Drac (constellacion)

Draco (lo Drac en occitan) es una constellacion de l'emisfèri nòrd situada entre lo Boièr, Cefèa, lo Cigne, la Girafa, la Granda Orsa, la Lira, Ercules e la Pichona Orsa. Es formada d'una tiera lònga d'estelas pauc lusentas. Fa partida dei constellacions identificadas per Ptolemèu dins lo corrent dau sègle I.

Aquela constellacion foguèt identificada tre l'Antiquitat per unei pòbles d'Euròpa e d'Asia. Son aspèct sinuós evoquèt la divessa Tiamat per leis astronòms de la Mesopotomia antica. Puei, lei Babilonians, lei Grècs e lei Romans i veguèron un drac. Fins au sègle VI avC, la constellacion de la Pichona Orsa formava leis alas dau drac. Leis Iranians observèron una forma similara que foguèt considerada coma un sèrp manjaire d'òmes. Enfin, en Índia, la constellacion foguèt identificada a un aligator.

Lo traçat principau de la constellacion es lòng e pauc luminós amb uneis estelas que son de quatrena magnitud. La tèsta dau drac es l'ensems pus caracteristic. Forma un asterisme dich lo Lausange que representa leis uèlhs (β e γ Draconis) e la boca (ξ Draconis) de la creatura. L'estela η Draconis forma representa son còr. Seis estèlas principalas son :

• α Draconis (dicha Thuban) es una estela dobla giganta cauda situada a 300 annadas lutz de la Tèrra. Es pas l'estela pus lusenta de la constellacion. Pasmens, es la pus coneguda car indicava la direccion dau Pòl Nòrd i a 4 700 ans. Unei tèxtes ò bastiments antics i fan donc referéncia. A l'ora d'ara, se tropa a mai de 25° dau Pòl.
• γ Draconis (dicha Eltanin ò Etamin) es l'estela pus lusenta de la constellacion amb una magnitud aparenta de 2,24. Es una estela giganta aranja situada a 150 annadas lutz. En 1725, una temptativa de mesura de son parallaxi permetèt a l'astronòm James Bradley de descubrir l'aberaccion de la lutz.

• β Draconis (dicha Alwaid ò Rastaban) es una supergiganta poderosa situada a aperaquí 400 annadas lutz de la Tèrra. Sa magnitud aparenta es solament de 2,79 mai sa magnitud absoluda es de -2,43. Es una estela dobla.
• δ Draconis (dicha Nodus Secondus) es una estela de magnitud aparenta 3,07 situada a 99 annadas lutz. A una magnitud absoluda auta egala a 0,63.
• ε Draconis (dicha Tyl) es un sistèma doble format d'una giganta jauna relativament jova (500 milions d'annadas) e d'una naneta aranja. Un telescòpi d'au mens 100 mm de diamètre es necessari per l'observar.
• ζ Draconis (dicha Aldhibah ò Nodus Primus) es una estela poderosa de magnitud absoluda egala a -1,92. Pasmens, coma es situada a 300 annadas lutz de la Tèrra, sa magnitud aparenta es de 3,17.
• ι Draconis (dicha Ed Asich) es una estela giganta aranja situada a 100 annadas lutz. Sa magnitud aparenta es de 3,29.
• µ Draconis (dicha Arrakis) es un sistèma doble format de doas estelas jauna-aranja situadas a 85 annadas lutz. Pòu s'observar amb un pichon telescòpi (60 mm).

• NGC 6543 qu'es una nebulosa planetària dicha Nebulosa de l'Uèlh dau Gat. Descubèrta en 1784 per William Herschel, sa formacion acomencèt i a aperaquí dètz sègles. Son centre fòrça luminós pòu aisament s'observar amb un telescòpi gràcias a sa magnitud aparenta de 8,80. En revènge, l'observacion dau disc de poussa que l'envirouta necessita un telescòpi poderós.
• NGC 5866 qu'es una galaxia lenticulara ò espirala dicha Galaxia dau Fus situada a sèt miliards d'annadas lutz. De magnitud aparenta egala a 10,70, presenta un disc de poussa sorna pauc abituau dins l'estructura d'una galaxia lenticulara.

• Constellacion.

• (fr) David Lévy, Guide pratique de l'astronomie, 1995.