NL1001908C2 - Aandrijfeenheid. - Google Patents

Description

Titel: Aandrijfeenheid.

De uitvinding heeft betrekking op een aandrijfeenheid, in het bijzonder voor voertuigen, met een traploos instelbare kegelschijf-omspanningsoverbrenging, die aan de aandrijfkant en aan de aangedreven kant een kegelschijfpaar bezit, die voor 5 het spannen van het omspanningsmiddel dat de twee schijfparen op aandrijvende wijze met elkaar verbindt, telkens door middel van een stelorgaan spanbaar zijn, die met een tenminste van het draaimoment afhankelijke druk belastbaar zijn, welke druk door middel van een ten minste een gedeelte van het 10 aanliggende draaimoment overbrengende hydromechanische draaimomentsensor op te wekken is, waarbij de draaimoment-sensor een door middel van een pomp belastbare drukruimte met een afvoer omvat alsmede een aan de afvoerzijde aangebrachte afvoerklep, die door een van het draaimoment afhankelijke 15 relatieve beweging van ten minste twee onderdelen een tenminste van het draaimoment afhankelijke hydraulische druk voor de stelorganen opwekt en waarbij verder ten minste één van de schijfparen is voorzien van een tweede stelorgaan voor de verandering van de overbrengingsverhouding, dat parallel 20 ten opzichte van het met een van het moment afhankelijke druk belastbaar stelorgaan van het overeenkomstige schijvenpaar werkzaam is.

Dergelijke aandrijfeenheden met kegelschijf-omspannings-overbrengingen zijn bijvoorbeeld uit DE-OS-4.036.683, 25 DE-OS-4.234.294, DE-OS-4.201.692, DE-OS-4.036.722, DE-OS-4.134.658 en uit de Duitse octrooiaanvrage 4.443.332.8 bekend. De daarbij toegepaste draaimomentsensoren kunnen voor het axiale spannen van de kegelschijfparen slechts een van het overgedragen draaimoment afhankelijke druk opwekken ofwel, 30 zoals bijvoorbeeld door DE-OS-4.234.294 en de Duitse octrooiaanvrage 4.443.332.8 voorgesteld, een spandruk opwekken die zowel van het over te brengen draaimoment alsook van de ingestelde overbrengingsverhouding afhankelijk is. Dergelijke 1001908 2 draaimomentsensoren werken eigenlijk als van het moment en de overbrengingsverhouding afhankelijk gestuurde kleppen.

Zoals bijvoorbeeld uit fig. 1 van DE-OS-4.036.683 blijkt, kan slechts één schijfpaar worden voorzien van een tweede 5 stelorgaan voor de verandering van de overbrengingsverhouding, welk stelorgaan door een tweede pomp wordt gevoed. Bij een dergelijke uitvoering moet het tweede schijfpaar worden voorzien van een krachtopslag bijvoorbeeld in de vorm van een schotelveer, die het overeenkomstige schijfpaar in axiale 10 richting naar elkaar toe spant en eigenlijk tegen de verstel-kracht is gericht die via het tweede stelorgaan aan het eerste schijfpaar aanligt. Uit fig. 2 van deze publikatie is bekend aan beide schijfparen een tweede stelorgaan aan te brengen, waarbij deze stelorganen voor een verandering van de 15 overbrengingsverhouding worden gevoed door een afzonderlijke pomp.

De onderhavige uitvinding heeft tot doel aandrijfeenheden van het bovengenoemde type met betrekking tot de constructie, de kosten en de functie te verbeteren, in het bijzonder moeten 20 de voor de besturing van de met de kegelschijfparen samenwerkende stelorganen noodzakelijke kosten bij een gelijktijdige verbetering van de functie worden gereduceerd.

Volgens de onderhavige uitvinding wordt dit doel daardoor bereikt, dat de met een tenminste van het draaimoment afhanke-25 lijke druk belastbare stelorganen en het tenminste aan één van de schijfparen aangebrachte tweede stelorgaan door eenzelfde pomp met drukmiddel, zoals olie, te voeden zijn, waarbij tussen de pomp en het tweede stelorgaan een overbrengingsklep voor het instellen van de overbrengingsverhouding van de 30 kegelschijf-omspanningsoverbrenging is aangebracht en verder tussen de pomp en de drukruimte van de draaimomentsensor een met betrekking tot de pomp parallel ten opzichte van de overbrengingsklep aangebrachte drukklep is geplaatst, door middel waarvan tenminste de aan de inlaatzijde van de over-35 brengingsklep aanliggende druk in de vloeistof respectievelijk in de olie beïnvloedbaar is. Op voordelige wijze kan de drukklep zodanig zijn uitgevoerd en bestuurbaar zijn, dat in 1001908 3 de bedrijfstoestanden, waarin de door de draaimomentsensor beschikbaar gestelde druk toereikend is om de vereiste verstelsnelheid voor een verandering van de overbrengings-verhouding van de kegelschijf-omspanningsoverbrenging te 5 waarborgen, de drukklep open is, terwijl in de bedrijfs-toestanden waarin de door de draaimomentsensor beschikbaar gestelde druk te gering is, om de vereiste verstelsnelheid voor een verandering van de overbrenging van de kegelschijf-omspanningsoverbrenging te waarborgen, de drukklep tenminste 10 gedeeltelijk, bij voorkeur volledig te sluiten is. Op voordelige wijze is de aandrijfeenheid respectievelijk de kegelschijf-omspanningsoverbrenging en de vereiste besturing respectievelijk regeling zodanig uitgevoerd, dat onder normale bedrijfsomstandigheden, waarbij een langzaam verstellen van de 15 overbrenging toereikend is, de noodzakelijke druk voor een regeling van de overbrengingsverhouding lager is dan de door de draaimomentsensor geleverde druk, zodat in deze bedrijfs-toestanden de drukklep buiten functie blijft, dus volledig open is. Bij bedrijfstoestanden echter waarbij een verhou-20 dingsgewijs klein draaimoment door de draaimomentsensor wordt overgebracht en een snelle verstelling van de overbrenging vereist is, is de door de draaimomentsensor ingestelde druk niet toereikend om de vereiste snelle verstelling van de overbrenging te waarborgen. Bij dergelijke bedrijfstoestanden 25 is een hoge versteldruk noodzakelijk om de vereiste volume- stroom vloeistof respectievelijk olie te waarborgen. Teneinde deze hoge versteldruk te garanderen wordt de drukklep zodanig bestuurd, dat deze klep tenminste op de inlaatzijde van de overbrengingsklep een drukverhoging opwekt. Hiervoor kan de 30 drukklep gedeeltelijk of volledig worden gesloten. Door een dergelijke besturing van de als drukverhogingsklep werkende drukklep wordt gewaarborgd, dat voor de overbrengingsklep een hogere druk heerst dan in de leidingen, die leiden naar het tweede stelorgaan respectievelijk de tweede stelorganen voor 35 een verandering van de overbrengingsverhouding.

Er wordt dus door de drukverhogingsklep, tenminste tijdens een snelle verandering van de overbrengingsverhouding, 1 0 0 1 S 0 8 4 de aan de inlaatzijde van de overbrengingsklep aanliggende druk hoger ingesteld dan de door de overbrengingsklep aan de afvoerzijde beschikbaar gestelde hoogste druk voor de stel-organen. Dit kan bijvoorbeeld daardoor tot stand worden 5 gebracht, dat de in de aan de afvoerzijde aangebrachte leidingen, dus in de voedingsleidingen resp. kanalen van de overbrengingsklep aanliggende drukken direkt worden teruggevoerd naar de drukklep. De drukklep kan echter ook door middel van een van buitenaf geregelde stelkracht bedienbaar ! 10 zijn. Op deze wijze kan bijvoorbeeld ook een elektromagnetisch bedienbare klep worden toegepast.

Het kan bijzonder voordelig zijn wanneer de besturing van de overbrengingsklep via een proportionaalklep geschiedt.

Voor de constructie en de functie van de aandrijfeenheid 15 kan het verder bijzonder voordelig zijn, wanneer door de drukklep een minimale druk aan de inlaatzijde van de overbrengingsklep wordt gewaarborgd. Hiervoor kan de drukklep bijvoorbeeld als stuurschuifklep zijn uitgevoerd, waarbij de schuif ten minste in één axiale richting door een veer is 20 belast en in de andere axiale richting door druk is belast, waarbij deze druk door een tussen de pomp en de inlaatzijden van de overbrengings- en de drukklep aanliggende druk kan worden bepaald. Op voordelige wijze kan de schuif van de drukklep aanvullend met een parallel ten opzichte van de 25 veerkracht werkende van de druk afhankelijke kracht worden belast. Deze van de druk afhankelijke kracht kan op voordelige wijze door ten minste één tussen een stelorgaan voor de verandering van de overbrengingsverhouding en de overbrengingsklep aanliggende druk worden bepaald. Bij het toepassen 30 van twee stelorganen voor het instellen van de overbrengingsverhouding kunnen beide in de voedingsleidingen respectievelijk -kanalen daarvan aanliggende drukken door een direkte terugvoer op de schuif van de drukverhogingsklep inwerken.

Deze beide drukken kunnen via een op één zijde van de 35 drukklepschuif aangebrachte OF-poort voor het besturen van de drukklep worden gebruikt. De door middel van de OF-poort op de drukklepschuif opwekbare kracht is daarbij op voordelige wijze 1001908 5 parallel werkzaam ten opzichte van de door een krachtopslag opgewekte kracht, welke krachtopslag op de drukklepschuif inwerkt. De twee parallel werkende krachten belasten daarbij de drukklep in afsluitrichting.

5 Het kan voor een aandrijfeenheid volgens de uitvinding bijzonder voordelig zijn, wanneer de OF-poort door een klep met twee inlaten en één uitlaat wordt gevormd, waarbij binnen het kleplichaam een in hoofdzaak kogelvormig element is aangebracht, dat bij een aanwezig drukverschil aan de inlaten 10 de inlaat met de laagste aanliggende druk afsluit.

Verder kan het bijzonder doelmatig zijn, wanneer de OF-poort een door middel van een kogel werkende klep is.

Het kan verder doelmatig zijn, wanneer de OF-poort door een klep met een schuif, zoals een zuiger, en aan beide zijden 15 van de schuif gevormde drukruimtes wordt gevormd en de drukruimtes telkens met een stelorgaan van een kegelschijfpaar in vloeistofverbinding staan.

Verder kan het voor een aandrijfeenheid volgens de uitvinding doelmatig zijn, wanneer de overbrengingsklep zoals 20 de overbrengingsregelklep of de overbrengingsklepeenheid door twee kleppen wordt gevormd. Hierbij is het doelmatig, wanneer de twee kleppen gemeenschappelijk worden bestuurd, dat wil zeggen dat de twee kleppen via een gemeenschappelijke druk-leiding worden bestuurd.

25 Verder kan het doelmatig zijn, wanneer elk van de twee kleppen de druk van een stelorgaan bestuurt voor het veranderen van de overbrengingsverhouding.

Volgens de uitvinding kan het voordelig zijn, wanneer de ten minste ene klep voor het besturen van een verandering van 30 de overbrengingsverhouding een drukterugvoerende klep is.

Verder kan het voordelig zijn, wanneer ten minste één klep een drukterugvoergeleide drukverminderingsklep is.

Voor de constructie en de functie van de aandrijfeenheid kan het doelmatig zijn, wanneer de klep voor het besturen of 35 regelen van de verandering van de overbrengingsverhouding een schuif in een klephuis omvat, welke schuif voor het opwekken van eventueel tijdelijk werkende drukterugvorende axiale 1001908 6 krachten op de schuif in in axiale richting op afstand gelegen gedeeltes verschillende radii omvat, waarbij de axiale krachten samenwerken met een in axiale richting op de schuif werkende veerkracht.

5 Eveneens kan het doelmatig zijn, wanneer ten minste twee gedeeltes aanwezig zijn, waarin de radius van de schuif door een trap wordt veranderd en de different!aalvlakken van de trappen als gevolg van de aan deze differentiaalvlakken heersende drukken in tegengestelde richting werkende axiale 10 krachten op de schuif opwekken.

Essentieel kan het doelmatig zijn wanneer de schuif een gedeelte omvat, waarin de radius van de schuif door middel van een trap veranderbaar is en het differentiaalvlak van de trap als gevolg van de heersende druk een axiale kracht op de 15 schuif opwekt en binnen de schuif een tweede schuif in een axiaal deelkanaal aanwezig is, waarbij de in het deelkanaal heersende druk op de eerste schuif door middel van een axiale kracht werkt, die proportioneel ten opzichte van het dwars-doorsnedevlak van het deelkanaal is.

20 Verder kan het voordelig zijn, wanneer de axiale krachten die op het differentiaalvlak van de trap en op de dwarsdoorsnede van het deelkanaal werken in tegengestelde richting op de eerste schuif aangrijpen.

De differentiaalvlakken die door druk belast een axiale 25 kracht op de schuif opwekken, resp. het werkende vlak van het centrale deelkanaal binnen de schuif kunnen zodanig zijn uitgevoerd dat de vlakken, die in tegengestelde richting werkende krachten opwekken, even groot zijn uitgevoerd of verschillend groot zijn uitgevoerd. Voordelig kan het zijn 30 wanneer de vlakken, die in het hoofdweggedeelte werken, kleiner zijn uitgevoerd dan de vlakken die slechts in een minder vaak gebruikt weggedeelte werken. Als gevolg van de kleinere uitvoering van de differentiaalvlakken wordt een hogere besturingswaarde bereikt, zodat het doelmatig is de 35 betere besturingswaarde in het hoofdweggedeelte te realiseren en in gedeeltes, die niet zo vaak worden gebruikt een iets geringere regelwaarde te realiseren.

1001908 7

Bij toepassing van twee stelorganen voor het instellen van de overbrengingsverhouding kan op voordelige wijze de overbrengingsklep door een vier/driewegklep worden gevormd. De drukklep kan door een twee/tweeklep zijn gevormd.

5 Verder kan het voor de functie en de constructie van de aandrijfeenheid voordelig zijn, wanneer de draaimomentsensor het gehele langs de aandrijfeenheid geleide draaimoment overbrengt.

Aan de hand van de figuren 1 t/m 5c wordt de uitvinding 10 nader toegelicht, hierin tonen: fig. 1 een gedeeltelijk weergegeven aandrijfeenheid, fig. 2 een klepopstelling, fig. 3 een klepopstelling, fig. 4 een klepopstelling, en 15 fig. 5a t/m 5c een klepopstelling.

De in fig. 1 gedeeltelijk weergegeven aandrijfeenheid bezit een kegelschijf-omspanningsoverbrenging met een aan de aandrijfkant op de as A draaivast aangebracht schijfpaar 1 en een op de aangedreven as B draaivast aangebracht schijfpaar 2. 20 Elk schijfpaar bezit een axiaal beweegbaar schijfdeel la,2a en telkens een axiaal vast schijfdeel lb,2b. Tussen de beide schijfparen is voor het overbrengen van het draaimoment een omspanningsmiddel in de vorm van een ketting 3 aangebracht.

Het schijfpaar 1 is via een stelorgaan 4 dat als 25 zuiger-/cilindereenheid is uitgevoerd axiaal spanbaar. Het kegelschijfpaar 2 is op overeenkomstige via een stelorgaan 5 dat eveneens als zuiger-/cilindereenheid is uitgevoerd axiaal tegen de ketting 3 spanbaar.

Op werkende wijze parallel ten opzichte van de 30 zuiger-/cilindereenheden 4,5 is telkens een verdere zuiger-/cilindereenheid 6,7 aangebracht die dienen voor het veranderen van de overbrengingsverhouding van de overbrenging. De drukkamers 6a,7a van de zuiger-/cilindereenheden 6,7 kunnen naar keuze overeenkomstig de vereiste overbrengingsverhouding 35 resp. de vereiste verandering van de overbrengingsverhouding met drukmiddel, zoals olie, gevoed of ontlast worden. Hiervoor kunnen de drukkamers 6a,7a overeenkomstig de vereisten worden 1001908 8 verbonden of met een drukmiddelbron, zoals een pomp 8, of met een afvoerleiding 9. Bij een verandering van de overbrengings-verhouding wordt dus één van de drukkamers 6a,7a met drukmiddel gevuld, dat wil zeggen het volume daarvan vergroot, 5 terwijl de andere drukkamer 7a,6a tenminste gedeeltelijk wordt ontlast, dat wil zeggen het volume daarvan wordt verkleind. Deze drukbelasting resp. -ontlasting van de drukkamers 6a,7a geschiedt door middel van een klep 10.

Voor het opwekken van een tenminste van het moment 10 afhankelijke druk is een draaimomentsensor 11 aangebracht, die volgens een hydromechanische principe werkt. De draaimomentsensor 11 brengt het gehele ingevoerde draaimoment over naar het kcgelschijfpaar 1. De draaimomentsensor 11 bezit een axiaal vaststaande, echter begrensd op de as A verdraaibare 15 bochtschijf 12 en een axiaal beweegbare bochtschijf 13, die telkens oploophellingen bezitten, waartussen spreidlichamen in de vorm van kogels 14 zijn aangebracht. De bochtschijf 13 is op dê as A axiaal beweegbaar maar ten opzichte van deze as draaivast aangebracht.

20 Voor het opwekken van de door de draaimomentsensor 11 tenminste van het moment afhankelijk gemodelleerde druk, die voor het spannen van de kegelschijf-omspanningsoverbrenging noodzakelijk is, is de pomp 8 via de verbindingsleidingen 18,19,20 verbonden met de drukruimte 15 van de draaimoment-25 sensor 11. De pomp 8 is verder via een vanaf de leiding 20 uitgaande verbindingsleiding 21 verbonden met de drukkamer 7a van de zuiger-/cilindereenheid 7 aan het tweede schijfpaar 2.

De drukruimte 15 van de draaimomentsensor 11 is via ten minste één kanaal verbonden met de drukkamer 4a van de 30 zuiger-/cilindereenheid 4.

Er is dus steeds een verbinding aanwezig tussen de eerste drukruimte 15 en de drukkamer 4a. In de as A is verder ten minste één afvoerkanaal 22 aangebracht, dat met de drukruimte 15 in verbinding staat resp. in verbinding te brengen is. De 35 uit de drukruimte 15 via een als smoorklep werkend klepgedeelte 23 wegstromende olie kan voor het smeren en/of koelen van constructiedelen worden gebruikt. De axiaal op de 1001908 9 as A beweegbare hellings- resp. bochtschijf 13 vormt met het binnenste gedeelte een met het afvoerkanaal 22 samenwerkend afsluitgedeelte, dat afhankelijk van tenminste het aanliggende draaimoment het afvoerkanaal 22 min of meer kan afsluiten. Het 5 afsluitgedeelte vormt dus in combinatie met het afvoerkanaal 22 een klep resp. een smoorgedeelte. Tenminste afhankelijk van het tussen de beide schijven 12,13 aanliggende draaimoment wordt via de als stuurzuiger werkende schijf 13 de afvoer-opening resp. het afvoerkanaal 22 overeenkomend geopend of 10 gesloten waardoor een tenminste een met het aanliggende moment overeenkomende, door de pomp 8 veroorzaakte druk tenminste in de drukruimte 15 wordt opgewekt. Omdat de drukruimte 15 met de drukkamer 4a en via kanalen resp. leidingen 20, 21 tevens met de drukkamer 5a in verbinding staat wordt ook in deze kamers 15 4a,5a een overeenkomstige druk opgewekt.

Als gevolg van het parallel plaatsen van de zuiger-/cilindereenheden 4,5 ten opzichte van de zuiger-/cilindereenheden 6,7 worden de krachten, die zijn opgewekt door de door de draaimomentsensor 11 geleverde druk 20 op de axiaal beweegbare schijven la,2a, opgeteld bij de krachten, die op deze schijven la,2a inwerken als gevolg van de in de kamers 6a,7a aanwezige druk voor het instellen resp. veranderen van de overbrengingsverhouding van de overbrenging.

De bij een drukbelasting op werkende wijze parallel 25 werkende drukruimtes 15 en 16 zijn afhankelijk van een verandering van de overbrengingsverhouding van de kegelschijf-omspanningsoverbrenging met elkaar te verbinden resp. van elkaar te scheiden. Deze verbinding resp. scheiding kan afhankelijk van de axiale beweging van de schijf la plaats-30 vinden. Hiervoor kan de schijf la als klepdeel worden gebruikt en kunnen in de as A alsmede in onderdelen van het schijfpaar 1 resp. van de draaimomentsensor 11 overeenkomende verbindingskanalen zijn aangebracht. Doelmatig kan het zijn wanneer tenminste bij benadering langs het gehele deelgebied 35 van het overbrengingsgebied van de overbrenging in vertragende zin slechts de eerste drukruimte 15 met druk te belasten is.

De verbinding van beide drukruimtes 15,16 kan op voordelige 1001908 10 wijze tenminste bij benadering tijdens de overgang in het deelgebied van het overbrengingsgebied van de overbrenging in versnellende zin geschieden. De verbinding resp. de scheiding van de beide drukruimtes 15,16 kan dus op voordelige wijze 5 tenminste bij benadering bij een overbrengingsverhouding van de overbrenging in de grootte van 1:1 plaatsvinden. Er kan dus door middel van de draaimomentsensor 11 naast een van het draaimoment afhankelijke modulatie van de druk ook een van de overbrengingsverhouding afhankelijke modulatie van de druk 10 worden opgewekt. In het onderhavige geval wordt eigenlijk een tweetrapse van de overbrengingsverhouding afhankelijke modulatie van de druk resp. van het drukniveau bereikt.

Uit de voorafgaande functiebeschrijving blijkt, dat langs het gehele deelgebied van het overbrengingsgebied waarin de 15 overbrenging in vertragende zin werkt (underdrive) de door de op de schijven 12,13 aangebrachte kogelhellingen opgewekte axiale kracht slechts steunt op het door de drukruimte 15 gevormde, in axiale richting werkende vlak, terwijl langs het gehele deelgebied van het overbrengingsgebied, waarin de 20 overbrenging in versnellende zin werkt (overdrive) de door de kogelhellingen op de schijf 13 opgewekte axiaalkracht door beide in axiale richting werkende vlakken van de drukruimtes 15,16 wordt opgevangen. Hiermee is met betrekking tot eenzelfde ingangsmoment bij een overbrengingsverhouding van de 25 overbrenging in vertragende zin de door de draaimomentsensor 11 opgewekte druk hoger dan die druk, die door de draaimomentsensor 11 wordt opgewekt bij een overbrengingsverhouding van de overbrenging in versnellende zin. De overbrenging kan daarbij op voordelige wijze zodanig worden uitgevoerd, dat het 30 omschakelpunt dat een verbinding of een scheiding van de beide drukruimtes 15,16 veroorzaakt in het gebied van een overbrengingsverhouding van de overbrenging van ongeveer 1:1 ligt.

Met betrekking tot verdere constructieve alsmede functionele maatregelen van het met een draaimomentsensor 11 35 uitgerust kegelschijf-omspanningsoverbrenging wordt naar de Duitse octrooiaanvrage 4 443 332.8 verwezen. In deze octrooiaanvrage zijn verdere uitvoeringsvormen van draaimoment- 1001908 11 sensoren beschreven, die op voordelige wijze in combinatie met de onderhavige uitvinding kunnen worden toegepast, zoals bekend door de bovengenoemde stand der techniek. Hoewel ook één-trapsdraaimomentsensoren kunnen worden toegepast is het 5 echter voor de verbetering van het rendement van de overbrenging voordelig, wanneer zoals beschreven langs het gehele overbrengingsgebied van de overbrenging ten minste een tweetrapse of een meertrapse of zelfs traploze modulatie van de druk afhankelijk van de overbrengingsverhouding resp. een 10 verandering van de overbrengingsverhouding aanwezig is.

Zoals uit fig. 1 blijkt worden alle stelorganen 4,5,6,7 alsmede de draaimomentsensor 11 door een enkele pomp 8 gevoed. Een volumestroombegrenzingsklep 24 is in eerste instantie geplaatst achter de pomp 8, waarbij deze volumebegrenzing, dus 15 de klep 24, niet per se noodzakelijk is. Dit zou b.v. het geval kunnen zijn, wanneer met betrekking tot het getransporteerde volume een veranderbare pomp 8 wordt gebruikt.

Achter de volumebegrenzingsklep 24 is de klep 10 geplaatst voor het verstellen van de overbrengingsverhouding alsmede een 20 klep 25 voor het instellen van de druk. De klep 25 is voor het verhogen van de druk voor de klep 10 resp. in de leidingen 18, 19 aangebracht. Door middel van de klep 25 wordt de druk in de leiding 19 resp. voor de klep 10 zodanig gestuurd, dat deze druk groter is dan de noodzakelijke hogere druk van de beide 25 werkdrukken in de beide leidingen 26, 27, die de overbren- gingsverstelklep 10 enerzijds verbinden met het stelorgaan 6 en anderzijds met het stelorgaan 7. De drukverhogingsklep 25 is enerzijds via de leiding 20 verbonden met de draaimomentsensor 11 en met het stelorgaan 4 en anderzijds verbonden via 30 de leiding 21 met het stelorgaan 5. De verbinding tussen de klep 25 en het stelorgaan 4 moet niet noodzakelijk worden geleid via de draaimomentsensor 11. De in de leidingen 20, 21 resp. in de drukkamers 4a,5a aanwezige resp. aanliggende druk is afhankelijk van de door de draaimomentsensor 11 geleverde 35 druk resp. van het door de draaimomentsensor 11 overgebrachte draaimoment. Teneinde een correcte functie van de overbrenging te waarborgen, wordt de druk voor de klep 10, dus in de 1001908 12 leiding 19 resp. 18 groter gehouden dan de noodzakelijk hogere druk voor het verstellen van de overbrenging in de leidingen 26,27 resp. in de drukkamers 6a,7a. De voor het verstellen van de overbrenging noodzakelijke druk kan hoger zijn dan de door 5 de draaimomentsensor 11 geleverde druk. Dat wil zeggen dat bij sommige bedrijfssituaties resp. rijomstandigheden de door de draaimomentsensor beschikbaar gestelde druk te laag is, teneinde de voor een correcte werking noodzakelijke snelle verstelling van de overbrengingsverhouding van de kegelschijf-10 omspanningsoverbrenging te waarborgen. Een dergelijke kritieke situatie kan b.v. tijdens het afremmen met een gering motor-moment, dus bij een snelle vertraging en de noodzakelijke hoge verstelsnelheid in de overbrenging aanwezig zijn. Als gevolg van het door de draaimomentsensor over te brengen te laag 15 draaimoment levert de draaimomentsensor een verhoudingsgewijs geringe druk, die niet toereikend is om de noodzakelijke snelle verstelling van de overbrengingsverhouding van de overbrenging te waarborgen. Teneinde ook in zulke kritieke bedrijfstoestanden een toereikend hoge druk voor de klep 10, 20 dus in de leidingen 18,19 en ook in ten minste één van de leidingen 26,27 in te stellen resp. te waarborgen, is de druk-verhogingsklep 25 aangebracht tussen de draaimomentsensor 11 resp. de leidingen 20,21 en de klep 10 resp. de leiding 19. Door deze klep 25 wordt veiliggesteld dat de druk in de 25 leiding 19 resp. aan de klep 10 een bepaalde waarde hoger is dan de hoogste van de beide drukken in de leidingen 26,27. Hiervoor bezit de klep 25 stuurmiddelen 28 die het doel hebben dat bij desbetreffende bedrijfstoestanden tenminste een smoorwerking door de klep 25 tussen de leidingen 19 en 29 30 plaatsvindt. Deze middelen 28 kunnen zoals weergegeven, door een direkte terugvoering van de beide in de leidingen 26 en 27 heersende drukken beïnvloed resp. bediend worden.

De direkte terugvoering geschiedt via de leidingen 29,30 die enerzijds overeenkomstig zijn verbonden met de leidingen 35 26,27 en anderzijds zijn verbonden met een door een klep 28 gevormd OF-stelorgaan. De kleppen 25 en 28 bezitten telkens een in een boring opgenomen schuif 31,32, die afzonderlijk dus 1001908 13 onafhankelijk van elkaar in axiale richting beweegbaar zijn.

De schuif 31 steunt via een afstandspen 33 op de schuif 32.

Aan beide zijden van de schuif 32 is telkens een drukruimte 34,35 aangebracht, welke drukruimtes met desbetreffende 5 leidingen 29,30 zijn verbonden. De drukruimte 35 is op deze wijze in axiale richting tussen de schuif 31 en de schuif 32 aangebracht. Wanneer in de leiding 27 en daarmee ook in de leiding 30 de hogere druk aanligt, heeft deze druk invloed op de drukruimte 35 en daarmee direkt op de schuif 31 van de klep 10 25. Is daarentegen de druk in de leiding 26 en daarmee ook in de leiding 29 hoger dan in de leiding 27 resp. 30, veroorzaakt de in de drukruimte 34 aanliggende druk een verschuiving van de schuif 32, waardoor wederom de schuif 31 door middel van de afstandspen 33 in afsluitrichting wordt belast resp. wordt 15 bediend. Op deze wijze werkt de klep 28 resp. de schuif 32 als OF-poort. Dat wil zeggen dat altijd slechts één met de hogere druk in de leidingen 26,27 overeenkomende kracht wordt overgebracht naar de schuif 31 resp. de drukverhogingsklep 25.

De klepopstelling 25 en 28 omvat verder een door een 20 spiraalveer 36 gevormde energie-opslag, die voorgespannen is en enerzijds via een schotelelement 37 op het ventielhuis steunt en anderzijds op de schuif 31 steunt. Binnen de veer 36 is voorzien in een afstandspen 33. De voorspankracht van de veer 36 is zodanig bepaald, dat een bepaalde druk in de 25 leiding 19 en daarmee voor de overbrengingsklep 10 niet wordt onderschreden. Op deze wijze is voor de overbrengingsklep 10 altijd een minimumdruk aanwezig. Op de van de veer 36 afgekeerde zijde van de schuif 31 is een verdere drukruimte 38 aanwezig die met een leiding 39 is verbonden, welke leiding 30 wederom in de leiding 18 of 19 mondt. In de leiding 39 ligt dus steeds een druk aan, die overeenkomt met de druk in de leiding 18 of 19, waardoor in de drukruimte 38 een overeenkomstige axiale kracht wordt opgewekt die tegen de door de veer 36 opgebrachte kracht op de schuif 31 werkt. Door de 35 verbinding 39 en de drukruimte 38 wordt gewaarborgd, dat zodra de vereiste minimumdruk in de leiding 18 of 19 is bereikt de verbinding naar de leidingen 20, 21 resp. naar de 1 0 0 1 9 0 8 14 draaimomentsensor 11 wordt vrijgegeven. Doordat de schuif 31 aan beide zijden met druk wordt belast, wordt een drukvergelijking resp. een differentiewaarde bereikt tussen de hoogste van de in de leidingen 26 en 27 aanliggende drukken en 5 de druk die in de leidingen 18,19 resp. voor de klep 10 aanligt. De veer 36 resp. de kleppen 25 en 28 bepalen naast de minimumdruk in de leiding 18 of 19 resp. voor de overbrengingsklep 10 ook het gewenste drukverschil tussen de in de leidingen 26 of 27 aanliggende hoogste druk en de druk 10 voor de klep 10.

De klep 10 wordt door een stuurdruk bediend die door middel van een proportionaalklep 40 wordt ingesteld. Hiervoor bezit de klep 10 een drukruimte 41, die via een leiding 42 met de proportionaalklep 40 in verbinding staat. Een voorspan-15 resp. terugstelveer 43 is aangebracht op de van de drukruimte 41 afgekeerde zijde. Bij een drukloze kamer 41 wordt de schuif 44 door de veer 43 in een positie geduwd, die een verbinding tot stand brengt tussen de leiding 27 en een afvoerleiding 9 enerzijds en tussen de leiding 26 en de leiding 19 resp. 18 20 anderzijds. Op deze wijze is de leiding 27 eigenlijk drukloos, terwijl in de leiding 26 de totale door de pomp 8 ter beschikking gestelde voedingsdruk aanligt, hetgeen een verstelling in de richting "overdrive" veroorzaakt.

Bij een drukbelasting van de ruimte 41 wordt de schuif 44 25 tegen de werking van de veer 43 naar rechts verschoven, zodat afhankelijk van de in de drukruimte 41 aanliggende druk de klep 10 overeenkomstig ingesteld resp. bestuurd kan worden.

Bij een volledige druk in de kamer 41 wordt enerzijds de leiding 27 met de leiding 18 resp. 19 en anderzijds de leiding 30 26 met de afvoerleiding 9 verbonden. Hierdoor ligt aan de leiding 27 de volle voedingsdruk aan, terwijl de leiding 26 eigenlijk drukloos is. Hierdoor wordt een verstelling van de overbrenging in de richting "underdrive" veroorzaakt.

Door een overeenkomstige instelling van de druk in de 35 drukruimte 41 resp. in de leiding 42 kan de druk in de leidingen 26 en 27 naar keuze tussen de afvoerdruk en de maximale voedingsdruk worden ingesteld.

1001908 3.5

De drukken in de leidingen 26 en 27 worden afhankelijk van de gewenste overbrengingsverhouding ingesteld door de proportionaalklep 40, die wordt bestuurd door een elektronisch stuurapparaat, dat verschillende parameters zoals in het 5 bijzonder de overbrengingsverhouding van de overbrenging verwerkt resp. als ingangswaarde bezit. De overbrengingsverhouding van de overbrenging kan bijvoorbeeld worden bepaald, doordat het toerental aan de aandrijfkant zoals b.v. het toerental van de as A en het toerental aan de aangedreven 10 kan zoals b.v. het toerental van de as B worden bepaald en deze waarden met elkaar worden vergeleken. Verdere parameters waarmee rekening kan worden gehouden zijn bijvoorbeeld de gaspedaalpositie resp. de toegevoerde brandstofhoeveelheid, de onderdruk in het aanzuigsysteem van de motor, de lasttoestand 15 van de aandrijfmotor enz..

Op voordelige wijze kan de klep 10 door een 4/3-klep zijn gevormd, die als vierkante schuifklep kan zijn uitgevoerd. In plaats van een hydraulisch bestuurde overbrengingsklep 10 kan ook een elektrisch of pneumatisch bestuurde magneetklep worden 20 toegepast. Op voordelige wijze kan een meerwegklep die door middel van een elektromagneet wordt bediend worden toegepast, waarbij deze meerwegklep eveneens een terugstelveer kan omvatten.

De uitvinding is dus niet tot de weergegeven 25 uitvoeringsvorm beperkt, maar er kunnen in plaats van de beschreven kleppen 10,24,25 en 28 ook op andere wijze bestuurde kleppen worden gebruikt resp. enkele van deze kleppen kunnen ook worden samengevat ofwel de beschreven functie van de afzonderlijke kleppen kan ook door toepassing 30 van meerdere overeenkomstig samenwerkende kleppen worden gewaarborgd. Zo kan bijvoorbeeld de overbrengingsklep 10 ook door twee overeenkomstig bestuurde kleppen worden vervangen die de twee overeenkomstige verbindingen tussen de leidingen 26, 27 en de leiding 18 resp. 19 tot stand brengen.

35 De klep 10 uit fig. 1 is als meerwegklep uitgevoerd.

De fig. 2, 3 en 4 tonen verdere uitvoeringsvoorbeelden van klepopstellingen voor een aandrijfeenheid voor het verstellen 1001908 16 van de overbrengingsverhouding resp. voor het besturen van de overbrenging van een kegelschijf-omspanningsoverbrenging.

Fig. 2 toont een opstelling van twee drukterugvoerende kleppen 100 en 101, waarbij beide kleppen zijn voorzien van 5 een schuif 102a en 102b, die zijn aangebracht in een klephuis, dat in dit uitvoeringsvoorbeeld niet is weergegeven. Verder zijn de schuiven door middel van veren 103a en 103b door een axiale kracht belast. De openingen in de klephuizen waardoor de schuiven en de veren zijn ingebracht zijn door middel van 10 afsluitmiddelen 104a en 104b afgedicht en afgesloten.

De kleppen 100 en 101 die voor een verstelling van de overbrengingsverhouding worden gebruikt resp. worden bestuurd omvatten telkens een aansluiting 110 en 111, die door middel van de vloeistofverbindingen 112 en 113 met een hydraulische 15 pomp 114 direkt of indirekt in vloeistofverbinding staan.

In fig. 2 is de hydraulische pomp 114 direkt met de leiding 112 verbonden, waarbij even goed een klep overeenkomstig de klep 24 uit fig. 1 ervoor geplaatst kan zijn.

De aftakking 115 komt overeen met de leiding 119 uit 20 fig. 1. Verder zijn de kleppen 100 en 101 via de leidingen 116 en 117 verbonden met het reservoir 118, zodat de aan de leidingen 117 en 116 aangesloten elementen drukloos kunnen worden geschakeld.

De verbinding 120 is verbonden met het stelorgaan van 25 een kegelschijfpaar, bij voorkeur met het aan de aandrijfkant gelegen kegelschijfpaar, waarbij de verbinding 121 is verbonden met het andere kegelschijfpaar, bij voorkeur het aan de aangedreven kant gelegen kegelschijfpaar.

De verbinding 122 is verbonden met een proportionaalklep 30 die de voorstuurdruk opwekt, resp. ter beschikking stelt, die in de kamers 123 en 124 de axiale positie van de schuiven 102a en 102b bestuurt. Door een terugkoppeling 125 en 126 van de drukterugvoerende kleppen wordt overeenkomstig de druk in de gedeelten 120 en 121 ingesteld als functie van de voorstuur-35 druk in de gedeelten 123 en 124.

De kracht op het axiale vlak van het schuifwandgedeelte in het gebied van de drukruimtes 123 en 124 werkt tegen de 1001908 17 kracht van de gespannen veren 103a en 103b, die de schuiven 102a en 102b in de richting van een rustpositie belasten, wanneer de drukruimtes 123 en 124 drukloos zijn. In deze toestand is de leiding 120 via de verbinding 117 van druk 5 ontlast en de verbinding 120 via de leiding 112 aangesloten op de pomp.

De afstelling van de voorstuurdruk in de leiding 122 resp. in de drukruimtes 123 en 124 stuurt tegelijkertijd de axiale beweging van de schuiven 102a en 102b, zodat een 10 gekoppelde besturing door middel van de beide kleppen 100 en 102 plaatsvindt, om het verstellen van de overbrengings-verhouding van een kegelschijf-omspanningsoverbrenging te realiseren. Dit kan op een de voorkeur genietende manier door de drukterugvoerende kleppen 100 en 101 worden gerealiseerd.

15 Het drukterugvoeren wordt daardoor bewerkstelligd dat door middel van de leidingen 125 en 126 de drukruimtes 130 en 131 met druk worden belast, zodat een kracht tegen de vlakken 132 en 133 wordt opgewekt, die een ondersteunende werking bezit.

20 Fig. 3 omvat een drukteruggevoerde klep 200, die door een schuif 201 in een klephuis is uitgevoerd, waarbij een veer 202 de schuif in axiale richting belast en waarbij de schuif is afgesloten door middel van een afsluitinrichting 203 die binnen het klephuis is aangebracht.

25 De klep omvat verschillende aansluitingen, waarbij via de verbinding 205 de aansluiting op een drukmiddelpomp of een drukstuurklep tot stand wordt gebracht. Een dergelijke druk-stuurklep kan zijn uitgevoerd overeenkomstig het verwijzings-cijfer 24 uit fig. 1 resp. een dergelijke pomp kan zijn uit-30 gevoerd overeenkomstig het verwijzingscijfer 114 uit fig. 2. Verder is een reservoir verbonden via de verbinding 20 met de klep. De stelorganen van de kegelschijfparen zijn via de verbinding 207 en 208 verbonden met de klep, waarbij de leiding 207 bij voorkeur is verbonden met het aan de aan-35 drijfkant gelegen kegelschijfpaar en de leiding 208 is verbonden met het aan de aangedreven kant gelegen kegelschi j fpaar. De verbinding 209 dient voor het besturen van de 1001908 18 klep 200 door middel van een voorstuurdruk in de drukkamer 210. De voorstuurdruk in de drukruimte 210 kan overeenkomstig fig. 1 worden bestuurd door een proportionaalklep die in fig. 1 met 40 is weergegeven.

5 De schuif 201 is zodanig uitgevoerd, dat de schuif in een deelgebied 220 een kleine dwarsdoorsnede bezit en in een deelgebied 221 een grotere dwarsdoorsnede bezit, dat wil zeggen, dat in het ene deelgebied de boring binnen het klephuis kleiner is dan in het gebied 221 van het huis.

10 Bovendien is de schuif in een deelgebied 230 voorzien van een kanaal in axiale richting, die bij 231 in radiale richting is geopend. Binnen deze boring is een verdere schuif 232 beweegbaar aangebracht. De schuif 232 kan op deze wijze relatief ten opzichte van de schuif 201 worden bewogen, 15 waarbij de schuif 232 ten opzichte van de schuif 201 kan zijn afgedicht.

De functie van de in fig. 3 weergegeven klep 200 kan als volgt worden beschreven. Is de schuif 201 als gevolg van de veerkracht van de veer 202 in de weergave volgens fig. 3 in 20 axiale richting naar links verschoven, dan is de leiding 208 met de verbinding 206 verbonden, omdat de stuurkant 240 in axiale richting is verschoven. Tegelijkertijd is de verbinding 207 met geen leiding, dat wil zeggen noch met de leiding 205 noch met de leiding 206 verbonden en de leiding 205 is 25 eveneens door het centrale gedeelte 201a gesloten. Wordt de schuif in axiale richting bewogen, omdat in de drukruimte 201 een stuurdruk wordt opgewekt dan kan bijvoorbeeld de schuif zodanig worden gepositioneerd, dat de verbindingsleiding 208 wordt verbonden met de leiding 205 naar de pomp en de 30 verbindingsleiding 207 is verbonden met de verbindingsleiding van het reservoir 206. Hierdoor is het kanaal 230 eveneens met een onder druk staande vloeistof gevuld en de schuif 232 wordt in axiale richting belast en steunt op het element 203, waarbij op de schuif 201 een kracht wordt uitgeoefend die 35 proportionaal is ten opzichte van de druk en het dwarsdoor-snedevlak van de axiale boring 230 in de richting van de drukkamer 210. Tegelijkertijd werkt op de schuif een kracht in 1 0 0 1 9 0 8 19 axiale, van de drukkamer 210 afgekeerde richting, welke kracht proportionaal is ten opzichte van de druk in de leiding 207 en het vlakverschil tussen de dwarsdoorsnedevlakken van de schuif in het gedeelte 221 ten opzichte van het gedeelte 220.

5 Wordt het gedeelte 207 echter van druk ontlast, dan werkt slechts één kracht op de schuif in de richting van de drukkamer 210, zodat een drukterugvoering tot stand wordt gebracht.

Wordt de schuif naar links toe belast, doordat een 10 geschikte druk in de drukkamer is gekozen en de veerkracht van de veer 202 de schuif in axiale richting naar de drukkamer toe belast, dan wordt een vloeistofverbinding tussen de leiding 207 en de leiding 205 tot stand gebracht, omdat de uitsparing 233 deze verbinding tot stand brengt. Hierdoor wordt de 15 leiding 208 met de leiding 206 verbonden. Door deze schuif-opstelling wordt de leiding 207 met druk belast, waarbij de leiding 208 van druk ontlast wordt. Als gevolg daarvan wordt een axiale kracht op de schuif uitgeoefend welke kracht in de richting van de veer wijst, waarbij de kracht proportionaal 20 ten opzichte van het vlakverschil van de dwarsdoorsnedevlakken van het gedeelte 221 en het gedeelte 220 is en proportionaal is ten opzichte van de druk in het gedeelte 233 en waarbij tegelijkertijd een kracht de zuiger in de richting van de drukkamer 210 belast, welke kracht proportionaal is ten 25 opzichte van de druk in de leiding 208, gemultipliceerd met het dwarsdoorsnedevlak van de binnenboring 230. Op deze wijze wordt een drukterugvoering gerealiseerd.

Fig. 4 toont een verder uitvoeringsvoorbeeld van een overbrengingsregelklep voor het besturen van de stelorganen 30 voor het verstellen van de overbrengingsverhouding van de kegelschijfparen. Binnen het klephuis 300 is een schuif 301 aangebracht, die in een eerste gedeelte 302 een eerste diameter bezit en in een tweede gedeelte 303 een tweede diameter bezit alsmede in een derde gedeelte 304 een derde 35 diameter bezit. In het onderhavige uitvoeringsvoorbeeld wordt het huis 300 door twee deelhuizen 300a en 300b gevormd, die op de verbindingsplaats 305 precies passend met elkaar zijn 1001908 20 verbonden. De opbouw van het huis uit twee deelhuizen is door produktie-technische redenen noodzakelijk, teneinde de verschillende gedeelten met verschillende radii resp. diameters in het huis te kunnen aanbrengen. De 5 verbindingsleiding 310 staat bij voorkeur op werkende wijze in verbinding met het stelorgaan van het aan de aandrijfkant gelegen kegelschijfpaar, waarbij de verbindingsleiding 311 bij voorkeur is verbonden met het stelorgaan van het aan de aangedreven kant gelegen kegelschijfpaar. Bij een 10 drukbelasting van de hydraulische verbindingen 310 of 311 worden op deze wijze de stelorganen van de kegelschijfparen met druk belast en op deze wijze wordt een verandering van de overbrengingsverhouding bestuurd resp. geregeld.

De hydraulische leiding 312 is direkt of indirekt 15 verbonden met een drukmiddelpomp, zoals bijvoorbeeld in fig. 1 is weergegeven en voedt de achter de schuifklep geplaatste stelorganen met drukmiddel. Verder behoort bij de schuif een drukkamer 313, die door middel van drukmiddel belastbaar is, waarbij de voorstuurdruk in de drukruimte 313 wordt bereikt 20 via de leiding 314 door een drukmiddelbelasting. De instelling van de voorstuurdruk in de drukruimte 313 kan door middel van een proportionaalklep geregeld of ingesteld worden. Verder is binnen het huis een elastisch middel 315 aangebracht, zoals een veer, die de schuif 301 tijdens een niet met drukmiddel 25 belaste bedrijfstoestand in een rustpositie duwt. De verbinding 320 verbindt een drukruimte 321 met de verbindingsleiding 310. Hierdoor wordt op een axiaal vlak 322 bij het trap-gedeelte met een veranderde radius een axiale kracht in de richting van de veer uitgeoefend, welke kracht proportionaal 30 is ten opzichte van de druk in het ruimtegedeelte 321 en proportionaal is ten opzichte van het vlak 322. Het overeenkomstige geldt voor de verbinding 330, die tussen het ruimtegedeelte 331 en de verbinding 311 aanwezig is. De druk in het ruimtegedeelte 331 veroorzaakt een axiale kracht in axiale 35 richting op het vlak 332 op de drukruimte 313 in de richting van de schuif. De verbindingen 320 en 330 brengen een drukterugvoering tot stand.

1001908 21

In fig. 5a is een drukregelklep 400 weergegeven, die een schuif 401 met een veer 402 binnen het klephuis omvat. De aansluitleiding 403 voedt de uitlaatleiding 404 afhankelijk van de positie van de schuif met vloeistof die drukbelast is.

5 In dit uitvoeringsvoorbeeld wordt de opstelling 400 overeenkomstig de opstelling van de klep 25 uit fig. 1 toegepast, teneinde de inlaatdruk van de draaimomentensensor vast te stellen. Via de leiding 405 wordt afhankelijk van de in het gedeelte 403 aanwezige druk de schuif in axiale richting in de 10 richting van de veer belast, waarbij de veerkracht van de veer 402 in tegengestelde richting werkt dan deze axiaalkracht. Verder is via de verbinding 410 een OF-poort 411 met de stel-klep 400 verbonden. De OF-poort bestaat in hoofdzaak uit een klephuis 412 met twee inlaataansluitingen en een uitlaat-15 aansluiting 413 alsmede een kogel 414 die binnen het huis beweegbaar is aangebracht. Fig. 5b toont het klepelement uit fig. 5a langs de snede AA. Men ziet de beide inlaat-aansluitingen 415 en 416 alsmede de kogel 414 in het huis 412. Verder toont fig. 5c de OF-poort uit fig. 5a langs de lijn BB. 20 Men ziet de aansluitingen 415, 416, de verbindingsleiding 410 en de kogel 414 in het huis 412.

De werking is als volgt: Wanneer de beide aansluit-gedeelten 415 en 416 met druk zijn belast, dan wordt de kogel 414 naar het aansluitgedeelte bewogen waar de laagste druk 25 aanligt, dat wil zeggen is de aansluitleiding 416 met een hogere druk belast dan beweegt zich de kogel voor het aansluitgedeelte 415 en sluit dit aansluitgedeelte af, zodat een vloeistofstroom vanuit de aansluiting 416 naar de aansluiting 410 kan stromen. Hierdoor wordt de OF-poortfunctie 3 0 gewaarborgd.

De met de aanvrage ingediende conclusies zijn voorstellen zonder prejudicie voor het bereiken van een verder gaande octrooibescherming. Aanvraagster behoudt zich voor, nog verdere, tot nu toe slechts in de beschrijving en/of tekening ge-35 noemde kenmerken te claimen.

De in de volgconclusies genoemde terugverwijzingen verwijzen door de maatregelen van de desbetreffende volgconclu- 1001908 22 sies naar de uitvoering van het onderwerp volgens de hoofdconclusie; deze terugverwijzingen zijn niet te zien als een afstand doen van het bereiken van een zelfstandige, concrete bescherming voor de maatregelen van de terugverwijzende volg-5 conclusies.

De onderwerpen van deze volgconclusies vormen echter ook zelfstandige uitvindingen, die een van de onderwerpen van de voorafgaande volgconclusies onafhankelijke uitvoering omvatten .

10 De uitvinding is tevens niet beperkt tot het uitvoerings- voorbeeld uit de beschrijving. Veeleer zijn binnen het kader van de uitvinding talrijke wijzigingen en modificaties mogelijk, in het bijzonder dergelijke varianten, elementen en combinaties en/of materialen, die bijvoorbeeld door een combi-15 natie of variatie van afzonderlijke in combinatie met de in de algemene beschrijving en uitvoeringsvormen, alsmede de conclusies beschreven en in de tekening aanwezige maatregelen respectievelijk elementen of werkwijzestappen inventief zijn en door te combineren maatregelen tot een nieuw onderwerp of tot 20 nieuwe werkwijzestappen leiden, ook voorzover deze betrekking hebben op nieuwe vervaardigings-, proef- en werkmethoden.

1001908

Claims (29)

1. Aandrijfeenheid, in het bijzonder voor voertuigen, met een traploos instelbare kegelschijf-omspanningsoverbrenging, die aan de aandrijfkant en aan de aangedreven kant een kegelschijfpaar bezit, die voor het spannen van het 5 omspanningsmiddel dat de twee schijfparen op aandrijvende wijze met elkaar verbindt, telkens door middel van een stelorgaan spanbaar zijn, die met een tenminste van het draaimoment afhankelijke druk belastbaar zijn, welke druk door middel van een ten minste een gedeelte van het aanliggende 10 draaimoment overbrengende hydromechanische draaimomentsensor op te wekken is, waarbij de draaimomentsensor een door middel van een pomp belastbare drukruimte met een afvoer omvat alsmede een aan de afvoerzijde aangebrachte afvoerklep, die door een van het draaimoment afhankelijke relatieve beweging 15 van ten minste twee onderdelen een tenminste van het draaimoment afhankelijke hydraulische druk voor de stelorganen opwekt en waarbij verder ten minste één van de schijfparen is voorzien van een tweede stelorgaan voor de verandering van de overbrengingsverhouding, dat parallel ten opzichte van het met 20 een van het moment afhankelijke druk belastbaar stelorgaan van het overeenkomstige schijvenpaar werkzaam is, met het kenmerk, dat de met een tenminste van het draaimoment afhankelijke druk belastbare stelorganen en het tenminste aan één van de schijfparen (1,2) aangebrachte tweede stelorgaan door 25 eenzelfde pomp (8) met drukmiddel, zoals olie, te voeden zijn, waarbij tussen de pomp (8) en het tweede stelorgaan een overbrengingsklep (10) voor het instellen van de overbrengingsverhouding van de kegelschijf-omspanningsoverbrenging is aangebracht en verder tussen de 30 pomp (8) en de drukruimte van de draaimomentsensor een met betrekking tot de pomp parallel ten opzichte van de overbrengingsklep aangebrachte drukklep (25) is geplaatst, door middel waarvan tenminste de aan de inlaatzijde van de overbrengingsklep aanliggende druk in de vloeistof 35 respectievelijk in de olie beïnvloedbaar is. 1001908

2. Aandrijfeenheid volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat in de bedrijfstoestanden, waarin de door de draaimomentsensor (11) beschikbaar gestelde druk toereikend is om de vereiste 5 verstelsnelheid voor een verandering van de overbrengings-verhouding van de kegelschijf-omspanningsoverbrenging te waarborgen, de drukklep (25) open is.

3. Aandrijfeenheid volgens conclusie 1 of 2, met het 10 kenmerk, dat in de bedrijfstoestanden waarin de door de draaimomentsensor (11) beschikbaar gestelde druk te gering is, om de vereiste verstelsnelheid voor een verandering van de overbrenging van de kegelschijf-omspanningsoverbrenging te waarborgen, de drukklep (25) tenminste gedeeltelijk, bij 15 voorkeur volledig gesloten is.

4. Aandri j f eenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/'m 3, met het kenmerk, dat beide schijfparen (1,2) een tweede stelorgaan voor het instellen van de overbrengingsverhouding 20 omvatten.

5. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 4, met het kenmerk, dat door het afsluiten van de drukklep (25) aan de inlaat van de overbrengingsklep (10) een hogere 25 druk aanligt dan de door de draaimomentsensor (11) ingestelde druk.

6. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 5, met het kenmerk, dat tenminste tijdens een verandering 30 van de overbrengingsverhouding de aan de inlaatzijde van de overbrengingsklep (10) aanliggende druk hoger is dan de door de overbrengingsklep aan de afvoerzijde beschikbaar gestelde druk voor de stelorganen.

7. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 6, met het kenmerk, dat de besturing van de overbrengingsklep (10) hydraulisch geschiedt. 1001908

8. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 7, met het kenmerk, dat de besturing van de overbrengingsklep (10) door middel van een proportionaalklep 5 geschiedt.

9. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 8, met het kenmerk, dat door de drukklep (25) aan de inlaatzijde van de overbrengingsklep (10) een minimumdruk 10 wordt gewaarborgd.

10. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 9, met het kenmerk, dat de drukklep (25) als stuurschuifklep zijn uitgevoerd, waarbij de schuif ten minste 15 in één axiale richting door een veer is belast en in de andere axiale richting door druk is belast, waarbij deze druk door een tussen de pomp en de inlaatzijden van de overbrengings-(10) en de drukklep (25) aanliggende druk kan wordt bepaald.

11. Aandrijfeenheid volgens conclusie 10, met het kenmerk, dat de schuif van de drukklep (25) aanvullend met een parallel ten opzichte van de veerkracht werkende van de druk afhankelijke kracht wordt belast.

12. Aandrijfeenheid volgens conclusie 11, met het kenmerk, dat de van de druk afhankelijke kracht door ten minste één tussen een stelorgaan voor de verandering van de overbrengingsverhouding en de overbrengingsklep (10) aanliggende druk wordt bepaald. 30

13. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 11, met het kenmerk, dat bij het toepassen van twee stelorganen voor het instellen van de overbrengingsverhouding beide in de voedingsleidingen respectievelijk -kanalen daarvan 35 aanliggende drukken door middel van een OF-poort voor het besturen van de drukklep (25) worden gebruikt. 1001908

14. Aandrijfeenheid volgens conclusie 13, met het kenmerk, dat de door middel van de OF-poort op de schuif van de drukklep (25) opwekbare kracht parallel werkzaam is ten opzichte van de kracht, die door een op de schuif van de 5 drukklep (25) inwerkende krachtopslag wordt opgewekt en beide krachten de drukklep in afsluitrichting belasten.

15. Aandrijfeenheid volgens conclusie 13 of 14, met het kenmerk, dat de OF-poort door een klep met twee inlaten 10 (415,416) en één uitlaat (413) wordt gevormd, waarbij binnen het kleplichaam een in hoofdzaak kogelvormig element (414) is aangebracht, dat bij een aanwezig drukverschil aan de inlaten de inlaat met de laagste aanliggende druk afsluit.

16. Aandrijfeenheid volgens conclusie 15, met het kenmerk, dat de OF-poort een door middel van een kogel (414) werkende klep is.

17. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der voorgaande 20 conclusies, met het kenmerk, dat de OF-poort door een klep met een schuif (32), zoals een zuiger, en aan beide zijden van de schuif gevormde drukruimtes (34,35) wordt gevormd waarbij de drukruimtes telkens met een stelorgaan van een kegelschijfpaar in vloeistofverbinding staan. 25

18. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 17, met het kenmerk, dat de overbrengingsklep (10) door een 4/3-wegklep is gevormd.

19. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 17, met het kenmerk, dat de overbrengingsklep (10) zoals een overbrengingsklepeenheid door twee kleppen (110,101) wordt gevormd.

20. Aandrijfeenheid volgens conclusie 19, met het kenmerk, dat de twee kleppen (100,101) gemeenschapelijk worden bestuurd. 1001908

21. Aandrijfeenheid volgens conclusie 19 of 20, met het kenmerk, dat elk van de twee kleppen (110,101) de druk van een stelorgaan bestuurt voor het veranderen van de 5 overbrengingsverhouding.

22. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 21, met het kenmerk, dat de ten minste ene klep voor het besturen van een verandering van de overbrengingsverhouding 10 een drukterugvoerende klep is.

23. Aandrijfeenheid volgens conclusie 22, met het kenmerk, dat ten minste één klep een drukterugvoergeleide drukverminderingsklep is. 15

24. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de klep (200,300) voor het besturen of regelen van de verandering van de overbrengingsverhouding een schuif in een klephuis omvat, 20 welke schuif voor het opwekken van eventueel tijdelijk werkende drukterugvorende axiale krachten op de schuif in in axiale richting op afstand gelegen gedeeltes verschillende radii omvat, waarbij de axiale krachten samenwerken met een in axiale richting op de schuif werkende veerkracht. 25

25. Aandrijfeenheid volgens conclusie 24, met het kenmerk, dat de schuif (301) zodanig is uitgevoerd, dat ten minste twee gedeeltes aanwezig zijn, waarin de radius van de schuif door een trap wordt veranderd en de differentiaalvlakken van de 30 trappen als gevolg van de aan deze differentiaalvlakken heersende drukken in tegengestelde richting werkende axiale krachten op de schuif opwekken.

26. Aandrijfeenheid volgens conclusie 24, met het kenmerk, 35 dat de schuif (201) een gedeelte omvat, waarin de radius van de schuif door middel van een trap veranderbaar is en het differentiaalvlak van de trap als gevolg van de heersende druk 1001908 een axiale kracht op de schuif opwekt en binnen de schuif een tweede schuif in een axiaal deelkanaal (230) aanwezig is, waarbij de in het deelkanaal heersende druk een axiale kracht op de eerste schuif opwekt, die proportioneel ten opzichte van 5 het dwarsdoorsnedevlak van het deelkanaal is.

27. Aandrijfeenheid volgens conclusie 26, met het kenmerk, dat de axiale krachten die op het differentiaalvlak van de trap en op de dwarsdoorsnede van het deelkanaal (230) werken 10 in tegengestelde richting op de eerste schuif aangrijpen.

28. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 27, met het kenmerk, dat de drukklep (25) door een 2/2-klep is gevormd. 15

29. Aandrijfeenheid volgens ten minste één der conclusies 1 t/m 28, met het kenmerk, dat de draaimomentsensor (11) het totale draaimoment overbrengt. 20 1001908