Bet Szemesz

Bet Szemesz
‏בית שמש‎
	; Nowoczesne miasto Bet Szemesz
	Herb
Państwo	Izrael
Dystrykt	Jerozolima
Burmistrz	Shmuel Greenberg
Powierzchnia	34,259 km²
Wysokość	220 m n.p.m.
Populacja (2012); • liczba ludności; • gęstość	; 115 654; 3375 os./km²
	Położenie na mapie Izraela Bet Szemesz
	31°44′43″N 34°59′20″E/31,745278 34,988889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Bet Szemesz (hebr. בית שמש; arab. بيت شيمش) – miasto położone w Dystrykcie Jerozolimy w Izraelu.

Położenie

Miasto jest położone wśród wzgórz na pograniczu Szefeli z Judeą, w odległości około 16 kilometrów na zachód od Jerozolimy i 25 km od wybrzeża Morza Śródziemnego. We wschodniej części miasta znajduje się wadi strumienia Zanoach, który spływa z gór Judzkich kilkoma wadi. Na północy miasta jest wadi strumienia Sorek i jego dopływu Kesalon.

W otoczeniu miasta znajdują się moszawy Machseja, Zanoach, Nes Harim, Mata, Avi'ezer, Newe Micha'el, Zecharja, Sedot Micha, Jiszi, Tarum i Nacham, oraz kibuce Netiw ha-Lamed-He i Cora (Izrael). Na zachód od miasta znajduje się ściśle tajna baza rakietowa Sedot Micha.

Podział administracyjny

Od połowy lat 90. XX wieku miasto przeżywa gwałtowny rozwój budownictwa mieszkaniowego. Osiedla są nazwane: Ramat Lehi, HaGefen, Pisgat HaSzeva, Giwat Savjon, Kirjat Ben Eliezer, Giwat Szaret, Nofei Aviv, Neve Sapir, Kirjat Arje Szeinfeld, Nahala Umnucha, Bajit Umnucha, Kirjat HaRav Nissim, Merkaz Lehitjaszvut, Zanoach, Kirjat HaRama, Ramat Bet Szemesz A, Ramat Bet Szemesz B, Ramat Bet Szemesz C, Szazar, Icchak Ben Cwi oraz Chaim Weizman.

Demografia

Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2006 roku w mieście żyło 69,5 tys. mieszkańców, wszyscy Żydzi^[2].

Populacja miasta pod względem wieku (dane z 2006):

Wiek (w latach)	Procent populacji w %
0-4	19,0%
5-9	16,1%
10-14	10,2%
15-19	6,9%
20-29	15,0%
30-44	17,2%
45-59	9,5%
ponad 60	6,0%

Źródło danych: Central Bureau of Statistics.

Historia

Historia miasta Bet Szemesz sięga starożytności. Jego nazwa (fen. Bet Szemesz; pol. Dom Słońca lub Świątynia Słońca) nawiązuje do kananejskiej bogini słońca Szemesz, która była czczona w starożytności. Na wzgórzu Tel Bet Szemesz zachowały się ruiny starożytnego miasta. W ostatnich latach dokonano tutaj ważnych odkryć archeologicznych. Odkryto pozostałości ufortyfikowanego miasta z zaawansowanym systemem wodociągów. We wszystkich warstwach ziemi odkryto kości koszernych zwierząt (w przeciwieństwie do okolicznych twierdz i osad z tego okresu), co sugeruje, że było to żydowskie miasto^[3]. Bet Szemesz jest po raz pierwszy wymieniane w Księdze Jozuego jako miasto położone na granicy pomiędzy pokoleniami Judy i Dana^[a]. Następnie Księga Jozuego wymienia Bet Szemesz jako miasto przeznaczone dla kapłanów^[b]. 1 Księga Samuela wspomina Bet Szemesz jako miejsce postoju Arki Przymierza po jej odzyskaniu z rąk Filistynów^[c]. W VI wieku p.n.e. miasto zostało zniszczone i przez kolejne stulecia pozostawało zapomniane.

Podczas I wojny izraelsko-arabskiej w maju 1948 całą tę okolicę zajęły wojska egipskie połączone z arabskimi ochotnikami. Utworzyły one ufortyfikowany posterunek „Mishlat” na wzgórzu, na którym później powstało współczesne miasto Bet Szemesz. Na samym rozpoczęciu operacji Ha-Har w nocy z 19 na 20 października 1948 Izraelczycy zdobyli wzgórze i przejęli kontrolę nad całą okolicą.

Po wojnie, w dniu 6 grudnia 1950 w miejscu dzisiejszego moszawu Nacham powstał obóz dla nowych imigrantów żydowskich Ma’abarat Har-Tuv. Pierwszymi mieszkańcami byli imigranci z Bułgarii, do których później dołączyli imigranci z Iranu, Iraku, Rumunii, Maroka i Kurdystanu. W 1952 wybudowano pierwszy dom osiedla Bet Szemesz. Miasto rozwijało się bardzo powoli, a jego mieszkańcy w większości pochodzili z Afryki Północnej. Gdy w latach 90. XX wieku do Izraela napłynęła wielka fala imigrantów z krajów byłego ZSRR, władze podjęły decyzję o rozbudowie Bet Szemesz. Rozpoczęto budowę nowych dzielnic mieszkaniowych, a ludność miasta bardzo szybko rosła. Proces rozbudowy miasta nadal trwa.

W dniu 13 marca 1997 grupa uczniów ze szkoły Beit Shemesh’s Feurst School pojechała na wycieczkę do Naharajim w Dolinie Jordanu. jordański żołnierz Ahmed Edcamsah otworzył ogień do grupy dziewcząt. W zamachu zginęło siedem uczennic, a sześć zostało ciężko rannych. Zamachowiec został skazany przez jordański sąd wojskowy na karę dożywotniego więzienia, a król Husajn I odwiedził Bei Szemesz z przeprosinami dla rodzin ofiar. Zostało to przyjęte jako wzruszający i odważny czyn^[4].

Gospodarka

Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w Bet Szemesz w 2000 było 12 518 zatrudnionych pracowników i 849 pracujących na własny rachunek. Pracownicy otrzymujący stałe pensje zarabiali w 2000 średnio 4858 NIS, i otrzymali w ciągu roku podwyżki średnio o 7,3%. Przy czym mężczyźni zarabiali średnio 6631 NIS (podwyżka o 8,9%), a kobiety zarabiały średnio 3162 NIS (podwyżka o 1,3%). W przypadku osób pracujących na własny rachunek średnie dochody wyniosły 5840 NIS. W 2000 roku w Bet Szemesz było 774 osób otrzymujących zasiłek dla bezrobotnych i 2701 osób otrzymujących świadczenia gwarantowane.

W okolicy uprawia się między innymi winorośla. Produkowane tutaj lokalne wino nosi nazwę „Singer Cellars”.

Miasto posiada dwie strefy przemysłowe. W północnej strefie przemysłowej koncentrują się warsztaty stolarskie, ślusarskie i mechaniczne, oraz hurtownie i inne firmy usługowo handlowe. W zachodniej strefie przemysłowej działają niewielkie przedsiębiorstwa. Beit Shemesh Engines Ltd. (BSEL) produkuje i naprawia silniki oraz podzespoły dla silników odrzutowych.

Transport

Przy mieście przebiega droga ekspresowa nr 38 (Sza’ar ha-Gaj–Bet Guwrin).

Miasto posiada stację kolejową, która utrzymuje połączenia kolejowe z Jerozolimą i Tel Awiwem.

Oświata

W Bet Szemesz znajduje się 29 szkół podstawowych i 15 szkół średnich, w których uczy się 9,3 tys. uczniów.

Uwagi

↑ Zobacz: Księga Jozuego 15:10 : „Z Baali granica skłaniała się ku zachodowi do góry Seir i przechodziła przez zbocze północne góry Jearim, to jest Kesalon, zstępowała do Bet-Szemesz i przechodziła przez Timnę.” Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.
↑ Zobacz: Księga Jozuego 21:16 : „Aszan z jego pastwiskami, Jutta z jego pastwiskami, Bet-Szemesz z jego pastwiskami: dziesięć miast od tych dwu pokoleń.” Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.
↑ Zobacz: 1 Księga Samuela 6:9-20 : „(9) Zwrócicie jednak uwagę na to: jeżeli skieruje się ona do swego kraju, to jest do Bet-Szemesz, wiedzcie, że to On sprowadził na nas nieszczęście, a jeśli nie, to będziemy wiedzieli, że nie Jego ręka nas dotknęła, a to, co się stało, było przypadkiem. (10) Ludzie uczynili w ten sposób: wzięli dwie mleczne krowy i zaprzęgli je do wozu. Cielęta od nich zatrzymali w oborze. (11) Arkę Pańską umieścili na wozie, a także skrzynkę ze złotymi myszami i z podobiznami swoich guzów. (12) Krowy poszły prostą drogą w kierunku Bet-Szemesz, a idąc tą samą drogą i rycząc nie zbaczały ani w prawo, ani w lewo. Filistyńscy władcy zaś szli za nimi aż do granic Bet-Szemesz. (13) W Bet-Szemesz na równinie odbywały się żniwa pszenicy. Podniósłszy oczy żniwiarze dostrzegli Arkę i uradowali się jej widokiem. (14) Wóz dotarł na pole Jozuego z Bet-Szemesz i tam się zatrzymał. Leżał tam wielki kamień. Wóz drewniany porąbano, a krowy złożono Panu na ofiarę całopalną. (15) Lewici zdjęli z wozu Arkę Pańską i znajdujcą się razem skrzynkę, w której ułożone były złote przedmioty: ułożyli je na wielkim kamieniu. Ludzie z Bet-Szemesz dokonali całopalenia i złożyli w tym dniu ofiary Panu. (16) Pięciu władców filistyńskich zobaczywszy to wszystko, jeszcze tego samego dnia powróciło do Ekronu. (17) Guzy złożone przez Filistynów, jako dar pokutny dla Pana, są następujące: jeden za Aszdod, jeden za Gazę, jeden za Aszkelon, jeden za Gat, jeden za Ekron. (18) Prócz tego były złote myszy według liczby miejscowości filistyńskich, podlegających pięciu władcom, tak z miast umocnionych, jak i z miejscowości otwartych. Świadectwem na to [wszystko] jest wielki kamień, na którym postawiono Arkę Pańską. Istnieje on aż do dnia dzisiejszego na polu Jozuego z Bet-Szemesz. (19) Synowie Jechoniasza nie uczestniczyli jednak w radości, jaka była udziałem ludzi z Bet-Szemesz, gdy przyszli zobaczyć Arkę Pańską. Dlatego zabił On siedemdziesięciu ludzi spośród nich. Lud zasmucił się, ponieważ Pan dotknął ich wielką plagą. (20) Mówili więc mieszkańcy Bet-Szemesz: Któż zdoła stanąć przed obliczem Pana, przed tym Bogiem świętym? Do kogo uda się On od nas?” Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

Miasta partnerskie

Ludzie związani z Bet Szemesz

Zobacz też kategorię: Ludzie związani z Bet Szemesz.

Przypisy

↑ Ultra-Orthodox retake Beit Shemesh, former Haifa mayor Yona Yahav returns to office [online], www.timesofisrael.com [dostęp 2024-04-13] (ang.).
↑ Israel Central Bureau of Statistics. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2008-04-21]. (ang.).
↑ Beit Shemesh – Biblical city on the border between Judah and Philistia. [w:] Israel Ministry of Foreign Affairs [on-line]. 2000-11-20. [dostęp 2011-10-21]. (ang.).
↑ Aviva Bar-Am: Naharayim – What a rush!. [w:] The Jerusalem Post – Israel guide [on-line]. [dostęp 2011-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-27)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcie satelitarne Bet Szemesz Google Maps
Mapa Bet Szemesz

[4] Zobacz: Księga Jozuego 15:10 : „Z Baali granica skłaniała się ku zachodowi do góry Seir i przechodziła przez zbocze północne góry Jearim, to jest Kesalon, zstępowała do Bet-Szemesz i przechodziła przez Timnę.” Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

[5] Zobacz: Księga Jozuego 21:16 : „Aszan z jego pastwiskami, Jutta z jego pastwiskami, Bet-Szemesz z jego pastwiskami: dziesięć miast od tych dwu pokoleń.” Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

[6] Zobacz: 1 Księga Samuela 6:9-20 : „(9) Zwrócicie jednak uwagę na to: jeżeli skieruje się ona do swego kraju, to jest do Bet-Szemesz, wiedzcie, że to On sprowadził na nas nieszczęście, a jeśli nie, to będziemy wiedzieli, że nie Jego ręka nas dotknęła, a to, co się stało, było przypadkiem. (10) Ludzie uczynili w ten sposób: wzięli dwie mleczne krowy i zaprzęgli je do wozu. Cielęta od nich zatrzymali w oborze. (11) Arkę Pańską umieścili na wozie, a także skrzynkę ze złotymi myszami i z podobiznami swoich guzów. (12) Krowy poszły prostą drogą w kierunku Bet-Szemesz, a idąc tą samą drogą i rycząc nie zbaczały ani w prawo, ani w lewo. Filistyńscy władcy zaś szli za nimi aż do granic Bet-Szemesz. (13) W Bet-Szemesz na równinie odbywały się żniwa pszenicy. Podniósłszy oczy żniwiarze dostrzegli Arkę i uradowali się jej widokiem. (14) Wóz dotarł na pole Jozuego z Bet-Szemesz i tam się zatrzymał. Leżał tam wielki kamień. Wóz drewniany porąbano, a krowy złożono Panu na ofiarę całopalną. (15) Lewici zdjęli z wozu Arkę Pańską i znajdujcą się razem skrzynkę, w której ułożone były złote przedmioty: ułożyli je na wielkim kamieniu. Ludzie z Bet-Szemesz dokonali całopalenia i złożyli w tym dniu ofiary Panu. (16) Pięciu władców filistyńskich zobaczywszy to wszystko, jeszcze tego samego dnia powróciło do Ekronu. (17) Guzy złożone przez Filistynów, jako dar pokutny dla Pana, są następujące: jeden za Aszdod, jeden za Gazę, jeden za Aszkelon, jeden za Gat, jeden za Ekron. (18) Prócz tego były złote myszy według liczby miejscowości filistyńskich, podlegających pięciu władcom, tak z miast umocnionych, jak i z miejscowości otwartych. Świadectwem na to [wszystko] jest wielki kamień, na którym postawiono Arkę Pańską. Istnieje on aż do dnia dzisiejszego na polu Jozuego z Bet-Szemesz. (19) Synowie Jechoniasza nie uczestniczyli jednak w radości, jaka była udziałem ludzi z Bet-Szemesz, gdy przyszli zobaczyć Arkę Pańską. Dlatego zabił On siedemdziesięciu ludzi spośród nich. Lud zasmucił się, ponieważ Pan dotknął ich wielką plagą. (20) Mówili więc mieszkańcy Bet-Szemesz: Któż zdoła stanąć przed obliczem Pana, przed tym Bogiem świętym? Do kogo uda się On od nas?” Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.

[Local_elections2024-1] Ultra-Orthodox retake Beit Shemesh, former Haifa mayor Yona Yahav returns to office [online], www.timesofisrael.com [dostęp 2024-04-13] (ang.).

[2] Israel Central Bureau of Statistics. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2008-04-21]. (ang.).

[3] Beit Shemesh – Biblical city on the border between Judah and Philistia. [w:] Israel Ministry of Foreign Affairs [on-line]. 2000-11-20. [dostęp 2011-10-21]. (ang.).

[7] Aviva Bar-Am: Naharayim – What a rush!. [w:] The Jerusalem Post – Israel guide [on-line]. [dostęp 2011-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-27)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[b]

[c]

[4]

Miasta	Bet Szemesz Jerozolima
Samorządy lokalne	Abu Ghausz Mewasseret Cijjon Kirjat Je’arim
Samorząd regionu	Matte Jehuda

> 500 000	Jerozolima
100 000 - 499 999	Aszdod Aszkelon Bat Jam Beer Szewa Bene Berak Hajfa Holon Netanja Petach Tikwa Ramat Gan Rechowot Riszon le-Cijjon Tel Awiw-Jafa
50 000 - 99 999	Bet Szemesz Hadera Herclijja Kefar Sawa Lod Modi’in-Makkabbim-Re’ut Naharijja Nazaret Ra’ananna Ramla