Druga Republika Wschodniego Turkiestanu
| 1944–1949 | |||
| |||
| Ustrój polityczny | |||
|---|---|---|---|
| Stolica | |||
| Data powstania |
1944 | ||
| Data likwidacji |
1949 | ||
| |||
Druga Republika Wschodniego Turkiestanu[1] (Ujgurski: شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى trb. Sherqiy Türkistan Jumhuriyiti) (oficjalnie po prostu Republika Wschodniego Turkiestanu[2]) – separatystyczna republika islamska istniejąca w latach 1944–1949 w Azji Środkowej na terenie dzisiejszego regionu Sinciang.
Republika powstała po buncie lokalnej ludności (ujgurskiej i sprzymierzonych z nimi lokalnych grup ludności tureckiej) w regionie Ili (miasto Yining, które stało się jej de facto stolicą) przeciw władzom chińskim i była wspierana przez Związek Radziecki[2][3][4][5][6]. Posiadała własną walutę i armię[2]. W późniejszych latach wsparcie ZSRR dla Drugiej Republiki osłabło i ZSRR wyraził swoje poparcie dla negocjacji między Drugą Republiką a Chinami. W 1949 samolot z licznymi przywódcami Drugiej Republiki, w drodze do Chin, rozbił się, co spowodowało powstanie do dziś nie rozwiązanych teorii spiskowych nt. tego, czy to był wypadek, czy zamach, i kto za nim stał (większość przywódców Drugiej Republiki opowiadała się za niepodległością, której w tym momencie nie popierało już ZSRR, i której nigdy nie popierały Chiny)[7]. Śmierć większości przywódców Drugiej Republiki ułatwiła władzom chińskim przejęcie spornego terytorium w tym roku[5].
Republika jest nazywana „drugą”, gdyż za pierwszą – i równocześnie jedną z inspiracji do powstania drugiej – uznawana jest tzw. Pierwsza Republika Wschodniego Turkiestanu istniejąca w tym rejonie w latach 1933–1934. Jej przykład do dziś wpływa na poparcie nacjonalistów ujgurskich dla utworzenia niepodległego Turkiestanu Wschodniego[3][4][5][6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michał Romańczuk, Separatyzm islamski w regionie autonomicznym Sinciang-Ujgur, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” (2), 2018, s. 143–160, ISSN 1733-2680 [dostęp 2022-09-13] (pol.).
- ↑ a b c Erika Fatland, Granica: PODRÓŻ . WOKÓŁ ROSJI przez Koreę Północną, Chiny, Mongolię, Kazachstan, Azerbejdżan, Gruzję, Ukrainę, Białoruś, Litwę, Polskę, Łotwę, Estonię, Finlandię i Norwegię oraz Przejście Północno-Wschodnie, Sonia Draga Sp. z o.o., 24 kwietnia 2019, ISBN 978-83-8110-893-5 [dostęp 2022-09-13] (pol.).
- ↑ a b Michael Dillon, Xinjiang and the Expansion of Chinese Communist Power: Kashgar in the Early Twentieth Century, Routledge, 1 sierpnia 2014, s. 90-91, ISBN 978-1-317-64721-8 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
- ↑ a b Enze Han, Contestation and Adaptation: The Politics of National Identity in China, OUP USA, 19 września 2013, s. 42, ISBN 978-0-19-993629-8 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
- ↑ a b c Timothy Grose, Negotiating Inseparability in China: The Xinjiang Class and the Dynamics of Uyghur Identity, Hong Kong University Press, 16 września 2019, s. 10, ISBN 978-988-8528-09-7 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
- ↑ a b Attila Kovács, Katarína Šomodiová, Contested Minorities of the Middle East and Asia, Cambridge Scholars Publishing, 18 stycznia 2019, s. 74, ISBN 978-1-5275-2631-0 [dostęp 2022-09-12] (ang.).
- ↑ K. Warikoo, Xinjiang - China's Northwest Frontier, Routledge, 2 marca 2016, ISBN 978-1-317-29028-5 [dostęp 2022-09-13] (ang.).