Dzianina

GGGGGGGgggGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Dzianina - wyrób włókienniczy płaski powstający przez tworzenie rządków lub kolumienek wzajemnie ze sobą połączonych oczek. Przędza w dzianinie ma bardzo duże wrobienie, dzięki czemu dzianina jest bardzo elastyczna i rozciągliwa we wszystkich kierunkach. Dzianina w przeciwieństwie do tkaniny tworzona jest z jednej nitki na szydełkarkach lub też jednej, lub wielu osnów, na osnowarkach. Dzianiny mogą być gładkie, wzorzyste, ażurowe, fakturowane lub z okrywą włókienną.

Najmniejszym elementem budowy dzianiny jest oczko. Oczka dzianiny ułożone poziomo obok siebie tworzą rządek oczek. Oczka ułożone pionowo jedno nad drugim tworzą kolumienkę oczek. Podstawowymi parametrami charakteryzującymi strukturę dzianin są:

• długość nitki w oczku - jest to odcinek nitki z którego zostało wykonane jedno oczko
• ścisłość rządkowa P_r - jest to liczba rządków oczek mieszcząca się na jednostce długości
• ścisłość kolumienkowa P_k - jest to liczba kolumienek oczek mieszcząca się na jednostce długości

Jednostką długości stosowaną przy wyznaczaniu ścisłości dzianin jest 1 cm, 5cm, lub 10 cm. Zastosowanie jednostki na której liczy się oczka zależy od wielkości oczek. Pomiar ścisłości dzianiny na długości 10 cm (100 mm) jest dokładniejszy niż na długości 1 cm (10 mm).

Dzianiny wytwarza się następującymi technikami:

• Technika falowania przędzy na falowarkach. Technika ta pozwala wytwarzać dzianiny rządkowe, przede wszystkim lewoprawe, chociaż istnieją są falowarki tworzące dzianiny rządkowe dwuprawe. Współcześnie technika falowania przędzy jest stosowana rzadko.
• Technika szydełkowania w układzie rządkowym na szydełkarkach. Szydełkarki mogą być jednołożyskowe, dwułożyskowe, płaskie i cylindryczne. Technika ta pozwala wytwarzać dzianiny rządkowe lewoprawe, dwuprawe gładkie i wzorzyste. Jest to podstawowa technika wytwarzania dzianin rządkowych. Najpowszechniejsza we współczesnym przemyśle dziewiarskim.
• Technika szydełkowania w układzie kolumienkowym na osnowarkach. Osnowarki mogą być jednogrzebieniowe lub dwugrzebieniowe. Jednogrzebieniowe tworzą dzianiny kolumienkowe lewoprawe, dwugrzebieniowe dzianiny kolumienkowe dwuprawe. Osnowarki tworzą dzianiny z jednej, kilku a nawet kilkudziesięciu osnów.

Dzianiny to również wyroby wykonane sposobem domowym, przy użyciu dwóch lub więcej prostych drutów stalowych, aluminiowych, czy nawet prętów z tworzywa sztucznego ewentualnie drewnianych patyczków, tzw. robótki na drutach. W ten sposób wykonywano dzianiny już w starożytności.

Dzianiny to wyroby różniące się zasadniczo od innych wyrobów włókienniczych płaskich. Wykonywane są z jednego układu nitek - osnowy (ewentualnie kilku osnów). Nawet w tzw. dzianinach wątkowych rolę wątku pełni również jedna z osnów.

Podstawowymi cechami dzianin są:

• duża elastyczność
• rozciągliwość we wszystkich kierunkach
• miękkość
• przewiewność
• mała stabilność wymiarów

Ogół maszyn stosowanych w dziewiarstwie dzieli się na:

1. maszyny przygotowujące do dziania.
   • przewijarki
   • cewiarki
   • skręcarki
   • snowarki (snowadła)
2. maszyny dziewiarskie
   • falowarki
   • szydełkarki
   • osnowarki
3. maszyny i urządzenia wykończalnicze
   • pralnicze
   • autoklawy bielące
   • farbiarskie
   • urządzenia do sitodruku
   • suszarki
   • wygładzarki (prasowalnice)
   • przeglądarki
4. maszyny szwalnicze (konfekcyjne)
   • maszyny krojące - tarczowe, taśmowe, prasy, nożyce elektryczne
   • maszyny do szycia - owerloki, stebnówki, obrębiarki, guziczarki, dziurkarki, haftujące itp.

Wszystkie maszyny (z grup 1, 3, 4), poza maszynami dziewiarskimi (grupa 2), są maszynami pomocniczymi i często nie różnią się od stosowanych w pozostałych działach przemysłu włókienniczego czy odzieżowego.

Dzianiny mają bardzo szerokie zastosowanie w przemyśle odzieżowym:

• swetry
• bluzki damskie
• pończochy
• rajstopy
• skarpety
• rękawiczki
• szaliki
• czapki
• bielizna osobista
• różnego rodzaju koszulki
• watoliny dziane

Ponadto z dzianin wytwarza się materiały tapicerskie, dekoracyjne, techniczne i inne.

Ten artykuł zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Uwaga: Aby ułatwić pracę, stosuj standardowe parametry z datą: więcej przypisów=2024-12

• Korliński Władysław, Podstawy dziewiarstwa, PWN, Warszawa 1977.
• Korliński Władysław, Technologia dzianin rządkowych, PWN, Warszawa 1988.
• Kopias Kazimierz, Technologia dzianin kolumienkowych, PWN, Warszawa 1987.
• Praca Zbiorowa, Poradnik Inżyniera. Włókiennictwo, PWN, Warszawa 1988