Värmlandsbanan

Värmlandsbanan, fram til 1990 kalla Nordvästra stambanan, er ei jernbanelinje som går mellom riksgrensa ved Magnor i Noreg og Laxå i Närke i Sverige. Banen er eit framhald av Kongsvingerbanen.

I Laxå er Värmlandsbanan knytt saman med Västra stambanan. Det er jernbanestasjonar på desse stadane, frå aust til vest: Degerfors, Kristinehamn, Karlstad, Kil, Högboda, Edane, Arvika og Charlottenberg. I Högboda og Edane og ved nokre andre haldeplassar, stoppar det berre lokaltog.

Trafikk

SJ trafikkerer heile banen med tog som går mellom Stockholm og Oslo. I tillegg trafikkerer Värmlandstrafik regionaltog mellom Degerfors-Karlstad–Charlottenberg, nokre av desse går mellom Oslo og Karlstad eller Kristinehamn. I ein kort periode trafikkerte Ofotbanen AS banen før selskapet vart lagt ned. Tilbodet deira vart marknadsført under namnet Unionsekspressen.

Pr. 2007 køyrer det dagleg tre lokomotivtrekte tog mellom Stockholm og Oslo i kvar retning. Det er ti daglege tog mellom Stockholm og Karlstad (tre X 2000 og resten lokaltog) i tillegg til länstog mellom Karlstad og Charlottenberg. På strekninga Karlstad-Kil køyrer det fleire tog, som skal vidare på andre banar. På denne strekninga er det derfor stor trafikk noko som har gjort den til ei av dei mest trafikkerte dobbeltsporsterkningane i Sverige. I 2012 starta bygginga av eit 2,5 km langt møtespor som blir opna i 2013.^[1]

Nattoget vart lagt ned for nokre år sidan.

Reisetida mellom Stockholm og Karlstad er 2½ time med X 2000 og 3 timar med lokaltog. Strekninga Oslo-Karlstad tar i underkant av 3 timar.

Historie

Bygginga av jernbanen mellom Laxå og den norske grensa, den gong kjent som «Nordvästra stambanan», starta i 1866 og vart ferdigstilt i 1871. Banen var tenkt som eit samband mellom Stockholm i Sverige og Oslo i Noreg, som den gong var i union. Noreg hadde alt i 1865 forlenga Kongsvingerbanen til grensa. Strekninga blei elektrifisert i 1937. I 1962 vart det bygd eit triangelspor ved Laxå, slik at toga Stockholm-Karlstad(-Oslo) ikkje lenger måtte inn i byen for å vende. I 1990 endra Banverket namnet på banen til Värmlandsbanan.

Linjekart

Teiknforklaring
		Oslo S
		Hovedbanen
		Lillestrøm (1881)
		Kongsvingerbanen
		Kongsvinger (1881)
		Grensebanen
	438,8	Furumoen (riksgrense)
	437,5	Eda
	432,2	Charlottenberg
	428,2	Ås
	424,5	Lerot
		61
	417,8	Åmotfors
		Kroppstadälven (ca. 70 m)
	415,9	Kroppsta
	407,0	Ottebol
		Jösseälven (ca. 90 m)
	402,3	Gilserud, frå Årjäng, nedlagt
	397,9	Arvika
	396,3	Viksområdet lasteplass
	390,8	Myrom
	387,6	Ingersbyn
		Gryttomtunneln (75 m)
	383,1	Edane
		Gunnarsbyn
		Värmeln (ca. 45 m)

		Brunsbergstunneln (365 m)
	376,2	Brunsbergtunneln

	374,9	Brunsberg
		61
	366,0	Högboda
	361,8	Lene
		E45
	355,3	Fagerås
		Norsälven (ca. 160 m)
		Norge/Vänerbanan frå Göteborg
		Fryksdalsbanan
	349,5	Kil
		Fryksta
		Bergslagsbanan
	348	Kil nedre
	343,0	Hynboholm
		62
	337,5	Skåre
	332,2	Ramgatan lasteplass (1967–1992)
		E18
		Skoghall
		Klarälven vest (ca. 140 m)
	330,1	Karlstad C
		Pråmkanalen (ca. 50 m)
	329,0	Karlstads Östra (1903)
		Klarälven aust (ca. 230 m)
		Sjöstadsmotet Nordmark - Klarälvens Järnväg (1880–1990)
	325,0	Karlstad Välsviken
		Alstersälven (ca. 65 m)
	323,1	Alster
	319,2	Skattkärr
	315,1	Boberg lasteplass
	313,5	Stavnäs (1909–1970)
	307,2	Väse
	301,3	Rudsberg
	298,2	Ölme
		Inlandsbanan frå Persberg
		Bergslagsbanan til Gävle
	289,8	Kristinehamn
		Inlandsbanan
		26 Varnumsleden
	287,4	Höja lasteplass
	277,8	Björneborg
		frå Gullspång, nedlagt
	266,6	Strömtorp
		Nora Bergslags järnväg til Bofors
		frå Vikern
		Letälven (ca. 110 m)
	263,6	Degerfors
	251,5	Svartå
		til Örebro, nedlagt
	240,8	Hasselfors
	234,2	Porla
		Västra stambanan frå Stockholm C
	229,4	Laxå
		Röfors
		Västra stambanan til Göteborg C