cielę

Podobna pisownia: ciele

wymowa:

IPA: [ˈt͡ɕɛlɛ], AS: [ćele], zjawiska fonetyczne: zmięk.• denazal. ​^?/i

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) zootechn. młode bydła domowego; zob. też cielę w Wikipedii

(1.2) zool. młody osobnik dużych ssaków roślinożernych, np. żubrów, hipopotamów, wielbłądów

(1.3) zool. młody osobnik ssaków morskich, np. fok, delfinów

(1.4) pot. przen. człowiek niezaradny, przesadnie potulny

odmiana:

(1.1-4)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	cielę	cielęta
dopełniacz	cielęcia	cieląt
celownik	cielęciu	cielętom
biernik	cielę	cielęta
narzędnik	cielęciem	cielętami
miejscownik	cielęciu	cielętach
wołacz	cielę	cielęta

przykłady:

(1.1) Szedł chłop na jarmark, ciągnąc cielę na powrozie^[1].

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) cielak, cielaczek; reg. śl. cielok

(1.4) fajtłapa

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) młode

(1.2) młode

(1.3) młode

hiponimy:

(1.1) jałówka, jałowica, byczek

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. cielęcina ż, cielęcinka ż, cielec m, cielenie n, ocielenie n

zdrobn. cielątko n

forma męska cielak m, cielaczek m

forma żeńska cielica ż, cieliczka ż

czas. cielić się ndk., ocielić się dk.

przym. cielęcy, cielny

związki frazeologiczne:

Boże cielę • chodzić jak cielę za krową / włóczyć się jak cielę za krową^[2] • potulny jak cielę • cielę na niedzielę • pokorne cielę dwie matki ssie • kto nie beczał cielęciem, wołem ryczeć nie będzie • zapomniał wół, kiedy cielęciem był / nie pamiętał wół, jak cielęciem był / zapomniał wół, jak cielęciem był • marynowane cielę • patrzeć jak cielę na malowane wrota • wzięli diabli krowę, niech wezmą i cielę • w lutym wody wiele, w lecie głodne i cielę / w lutym wody wiele – w lecie głodne nawet cielę • krowa cielę kocha i zadek mu liże • każda krowa swoje cielę liże • po tłuste cielę i do domu trafią, a chudego i na targu nie kupią • głupiego wilka i cielęta liżą • biada dómowi, kaj ciele rozkazuje wołowi (sic!) • kto ma szczęście, temu i wół cielę urodzi • niemiła księdzu ofiara, idź cielę do obory / niemiła ofiara, pójdź cielę do domu • lepsze cielęta niż woły • jaje dzisiejsze, chleb wczorajszy, cielę sześciniedzielne, a wino łońskie najlepsze • nim pastuch się skwapi, wilk cielę załapi (sic!)

zobacz też: przysłowia o cielęciu

etymologia:

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki

zob. też cielę w Wikicytatach

tłumaczenia:

• albański: (1.1) viç m
• angielski: (1.1) calf
• arabski: (1.1) عجل m (ʿiǧl)
• baskijski: (1.1) txahal, aratxe
• białoruski: (1.1) цяля n, цялё n; (1.4) цяля n, цялё n
• bułgarski: (1.1) теле n
• duński: (1.1) kalv w
• esperanto: (1.1) bovido
• francuski: (1.1) veau m
• hindi: (1.1) बछड़ा
• hiszpański: (1.1) ternero m
• jidysz: (1.1) קאַלב n (kalb)
• kataloński: (1.1) vedell m
• niderlandzki: (1.1) kalf n
• niemiecki: (1.1) Kalb n
• nowogrecki: (1.1) μοσχάρι n
• nowopruski: (1.1) wērsis m
• pendżabski: (1.1) ਵੱਛਾ m
• rosyjski: (1.1) телёнок m; (1.2) телёнок m; (1.4) телёнок m
• szwedzki: (1.1) kalv w
• ukraiński: (1.1) теля n
• węgierski: (1.1) borjú
• wilamowski: (1.1) kołp n, kołb n, kilber m

źródła: