Jaaʼabaní

Jaaʼabaní *
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Bidił Daazdoígíí dóó Daʼałtʼoʼígíí Biishchʼid Dahólónígíí Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí Jaaʼabaní dóó Jaaniłtsʼílí dóó bikʼéí Náátsʼózídę́ę́ʼ jaaʼniłtsʼílí yił aheełtʼéhé yázhí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ jaaʼniłtsʼílí yił aheełtʼéhé Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ jaaʼniłtsʼílí yił aheełtʼéhé Náátsʼózídę́ę́ʼ jaaʼniłtsʼílí yił aheełtʼéhé ntsaaígíí Jaaʼniłtsʼílí yił aheełtʼéhé łitsooígíí Jaaʼabaníchilí bíchį́į́h tʼáá łichíʼígíí Jaaʼabaní yázhí bitseeʼ áłtsʼózígíí Jaaʼabaní bitseeʼ áłtsʼózígíí (→ Tó wónaanídę́ę́ʼ atʼąąʼ yilchį́į́hí) (→ Łį́į́ʼ bikeeʼ yilchį́į́hí) Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ jaaʼabaní bitʼaʼ nineezígíí Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ jaaʼabaní bitʼaʼ nineezígíí Náátsʼózídę́ę́ʼ jaaʼabaní bitʼaʼ nineezígíí Tó wónaanídę́ę́ʼ jaaʼabaní bitʼaʼ nineezígíí Jaaʼabaní gahzééʼí ntsaaígíí Jaaʼabaní gahzééʼí Jaaʼabaní binághah tʼáá halchíʼígíí Tsintah jaaʼabaní bidághaaʼ hólóní Tsinyiʼ jaaʼabaní bidághaaʼ hólóní (→ Jaaʼabaní dadinilzhinígíí) (→ Jaaʼabaní bitseeʼ dahólónígíí) (→ Jaaʼabaní niłchxoní) Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ jaaʼabaní bijaaʼ łitsooígíí (→ Jaaʼabaní íiyisígíí) (→ Mąʼii ndaatʼáʼii dóó bikʼéí)

Jaaʼabaní éí Bidił Daazdoígíí dóó Daʼałtʼoʼígíí dah yikahjí atah daasdzoh, áádóó éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ bikááʼgóó dahólǫ́, tʼáá hazhóʼó Shádiʼááhjí kéyah yistinígíí, ńléidi éí ádaadin. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Chiroptera" deiłníigo dayózhi. Jaaʼabaní éí 1,400 bilááh anéelą́ąʼgo ałʼąą ádaatʼé.

Jaaʼabaní éí bitʼaʼ dahólǫ́, áádóó éí tłʼéeʼgo ndaatʼáa łeh. Tʼáá díí tʼéiyá naaldlooshii ndaatʼá (hazéí naatʼáʼii éí tʼóó ndaalkʼįh).

Jaaʼabaní éí bijaaʼ ntsaa dóó bílaʼ ayóo danineez, áádóó ałʼąą ádaníłtsogo ndaatʼá — jaaʼabaní ádaałtsʼíísí éí tʼóó tʼááłáʼíidi asdzoh^[?] áníłtso, jaaʼabanítsoh ("mąʼii ndaatʼáʼii" bee wójí) éí dį́įʼdi adéesʼeez^[?] ádaníłnééz. Nááná éí bitsʼíís ditłʼo, áádóó éí dibéłchíʼí dóó diłhiłgo ndaashchʼąąʼ łeh.