Antoni Kazimierz Sapieha

Antoni Kazimierz Sapieha
	; Lis
Rodzina	Sapiehowie herbu Lis
Data urodzenia	przed 6 listopada 1689
Data i miejsce śmierci	16 maja 1739 ; Dereczyn
Ojciec	Jerzy Stanisław Sapieha
Matka	Izabela Helena Połubińska
Żona	Rachela Teresa Wyhowska
	Odznaczenia

Antoni Kazimierz Sapieha (ur. przed 6 listopada 1689, zm. 16 maja 1739 w Dereczynie) – poseł, starosta merecki i puński, kasztelan trocki. Przed 7 grudnia 1706 roku mianowany stolnikiem litewskim, ustąpił z urzędu po powrocie Augusta II Mocnego w 1709 roku^[1], dyrektor wileńskiego sejmiku przedsejmowego w 1724 roku^[2].

Był synem Jerzego Stanisława i Izabeli Heleny z Połubińskich.

Kształcił się w Paryżu w latach 1705–1709. Po upadku Stanisława Leszczyńskiego przebywał w Prusach u boku dziadka, Kazimierza Jana, prawdopodobnie uczestnicząc w przedsięwzięciach antydworskich lat 1711–1713.

24 marca 1713 po złożeniu przysięgi na wierność Augustowi II Antoni Kazimierz uzyskał amnestię i mógł wrócić do kraju. Po powrocie działał głównie w Trybunale Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego i sejmikach deputackich. W 1723 zaangażował się w sprowadzenie pijarów do Wilna, w celu przełamania monopolu jezuickiego na szkolnictwo. W 1724 został marszałkiem Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

W 1726 przebywa w Sankt Petersburgu, gdzie bierze udział w zaręczynach kuzyna Piotra Pawła z Marią Mienszykow.

Posłował na sejm 1729 zajmując stanowisko antykrólewskie. Był jednym z kandydatów na marszałka sejmu konwokacyjnego w 1733 roku. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1733 roku z powiatu słonimskiego był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 27 kwietnia 1733 roku na tym sejmie^[3]. Poseł i pułkownik powiatu słonimskiego na sejm elekcyjny 1733 roku^[4]. Na elekcji poparł Stanisława Leszczyńskiego, u którego boku przebywał do czasu jego abdykacji w 1736 r., będąc międzyczasie aresztowany w czerwcu 1734 w rosyjskim obozie w Pruszczu za niezłożenie przysięgi wierności Augustowi III. Był jednym z autorów listu do papieża Klemensa XII wyliczający wszystkie nieprawości stronnictwa saskiego.

W lipcu 1737 otrzymał kasztelanię trocką, mimo że cały czas utrzymywał kontakt z Leszczyńskim i oskarżano go o antydworskie intrygi.

Ocalały fragmenty jego dziennika z lat 1728–1733.

W 1726 roku został odznaczony Orderem św. Aleksandra Newskiego^[5].

Zmarł 16 maja 1739 w Dereczynie został pochowany w nieistniejącym już dziś kościele OO Dominikanów w Dereczynie.

Przypisy

↑ Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Kórnik 1994, s. 190.
↑ Robertas Jurgaitis, Vilniaus seimelio veikla 1717–1795 m., Kaunas 2007, s. 221.
↑ Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 45.
↑ Porządek na Seymie Walnym elekcyi między Warszawą a Wolą dnia 25 Sierpnia roku Pańskiego 1733 postanowiony ; Actum in Curia Regia Varsaviensi 1733 sub tempus moderni interregni, feria tertia in crastino festi S. Matthaei Apostoli et Evangelistae anno Domini 1733, s. 58.
↑ Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, 2005, s. 118.

[1] Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Kórnik 1994, s. 190.

[2] Robertas Jurgaitis, Vilniaus seimelio veikla 1717–1795 m., Kaunas 2007, s. 221.

[3] Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 45.

[4] Porządek na Seymie Walnym elekcyi między Warszawą a Wolą dnia 25 Sierpnia roku Pańskiego 1733 postanowiony ; Actum in Curia Regia Varsaviensi 1733 sub tempus moderni interregni, feria tertia in crastino festi S. Matthaei Apostoli et Evangelistae anno Domini 1733, s. 58.

[5] Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, 2005, s. 118.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]