Łapino
54°17′10″N 18°26′39″E/54,286111 18,444167| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020[2]) |
629 |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
83-050[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GDA |
| SIMC |
0164049 |
Położenie na mapie gminy Kolbudy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gdańskiego  | |
| 54°17′10″N 18°26′39″E/54,286111 18,444167[1]
| |
| Strona internetowa | |
Łapino (kaszb. Łôpino lub Gduńsczé Łôpino, niem. Lappin) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Kolbudy na turystycznym szlaku Wzgórz Szymbarskich i nad Radunią. Łapino leży na trasie nieczynnej linii kolejowej Pruszcz Gdański-Żukowo.
Wieś duchowna, należąca do szpitala Św. Elżbiety w Gdańsku położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie gdańskim województwa pomorskiego[4]. W latach 1945–1998 miejscowość należała do województwa gdańskiego.
Dawniej miejscowość była administracyjnie podzielona na dwie części Łapino Dolne i Łapino Górne.
W miejscowości znajduje się udostępniona okazjonalnie do zwiedzania papiernia z 1877 roku, czynna do 2011 roku, z zachowanymi holendrami z 1915 r. oraz maszynami papierniczymi. W skład kompleksu wchodzi także zachowana częściowo kuźnia oraz stara kotłownia z 1925 roku z zabytkowym piecem, w którym w latach 80. i 90. palono zarekwirowane narkotyki oraz akta i dokumenty służb bezpieczeństwa. W budynkach dawnej fabryki zgromadzono zbiory techniki rolniczej i motoryzacyjnej[5]. Obecnie planowane jest przekształcenie obiektu w muzeum[6].
W 2000 roku „Towarzystwo Inwestycyjne” rozpoczęło w Łapinie budowę osiedla domów jednorodzinnych Hajduczek – Willowe wzgórza. Obecnie[kiedy?] trwa budowa kolejnych budynków.
Znajduje się tu wybudowana w latach 1925–1927 jedna z elektrowni wodnych tworzących kaskadę Raduni.
Elektrownia wodna[7]
[edytuj | edytuj kod]
Elektrownię Wodną Łapino wybudowano w 1927 roku jako piątą elektrownię wodną na Raduni. Właścicielem nowej elektrowni był Senat Wolnego Miasta Gdańska, choć pierwotnym inwestorem przedsięwzięcia był Ferdynand Schichau. Po przegranym procesie o Radunię zmuszony był oddać inwestycję Senatowi WM Gdańska. Jest elektrownią derywacyjną zbiornikową ze zbiornikiem o wyrównaniu półdobowym. Zbiornik wypełnia naturalną dolinę Raduni. W wyniku budowy zapory i spiętrzenia rzeki pod wodą znalazła się stara papiernia, tartak, las, droga oraz kilka zabudowań gospodarczych. Woda spiętrzona w zbiorniku za pomocą rurociągu żelbetowego biegnącego przez korpus zapory jest kierowana do turbin. W budynku elektrowni rurociąg żelbetonowy przechodzi w stalowy, który rozprowadza wodę do dwóch turbin. Turbiny te wyprodukowały zakłady Schichau Elbing (Elbląg) w 1925 roku. W elektrowni Łapino prawdopodobnie po raz pierwszy na ziemiach polskich zastosowano rurociągi stalowe spawane elektryczne, zaledwie w kilka lat po wynalezieniu tej metody. W elektrowni zainstalowana jest trzecia turbina, czynna do dziś – o mocy 7 kW. Turbina potrzeb własnych elektrowni.
Niezwykle oryginalnym i unikatowym urządzeniem inżynierskim jest jaz burzowy, znajdujący się po lewej stronie elektrowni. Jaz ma zamknięcie segmentowe samoczynne z przeciwwagą. Podobne zamknięcia jazów stosowano w elektrowniach szwajcarskich i hiszpańskich na początku lat dwudziestych. Jaz wyposażony jest dodatkowo w klapę lodową. Poniżej jazu znajduje się czterostopniowa kaskada odprowadzająca wodę do kanału odpływowego elektrowni.
Dane techniczne[7][8]
[edytuj | edytuj kod]
- średni przepływ: 5,18 m³/s
- moc instalowana: 2900 kW
- przełyk instalowany: 22,07 m³/s
- rzędna piętrzenia: 99,80 m n.p.m.
- spad: 13,8 m
- średnia roczna produkcja: 4,19x106 kWh
- ilość turbozespołów: 2
Inne miejscowości o nazwie Łapino: Łapino Kartuskie
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 171088
- ↑ dane Urzędu Gminy dot. ludności sołectwa [online], www.kolbudy.pl, 30 czerwca 2020.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 697 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 91.
- ↑ Majówka 2013 w Łapinie. 1 maja – zobacz Starą Papiernię! [dostęp 2013-04-22].
- ↑ Andrzej Lis-Radomski: Łapino: W dawnej papierni chcą stworzyć muzeum. Polska Dziennik Bałtycki, 2016-11-11. [dostęp 2016-11-11].
- ↑ a b Elektrownia Wodna Łapino [online], Energa [dostęp 2020-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-22] (pol.).
- ↑ Dane techniczne [online], Energa Hydro Sp. z.o.o [dostęp 2011-02-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-01] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Łapino, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 590.
- Łapino [online], Historia Kolbud i okolic [zarchiwizowane z adresu 2007-03-02] (pol.).
- Elektrownia wodna Łapino [online], Związek Powiatów Polskich [dostęp 2006-11-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (pol.).
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Przysiółek wsi | |
| Pozostałe miejscowości |
