Gottfried Silbermann
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
Gottfried Silbermann (ur. 14 stycznia 1683 w Kleinbobritzsch, zm. 4 sierpnia 1753 w Dreźnie[1][2]) – niemiecki konstruktor instrumentów klawiszowych, takich jak klawesyny, klawikordy, organy i fortepiany.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Brat Andreasa, pochodził ze znanej ówcześnie rodziny budowniczych instrumentów klawiszowych[1][2]. Początkowo uczył się introligatorstwa, jednak około 1702 roku pod okiem brata zaczął uczyć się w Strasburgu sztuki budowy organów[1][2]. Po wyjeździe brata do Paryża w 1704 roku przejął kierownictwo jego warsztatu[1][2]. W latach 1708–1709 zbudował dla kościoła św. Piotra w Strasburgu swoje pierwsze organy[2]. W 1710 roku osiadł we Freibergu w Saksonii[2]. Należał do najwybitniejszych budowniczych organów 1. połowy XVIII wieku, skonstruował około 45 instrumentów, zarówno małe organy dla kościołów wiejskich, jak i organy 2- i 3-manuałowe[2]. Wykonane przez Silbermanna organy znajdują się m.in. w katedrze we Freibergu, kościele Marii Panny w Dreźnie oraz kościele św. Jana w Żytawie[2]. Ceniono go w całej Europie, podkreślając wysokie walory jego organów i jakość ich wykonania[2]. Jego największym dziełem były organy dla katolickiej katedry św. Trójcy w Dreźnie, po śmierci Silbermanna dokończone przez jego ucznia Zachariasa Hildebrandta[1]. Budował też klawesyny, klawikordy i fortepiany[2], skonstruował rodzaj klawikordu nazwany cembal d’amour, o dwukrotnie przedłużonych strunach[1].
Przyjaźnił się z innymi organmistrzami, m.in. Johannem Christophem Erseliusem i Johannem Ludwigiem Krebsem, utrzymywał też korespondencję z J.S. Bachem, Johannem Heinrichem Gräbnerem i Johannem Georgiem Pisendelem[2]. Trzy ze skonstruowanych przez siebie fortepianów podarował królowi Fryderykowi Wielkiemu, na instrumentach tych grał Johann Sebastian Bach podczas swojej wizyty w Poczdamie w 1747 roku[1].
Silbermann i fortepian
[edytuj | edytuj kod]Silbermann był także centralną postacią w historii fortepianu. Skonstruował pierwszy niemiecki fortepian, przekazując późniejszym budowniczym kluczowe idee Bartolomeo Cristoforiego (wynalazcy fortepianu). Dowody z Uniwersalnego Leksykonu Johanna Heinricha Zedlera wskazują, że pierwszy fortepian Silbermanna został zbudowany w 1732 roku[3]. W latach czterdziestych XVIII wieku król Prus Fryderyk Wielki zapoznał się z fortepianami Silbermanna i kupił kilka z nich. Zatrudnił Carla Philippa Emanuela Bacha, który grał na fortepianie Silbermanna i napisał muzykę na ten konkretny model fortepianu[4]. Grał na nich także Johann Sebastian Bach podczas wizyty w Poczdamie, gdzie podczas drugiej wizyty fortepiany Silbermanna spotkały się z „całkowitą aprobatą” Bacha („völlige Gutheißung”)[5].
Dwa fortepiany Silbermanna do dziś znajdują się w pałacach Fryderyka w Poczdamie[6]. W Germanisches Nationalmuseum znajduje się również oryginalny fortepian Silbermanna. W 2020 roku Paul McNulty wykonał kopię instrumentu Gottfrieda Silbermanna z 1749 roku dla Malcolma Bilsona[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3329–3330. ISBN 0-02-865530-3.
- ↑ a b c d e f g h i j k Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 9. Część biograficzna s–sł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 269. ISBN 978-83-224-0865-0.
- ↑ Silberkünstler - Silber-Läuterung - Silber liefern - Silberling - Silber-Löffel - Silbermagisterium - Silbermagisterium, Uladislai - Silber Mann oder Silberner Mann - Silbermann, Gottfried - Blättern im Zedler-Lexikon Bd. 37, Seite 645 www.zedler-lexikon.de
- ↑ Spányi, Miklós (2016). Schulenberg, David (ed.). C. P. E. Bach. London and New York: Routledge. p. 495. ISBN 978-1-4724-4337-3.
- ↑ Christoph Wolff. Johann Sebastian Bach: The Learned Musician. ISBN 0-393-32256-4. p. 413
- ↑ "Hammerflügel :: Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg :: museum-digital:brandenburg". brandenburg.museum-digital.de. Retrieved 2021-06-19.
- ↑ Malcolm Bilson: The Pattern-Prelude Tradition of J. S. Bach and the Silbermann Piano as Precursors to Beethoven's Moonlight – Cornell Center for Historical Keyboards.