Donna Strickland
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Specjalność: fizyka | |
| Uczelnia | |
| Nagrody | |
| Strona internetowa | |
Donna Strickland (ur. 1959 w Guelph w prowincji Ontario) – kanadyjska fizyczka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2018, wspólnie z Gérardem Mourou otrzymała pół nagrody za „metodę generowania ultrakrótkich pulsów optycznych wysokiej mocy”; drugą połowę otrzymał Arthur Ashkin[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w 1959 w Guelph, w prowincji Ontario, w Kanadzie[1]. W 1981 ukończyła studia z fizyki inżynieryjnej na Uniwersytecie McMastera i uzyskała stopnień inżyniera[2]. Stopień doktorski uzyskała w 1989 na amerykańskim University of Rochester[1]. Jej praca doktorska, nadzorowana przez Gérarda Mourou, nosiła tytuł Development of an ultra‑bright laser and an application to multi‑photon ionization[3].
Jest profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Waterloo, gdzie prowadzi grupę ultraszybkich laserów, która opracowuje systemy laserowe o dużej intensywności do badań optyki nieliniowej[2]. 2 października 2018 Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła, że Strickland, wspólnie z Gérardem Mourou otrzyma pół Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki „za opracowanie metody wytwarzania ultrakrótkich impulsów optycznych o wysokiej intensywności”, drugą połowę otrzyma Arthur Ashkin[1][4]. Jest trzecią kobietą nagrodzoną Noblem w dziedzinie fizyki[4].
Opisana przez Strickland technika CPA (Chirped pulse amplification), oryginalnie stosowana przy radarach, znalazła zastosowanie w laserach wysokiej mocy[5]. Praca duetu Strickland-Mourou nad wzmocnieniem impulsów impulsowych utorowała drogę do otrzymania najkrótszych, najbardziej intensywnych wiązek laserowych, jakie kiedykolwiek stworzono, a ich technika jest obecnie wykorzystywana w obróbce laserowej i umożliwia lekarzom wykonywanie milionów operacji korekcji laserowej oka co rok[6]. Niedawne badania Strickland koncentrowały się na przesuwaniu granic ultraszybkich nauk optycznych do nowych zakresów długości fal, takich jak średnia podczerwień i ultrafiolet, przy użyciu technik takich jak techniki dwukolorowe lub wieloczęstotliwościowe, a także efektu Ramana[2]. Strickland zajmuje się także rolą laserów dużej mocy w mikrokrystalicznej soczewce oka ludzkiego, podczas procesu mikroobróbki soczewki oka do leczenia starczowzroczności[2].
W 1999 otrzymała nagrodę za najlepszy projekt naukowy w Ontario (Ontario's Premier's Research Excellence Award), a w 2000 r. otrzymała nagrodę Cottrell Scholars Award za osiągnięcia w badaniach naukowych i przywództwie akademickim. Została członkiem Optical Society of America w 2008 roku[7].
Pełniła funkcję wiceprezesa (2011) i przewodniczącego (2013) Towarzystwa Optycznego, a także była redaktorem naczelnym czasopisma Optics Letters w latach 2004–2010[2].
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 1998 – Alfred P. Sloan Research Fellowship[8]
- 1999 – Nagroda Premier's Research Excellence[2]
- 2000 – Nagroda Cottrell Scholars od Research Corporation[9]
- 2008 – Członek Optical Society of America[10]
- 2018 – Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki Królewska Szwedzka Akademia Nauk wraz z Arthurem Ashkinem i Gérardem Mourou.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d The Nobel Prize in Physics 2018. nobelprize.org. [dostęp 2018-10-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Donna Strickland, Physics and Astronomy [online], 5 kwietnia 2012 [dostęp 2018-10-02] (ang.).
- ↑ Donna Theo Strickland, Development of an ultra-bright laser and an application to multi-photon ionization, 1988 [dostęp 2018-10-02].
- ↑ a b Noble 2018: Trzecia kobieta w historii za osiągnięcia w fizyce. Chodzi o laser. focus.pl. [dostęp 2018-10-02].
- ↑ Dr. Rüdiger Paschotta, Encyclopedia of Laser Physics and Technology – chirped-pulse amplification, CPA, parametric, stretcher, amplifier, compressor, fiber-based [online], rp-photonics.com [dostęp 2018-10-02] (ang.).
- ↑ Ian Sample, Nicola Davis, Physics Nobel prize won by Arthur Ashkin, Gérard Mourou and Donna Strickland [online], the Guardian, 2 października 2018 [dostęp 2018-10-02] (ang.).
- ↑ Jessica Murphy, Who is 'laser jock' Nobel winner Donna Strickland?, „BBC News”, 2 października 2018 [dostęp 2018-10-02] (ang.).
- ↑ Past Fellows [online], sloan.org [dostęp 2018-10-02].
- ↑ Cottrell Scholars Sorted by Class [online] (ang.).
- ↑ Donna T. Strickland – The Optical Society [online] [dostęp 2018-10-02] (ang.).
