Ślizgunowate
| Philodromidae[1] | |
| Thorell, 1870 | |
| Okres istnienia: kreda–dziś | |
 Philodromus dispar, samica | |
 Philodromus sp., samiec | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Infrarząd | |
| Rodzina |
ślizgunowate |
| Zasięg występowania | |
| |
Ślizgunowate (Philodromidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae, należąca do kladu Entelegynae[2], liczy 31 rodzajów obejmujących 536 gatunków; występują niemal na całym świecie; w Polsce stwierdzono obecność 25 gatunków[3][4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzina została opisana przez Tamerlana Thorella w artykule pt. On European spiders, który ukazał się w 7. numerze czasopisma „Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis” w 1870 roku[5]. Ślizgunowate były łączone w jedną rodzinę z ukośnikowatymi[4], jednak Heinrich Homann wykazał w 1975 roku[5], że ślizgunowate nie są blisko spokrewnione z ukośnikowatymi, a ich rodziną siostrzaną są spachaczowate[6]. Ślizgunowate występują co najmniej od kredy[7].
Według World Spider Catalog rodzina obejmuje 536 gatunków ujętych w 31 rodzajach[8]:
- Apollophanes O. Pickard-Cambridge, 1898[9]
- Bacillocnemis Mello-Leitão, 1938[9]
- Berlandiella Mello-Leitão, 1929[9]
- Celerrimus Lecigne, Cornic, Oger & Van Keer, 2019[9]
- Cleocnemis Simon, 1886[9]
- Ebo Keyserling, 1884[9]
- Eminella Özdikmen, 2007[9]
- Fageia Mello-Leitão, 1929[9]
- Gephyrellula Strand, 1932[9]
- Gephyrina Simon, 1895[9]
- Gephyrota Strand, 1932[9]
- Halodromus Muster, 2009[9]
- Hirriusa Strand, 1932[9]
- Metacleocnemis Mello-Leitão, 1929[9]
- Pagiopalus Simon, 1900[9]
- Paracleocnemis Schiapelli & Gerschman, 1942[9]
- Pedinopistha Karsch, 1880[9]
- Petrichus Simon, 1886[9]
- Philodromops Mello-Leitão, 1943[9]
- Philodromus Walckenaer, 1826[9] – rodzaj typowy[2][10]
- Procleocnemis Mello-Leitão, 1929[9]
- Psellonus Simon, 1897[9]
- Pseudopsellonus Balogh, 1936[9]
- Pulchellodromus Wunderlich, 2012[9]
- Rhysodromus Schick, 1965[9]
- Suemus Simon, 1895[9]
- Thanatus C. L. Koch, 1837[9]
- Tibellus Simon, 1875[9]
- Tibitanus Simon, 1907[9]
- Titanebo Gertsch, 1933[9]
- Vacchellia Caporiacco, 1935[9]
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Ślizgunowate występują niemal na całym świecie[2][11]. Występują w bardzo różnych środowiskach, zamieszkują m.in. lasy, sawanny, łąki[11].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Pająki małe lub średniej wielkości, o długości ciała od 3 do 16 mm[4]. Oddychają za pomocą dwóch płucotchawek[2]. Ciało lekko grzbietobrzusznie spłaszczone[4], niekiedy znacznie wydłużone[4]. Ośmioro oczu, zazwyczaj podobnej wielkości[2], w dwóch rzędach[4] (4:4)[12][11][2], oczy wtórne pozbawione tapetum[2]. Szczękoczułki pozbawione ząbków[2]. Odnóża długie i delikatne, zbliżonych rozmiarów[4], nogi II pary zwykle najdłuższe[4][2]; stopy z dwoma pazurkami[4][2]; włoski przy pazurkach oraz skopule zapewniają im dobrą adhezję do śliskich podłoży[12]. Proste kądziołki przędne, brak stożeczka[2] i cribellum[2]. Ubarwienie często kryptyczne[12][11].
Zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Aktywni łowcy[4], nie budują sieci[11], przemieszczają się bardzo szybko[4][11] (ludzkiemu oku może być trudno nadążyć za ruchem przedstawicieli rodzaju Philodromus[12]), polują na roślinach lub na ziemi[4]; nie wykorzystują przędzy do łapania ofiar[13]. Bardzo mało wiadomo na temat naturalnych ofiar ślizgunowatych[13]. Zastygają w bezruchu, przypominając niemal istoty dwuwymiarowe[12]. Samice tworzą wełniste kokony na m.in. liściach, pod korą[12]. W chłodniejszych, północnych regionach formy niedorosłe (subadult) zimują, osiągają dorosłość wiosną[12].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Apollophanes margareta, Kanada
-
Berlandiella querencia, Brazylia
-
Ebo pepinensis, samica, USA
-
Pagiopalus personatus, samica, Hawaje
-
Philodromus sp., Polska
-
Oczy Philodromus albidus, Wielka Brytania
-
Philodromus cespitum, Łotwa
-
Philodromus marxi, USA
-
Thanatus coloradensis, samica z kokonem, USA
-
Philodromus margaritatus, Holandia
-
Thanatus formicinus, Łotwa
-
Tibellus oblongus, Łotwa
-
Titanebo sp., USA
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Philodromidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l R. Jocqué, A. S. Dippenaar-Schoeman: Spider families of the world. Tervuren: Royal Museum for Central Africa, cop. 2007, s. 204. ISBN 978-90-74752-11-4.
- ↑ W. Nentwig, T. Blick, R. Bosmans, D. Gloor, A. Hänggi, C. Kropf: Europe - Country lists. [w:] Spiders of Europe [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Marek Michał Żabka: Pajęczy świat. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2013, s. 156. ISBN 83-88147-16-1.
- ↑ a b Family: Philodromidae Thorell, 1870. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
- ↑ Heinrich Homann. Die Stellung der Thomisidae und der Philodromidae im System der Araneae (Chelicerata, Arachnida). „Zeitschrift für Morphologie der Tiere”. 80, s. 181, 1975-09. Springer-Verlag. DOI: 10.1007/BF00285652. ISSN 0720-213X. (ang.).
- ↑ Family Philodromidae Thorell 1870 (orb-weaver). [w:] Fossilworks [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
- ↑ Currently valid spider genera and species (2021-01-10). [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Family: Philodromidae Thorell, 1870. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
- ↑ U. A. Gajbe. Studies on some spiders of the family Philodromidae (Araneae: Arachnida) from Madhya Pradesh, India. „Records of the Zoological Survey of India”. 105, s. 62, 2005. ISSN 0375-1511. (ang.).
- ↑ a b c d e f Ansie Dippenaar-Schoeman: Field Guide to South African Spiders. Pretoria: LAPA Publishers, cop. 2014, s. 180. ISBN 978-0-7993-6018-9.
- ↑ a b c d e f g Jørgen Lissner: The Spiders of Europe and Greenland - filtered for France (Mainland). Jørgen Lissner, cop. 2011. [dostęp 2021-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-27)]. (ang.).
- ↑ a b Elchin Fizuli oglu Huseynov. Natural prey of the spider Tibellus macellus (Araneae, Philodromidae). „Bulletin of the British Arachnological Society”. 14 (4), s. 206, 2008. ISSN 2049-3045. (ang.).