Alan Bates

Alan Bates

Imię i nazwisko	Alan Arthur Bates
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1934 Allestree, Wielka Brytania
Data i miejsce śmierci	27 grudnia 2003 Westminster, Wielki Londyn, Wielka Brytania
Zawód	aktor
Współmałżonek	Victoria Ward (1970-1992; jej śmierć)
Lata aktywności	1956–2003
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Sir Alan Arthur Bates^[1] (ur. 17 lutego 1934 w Allestree, zm. 27 grudnia 2003 w Westminster) – brytyjski aktor teatralny, telewizyjny i filmowy. Dwukrotny zwycięzca Tony Award (1973, 2002) i Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych (2001)^[2], nominowany Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego (1968), czterokrotnie nominowany do Złotego Globu – dla najbardziej obiecującego nowego gwiazdora (1967), dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu (1967) i dwukrotnie dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym (1968, 1969) oraz trzykrotnie nominowany do Nagrody BAFTA (1969, 1970, 1992) i Nagrody Telewizyjnej Akademii Brytyjskiej (1975)^[3]

Urodził się w Queen Mary Nursing Home w Allestree^[4] dzielnica miasta Derby, w Derbyshire jako najstarszy z trzech synów pianistki Florence Mary (z domu Wheatcroft) i Harolda Arthura Batesa, brokera ubezpieczeniowego i biotechnologa^[5]. Jego rodzina na krótko przeprowadziła się do Mickleover, po czym wróciła do Allestree. Jego rodzice zajmowali się amatorsko muzyką i zachęcali go do wykonywania muzyki. Jednak młody Bates w wieku 11 lat ustalił kurs swego życia jako aktor, a więc rodzice wysłali na treningi aktorskie. Chętnie oglądał też spektakle w Derby’s Little Theatre. Uczył się w Herbert Strutt Grammar School w Derby Road w Belper, a później zdobył stypendium do Royal Academy of Dramatic Art^[6] w Londynie, gdzie studiował z Albertem Finneyem i Peterem O’Toole. Przez dwa lata służył w Royal Air Force^[7].

W 1955 roku zadebiutował w sztuce You and Your Wife na scenie w Coventry. Rok potem (1956) trafił na West End w roli Cliffa Lewisa w przedstawieniu Johna Osborne’a Miłość i gniew (Look Back in Anger) w Royal Court Theatre^[8]. Grał również na scenach teatrów broadwayowskich. W 1973 za kreację Bena Butleya w spektaklu Butley w reżyserii Harolda Pintera otrzymał Drama Desk Award i Tony Award, a w 2002 jako Vassily Semyonitch Kuzowkin w komedii Na łaskawym chlebie (Fortune’s Fool) Iwana Turgieniewa zdobył Drama Desk Award i Tony Award^[9].

W kinie debiutował pod koniec lat 50. Uznanie krytyki zdobył rolą u boku Laurence’a Oliviera w Music Hallu Tony’ego Richardsona, międzynarodową sławę przyniosły mu pierwszoplanowe role w Greku Zorbie, Zakochanych kobietach (1969) i Posłańcu (1971). W roku 1968 nominowano go do Oscara^[10] za główną rolę w dramacie Żyd Jakow, adaptacji powieści Bernarda Malamuda.

W 1996 został Komandorem Orderu Imperium Brytyjskiego, a w 2003 otrzymał tytuł szlachecki.

Był osobą biseksualną^[11][12]. W latach 1956–1966 był związany z aktorem i piosenkarzem Peterem Wyngarde^[13]. Spotykał się z reżyserem Johnem Dexterem (1954), Joanną Pettet (1964), Yardeną Harari (1965), Paulem Taylorem (1967-70) i Rockiem Hudsonem (1968)^[14]. W 1969 poznał Victorię Ward, z którą się ożenił rok później. W 1971 urodziło się dwóch synów-bliźniaków: Benedick i Tristan, który zmarł w 1990 wskutek ostrego ataku astmy^[15]. Bates romansował także z aktorem Nickolasem Grace (1973), łyżwiarzem figurowym Johnem Curry (1980-82)^[16], Gerardem Hastingsem (1982-1991)^[17] i walijską aktorką Angharad Rees (1999-2002).

Zmarł 27 grudnia 2003 w szpitalu w Westminster na raka trzustki w wieku 69. lat^[18][19][20].

• Alan Bates w bazie IMDb (ang.)
• Alan Bates w bazie Filmweb
• Alan Bates w bazie Notable Names Database (ang.)