W USA w 1934 r. założył wytwórnię filmową i zaczął kręcić filmy.

W Ameryce mieszkał i pracował do 1956, kiedy to zdecydował się na powrót do Niemiec (RFN). Jego powojenna twórczość to głównie westerny, filmy gangsterskie i kryminalne. W powojennych dziełach starał się powrócić do świetności niemieckiego ekspresjonizmu lat dwudziestych.

Przewodniczył jury konkursu głównego na 17. MFF w Cannes (1964).

Poza reżyserią i pisaniem scenariuszy zdarzały mu się także występy aktorskie, m.in. w filmie Pogarda (1963) Jeana-Luca Godarda, w którym zagrał samego siebie.

W czasie służby w c. i k. Armii otrzymał:

• Signum Laudis Srebrny Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
• Signum Laudis Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
• Krzyż Wojskowy Karola^[3].

• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
• Fritz Lang w bazie Filmweb
• Fritz Lang w bazie IMDb (ang.)
• Fritz Lang w bazie Notable Names Database (ang.)

• Propaganda i sztuka
• artykuł o Langu na stronie Directors Guild of America