Nacion

Cal melhorar l'escritura d'aquel article. L’ortografia, la gramatica, lo vocabulari, la sintaxi o autres aspèctes lingüistics incorrèctes son de verificar. O podètz corregir o crear la discussion.

Aquel article presenta d'ambigüitats amb l'article «Estat».

Lo tèrme nacion (AFI: /naˈsju(n)/; del latin natio, en occitan «naissença») es un concèpte de significacion complèxe e multiple que –brevament– se referís essencialament a un ensems d'individús qu'an un encastre juridic especific o ben a un ensems d'individús amb de características culturalas comunas dins un espaci geografic mai o mens delimitat. La relacion entre lo concèpte de nacion e aquel d'Estat es fòrça complicada: i a de cercaires en sciéncia sociala que los considèran totalament distints (per exemple consederant lo primièr coma basicament cultural e lo segon basicament politic); mai d'autres los definisson en considerant que la nacion sonque pren la seuna realitat vertadièra quand es constituïda en Estat.^[1]

Dins totes los cases, una nacion es un grop de gents que partejan de traches caracteristics, coma la lenga, la cultura, d'unas institucions o l'origina etnica.

Lo tèrme nacion ven del latin natio, que s'utilizava d'en primièr a la Universitat de París per se referir a un grop d'estudiants originaris d'un país, que parlavan la meteissa lenga e se regissian per las seunas leis pròpias.

Alara que fòrça nacions coincidisson a l'ora d'ara amb d'Estats independents, aquò es pas lo cas mai frequent. Fòrça nacions, coma lo Curdistan, los Païses Catalans o Occitània, an pas un estat pròpi.

En fach, lo concèpte d'estat-nacion nasquèt als sègles XVIII e XIX. Idealament los estats-nacion an un sentiment nacional omogenèu sus tot lo territòri, sovent acompanhat d'una uniformitat lingüistica, legala e culturala. Mas sovent, los estat-nacion se creèron a partir de la dominacion d'un grop nacional sus d'autres grops minoritàris o copats de las estructuras del poder, dominacion que fins ara demòra. Es lo cas de França que n'es l'exemple mai tipic.

Frequentament, s'utilizan los tèrmes nacional e internacional per se referir als estats e a las seunas relacions.^{[cal referéncia]}

Lo sentiment d'apartenir a una comunautat nacionala s'exprima abitualament amb de simbòls comuns, tal que una bandièra, una cançon especiala (l'imne nacional) o un jorn de fèsta que remembra qualque fach istoric important per a la collectivitat (fèsta nacionala). Las nacions se diferencian de las etnias per dos elements principals:

• An un gra mai elevat d'organizacion.
• La populacion es generalament pas tan omogenèa.

A diferéncia de las etnias, lo fach d'apartenir a una nacion e de se sentir d'aquela ven pas solament de l'astra d'èsser nascut dins dins lo territòri donat, mas tanben pòt resultar de la volontat o del desir personal de se n'identificar, pasmens qu'endacòm mai nasquèt. Per se referir a una nacion sovent s'utiliza coma sinonim lo mot país. A l'ora d'ara se pensa que per qu'un un grop uman pòsca èsser considerat coma una nacion cal que remplisca tres condicions basicas formadas amb lo temps:

• Qu'aquela comunautat de personas demòra dins un espaci geografic concrèt e plan delimitat.
• Qu'aja de diferéncias o signes d'identitat (coma la lenga), de tradicions e leis, qualque element fisic (una montanha o un paisatge determinats, per exemple) que se poiriá considerar coma emblematics, e encara de menas de èsser collectivas marcadas per una cultura comuna.
• Qu'i aja una consciéncia de grop, tanben nomenada consciéncia nacionala, dins lo sens de possedar de biais permanent lo sentiment e la volontat d'apartenir a un grop de personas, a una collectivitat concrèta.

Existisson doas concepcions de nacion, una nascuda del Sègle de las Luses e l'autra del mond del Romantisme. Una es la nacion legala e l'autra la nacion culturala. Totas las concepcions de nacion, que son fòrça variablas e subjectivas, venon d'una o de l'autra o son mescaladas d'elements d'ambedoas.

La concepcion de nacion nascuda del Sègle de las Luses e de la Revolucion Francesa es aquela de nacion coma un ensems de ciutadans d'un Estat, amb tot çò qu'implica lo concèpte de ciutadanetat suls dreches e devers e aquel de la sobeiranetat. Dins aquela concepcion la nacion preval pas sus l'Estat e a cap de biais de connotacion culturala perque los ciutadans son un ensems d'individús. Es l'encastre legal que condiciona tot. Aquel concèpte de nacion es aquel que se tròba dins l'Encyclopédie de Diderot e d'Alembert (1781):

«une quantité considérable de peuple, qui habite une certaine étendue du pays, renfermée dans de certaines limites, et qui obéit au même gouvernement [una quantitat considarable de pòble, qu'abita una cèrta espandida del país, contenida dins de certas limitas, e qu'obesís al meteis govèrn]^[2]»

Aquela concepcion de nacion es mai objectiva e se pòt transportar a quin que siá luòc del mond e quina que siá cultura, per que despend pas d'aquela. Es la concepcion legala e per aquò la mai espandida. Es lo tipe de nacion que fa referéncia a las constitucions e l'ensems de l'encastre juridic a nivèl internacional. En mai aquela concepcion, pòt s'aplicar a quin que siá luòc del mond per que sonque se cal un estat e un encastre juridic non autoritàri que los ciutadans aja reconegut la sobeiranetat. Çò que se pòt aplicar a l'encòp dins un Estat de la vièlha Euròpa que dins un Estat nascut de la descolonizacion qu'a pas de caracteristicas culturalas pròpias o comunas per tota la seuna ciutadanetat. Aquel concèpte de nacion representa l'esfòrç dels pensaires de las Luces per véncer las resisténcias de l'istòria e liberar l'individú dels determinismes del seu temps, sobretot de la religion, e afirmar la seuna autonomia.^[3]

La concepcion de nacion nascuda del Romantisme es la nacion culturala. La desvolopèt Johann Gottfried von Herder, enemic dels franceses Rouseau e Voltaire e fondador del nacionalisme ideologic. Es la cultura, que siá religion, lenga o costumas, que dóna còrs a la nacion. E aquela cultura es fruch de l'Istòria, de biais que la nacion tanben n'es. Aquela idèa de nacion apareguèt dins lo mond germanic amb la idèa de volkgeist que seriá quicòm coma "esperit del pòble". Dins aquela concepcion la nacion es anteriòra a l'estat e independenta d'aquel. L'avantatge d'aquela concepcion es que la nacion es gaire artificiala, per que formada lo long de l'istòria, es quicòm mai que de limitas politicas, que subretot pels païses nascuts de la descolonizacion son fòrça artificials. Lo concèpte de nacion a de trachs identitàris e alara es quicòm mai pels seus membres. Dins aquela concepcion nacion e Estat an res de veire amb los problèmes politics importants entre las comunautats nacionalas e l'Estat. E mai, un autre problèma es qu'aquela concepcion torna incompatible amb la multiculturalitat e normalament amb la multietnicitat, de biais qu'es pas aplicable pels Estats de comunitats culturalas divèrsas, siá geograficament, per motius istòrics o per movements migratòris. L'assimilacion d'una cultura dominanta pels mai individús es necessària.

Aquelas doas concepcions son pas incompatiblas e dins la practica conviuon dins qualques estats. De fach, las nacions tendon a voler reünir las caracteristicas de la nacion legala amb la nacion culturala. Es a dire, las nacions pluriculturalas que deurián èsser un simple ensems de ciutadans tendent a uniformizar culturalament los seus gents e las nacions culturalas tendent a voler se constituir coma un Estat, amb lo seu encastre legal pròpi e amb una sobeiranetat reconeguda.

1. ↑ (ca)"Nació i Estat-nació, avui" Entrevista de Gonçal Mayos (UB).
2. ↑ (fr)Encyclopédie, ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métier. Lausanne et Berne: Sociétés Typographiques, 1781, vol. 44 p. 221. Citat per Zeev Sternhell, Les Anti-Lumières de tous les pays... Le Monde Diplomatique décembre 2010, pag 3
3. ↑ (fr) Zeev Sternhell, Les Anti-Lumières de tous les pays... Le Monde Diplomatique décembre 2010, p. 3.

• (ca) "Estat i nació a l'Europa moderna", Conferència de Joaquim Albareda
• (ca) "Nació i Estat-nació, avui", entrevista a Gonçal Mayos (UB).

• Nacionalisme
• Estat