Circuit Zandvoort

De eerste plannen voor een circuit in Zandvoort stammen uit 1930. Op 3 juni 1939 werd de eerste autorace gereden op een stratencircuit van Zandvoort. Deze race ging onder meer over de Van Lennepweg, die nu nog een van de belangrijkste toevoerwegen is naar het huidige circuit.^[2]

Hoewel de Tweede Wereldoorlog uitbrak, bracht het succes van die races de Zandvoortse burgemeester ertoe om plannen te ontwikkelen voor een circuit. Het verhaal gaat dat de burgemeester van Zandvoort in een poging vrijstelling voor dwangarbeid te krijgen voor de bevolking van Zandvoort, een overeenkomst sloot met de Duitse bezetter. De Duitsers mochten een brede, rechte weg dwars door Zandvoort aanleggen, die na de oorlog als paradeweg kon dienen. Later werd deze weg samen met enkele andere wegen door de Duitse bezetters gebruikt om de kustverdedigingswerken te bereiken. Na de oorlog werden enkele van deze wegen verbreed en samengevoegd. Met advies van Sammy Davis, winnaar van de 24 uur van Le Mans uit 1927, werd een racecircuit ontwikkeld.

In 1947 legde de rijksoverheid de bouw stil, omdat tussen het puin voor de ondergrond ook hele bakstenen zaten. Die mochten alleen voor de wederopbouw worden gebruikt. De gemeente Zandvoort schakelde prins Bernhard in, die de betreffende ministers bewerkte, en ten slotte de stenen "kocht" voor 20.000 gulden. Deze werden door Zandvoort betaald via de stichting van de prins.^[3]

Op 7 augustus 1948 vond de eerste autorace, toen nog onder de naam Grand Prix van Zandvoort, plaats op het circuit van Zandvoort. De race werd gewonnen door de Thaise prins Bira in een oude Maserati. Tweede en derde werden de Britse coureurs Tony Rolt en Reg Parnell. In het volgende jaar werd de wedstrijd gereden volgens de regels van de Formule 1. Deze wedstrijd werd gewonnen door Luigi Villoresi in een Alfa Romeo.

Op 28 augustus 1948 werd de eerste motorrace gehouden op het circuit. In het jaar erop won Luigi Villoresi de autorace in een Alfa Romeo.

Vanaf 1950 heette de Grand Prix officieel de Grote Prijs van Nederland (Dutch Grand Prix). Maar het zou nog tot 1952 duren voordat de Grand Prix van Nederland deel zou uitmaken van het officiële Wereldkampioenschap Formule 1. Vrijwel jaarlijks tot halverwege de jaren 80 zou de Grand Prix van Nederland deel uitmaken van de Formule 1.

De Grand Prix van Nederland staat bekend als een wedstrijd waarin een beroep wordt gedaan op de vaardigheden van de coureurs. Met name de Tarzanbocht, aan het einde van het rechte stuk, biedt een mogelijkheid voor inhaalmanoeuvres.

Een bekend beeld uit de Grand Prix van Nederland vormt de ronde die Gilles Villeneuve op drie wielen reed in 1979. Verder staat de Grand Prix van Nederland bekend om de aanhoudende protesten van milieubewegingen.

Veelvuldige winnaars zijn Jim Clark (viermaal) en Jackie Stewart, Niki Lauda en Max Verstappen (elk driemaal). In 1961 behalen alle 15 auto's de eindstreep zonder een pitstop. In 1979 overleeft Derek Daly een crash in de Tarzanbocht, waarbij hij met zijn Tyrrell boven op de vangrail terechtkomt.

De laatste officiële Formule 1-race op Circuit Zandvoort in de twintigste eeuw werd op 25 augustus 1985 verreden. De wedstrijd, bestaande uit 297,6 km verdeeld over 70 ronden, werd gewonnen door Niki Lauda.

In mei 2019 werd bekendgemaakt dat de Grand Prix van Nederland vanaf het seizoen 2020 na een afwezigheid van 35 jaar zou terugkeren op het Circuit Zandvoort.^[4] Door de coronapandemie werd dit uitgesteld en is de race pas in 2021 verreden.

Tussen 2001 en 2018 was het Circuit Zandvoort gastheer van de enige Nederlandse race in de Deutsche Tourenwagen-Masters. Vanaf 2019 is de race vervangen door een ronde op het TT-Circuit Assen. In 2023 keerde de race terug op het circuit in Zandvoort.

 

In 2006 werd na 21 jaar opnieuw een Grand Prix verreden op het circuit. De A1 Grand Prix klasse deed dit jaar het Nederlandse circuit aan als openingsrace van het seizoen. Ondanks een rel, die ontstond nadat Jos Verstappen vervangen werd door Jeroen Bleekemolen, was de opkomst groot. In 2007 en 2008 keerde de klasse terug op het duincircuit.

Na 2008 zou de A1 Grand Prix Zandvoort verlaten, en in actie komen op het TT-Circuit Assen. Vanwege het faillissement van de klasse werd deze race echter nooit verreden.

In 2007 werd eenmalig een race om het World Touring Car Championship (WTCC) gehouden. Winnaars werden Alain Menu voor Chevrolet en Gabriele Tarquini voor Seat.

Op het circuit werd jaarlijks de Masters of Formula 3 verreden. De race, waarin Formule 3-teams uit verschillende Europese kampioenschappen tegen elkaar uitkwamen, werd gezien als een van de belangrijkste races in de Formule 3-klasse. Naast de Masters of Formula 3 waren er slechts een beperkt aantal races waarbij er een cross-over van kampioenschappen is; dit gebeurde onder andere bij de Formule 3-race in Monaco, de Korea F3 Super Prix en de Macau F3 Grand Prix.

In 2007 en 2008 werd de race verreden op het Belgische Circuit Zolder, aangezien op Zandvoort het maximale aantal geluidsdagen met de komst van de A1 Grand Prix overschreden werd. Vanaf 2009 keerden de Masters weer terug in Zandvoort. In 2017 werd het evenement oorspronkelijk eenmalig afgelast vanwege de reglementen binnen het Europees Formule 3-kampioenschap, maar sindsdien is de race niet teruggekeerd.

Het circuit is sinds maart 2019 eigendom van Menno de Jong en Bernhard van Oranje-Nassau. Voorheen Chapman Andretti, een bedrijf van dezelfde twee eigenaren.^[5]

Begin december 2024 werd bekend dat er een einde komt aan Formule 1 in Nederland. De Dutch Grand Prix zal na 2026 niet meer plaatsvinden. De Dutch Grand Prix zegt op het hoogtepunt te willen stoppen. De allerlaatste editie van 2026 is inclusief een sprintrace.^[6]

De belangrijke races die op het Circuit Park worden verreden zijn een race uit het DTM-kampioenschap en de Masters of Formula 3. Hiernaast wordt het circuit gebruikt voor de nationale autosport, waaronder de Formule Ford, de Renault Clio Cup, de SEAT Cupra Cup, de BRL V6 de Endurance-races en de diverse klassen van het Dutch National Racing Team (DNRT). Op zondag 5 september 2021 keerde de Grote Prijs van Nederland terug na 36 jaar, nadat het jaar ervoor het evenement afgelast werd vanwege de coronapandemie.

De ligging in de duinen tussen Zandvoort en de Noordzee brengt hoogteverschillen met zich mee die het circuit uitdagend maken voor de coureurs. Het kan winderig zijn, wat lastig is voor formuleauto's die door hun aerodynamische vorm zeer windgevoelig zijn. Ook stuift er altijd zand op de baan, wat de bandengrip wisselvallig kan maken. Het zand is daarnaast belastend voor het mechaniek. Gary Anderson, een F1-technicus en -journalist schrijft: Vroeger vetten we de luchtinlaat in zodat er minder zand in de motoren zou komen. Voor de race plakten we een nylonkous over de luchtinlaat. Dat beperkte de luchtstroom en de oplossing was: Na een ronde of wat trok de coureur aan de voet van de kous, zodat hij losschoot.^[7]

De ingeklemde ligging brengt beperkingen mee voor de lay-out en de uitbreidingsmogelijkheden. Het circuit van 2020 is bochtig en komt daarmee aan de vereiste lengte voor een Formule 1-circuit. De ondergrens is 3,5 kilometer,^[8] Zandvoort is 4,3. Ook zijn het circuit en de pitsstraat smal.^[9]

Het circuit is mede ontworpen door Sammy Davis, Cas Hunse, Piet Nortier, landmeter J.M. Cruijff en Jarno Zaffeli.^[10] De lay-out van de baan is in de loop der jaren verschillende malen veranderd. De meest recente verandering werd gedaan door Jarno Zaffeli, in 2019-20. In die periode werden er twee kombochten in de baan gelegd. De bochten 3 (Hugenholtz) en 14 (Luyendijk) hebben hellingen van respectievelijk 18 en 19 graden; het maximum van 5,7 graden dat de FIA hanteert is indicatief, geen harde grens.^[8]

•  
  Grand Prix Circuit
  (1948 – 1972)
•  
  Grand Prix Circuit
  (1973 – 1979)
•  
  Grand Prix Circuit
  (1980 – 1988)
•  
  Grand Prix Circuit
  (1989 – 1998)
•  
  Grand Prix Circuit
  (1999 – 2019)
•  
  Grand Prix Circuit
  (2020 – heden)

Het parcours met een lengte van 4,259 km^[11] stamt uit 2020. Het hoogteverschil is 8,9 meter en er zijn in totaal 14 bochten:

1. Tarzanbocht
2. Gerlachbocht (vernoemd naar Wim Gerlach)
3. Hugenholtzbocht (vernoemd naar Hans Hugenholtz)
4. Hunserug (vernoemd naar Cas Hunse)
5. Rob Slotemakerbocht (vernoemd naar Rob Slotemaker)
6. Bocht 6
7. Scheivlak (vroeger de grens tussen de openbare duinen en het terrein van Jonkheer Quarles van Ufford^[12])
8. Mastersbocht (voorheen Marlborobocht)
9. Bocht 9 (voorheen Renaultbocht)
10. Bocht 10 (voorheen Vodafonebocht)
11. Hans Ernstbocht (deel 1, vernoemd naar Hans Ernst, voorheen Audi S)
12. Hans Ernstbocht (deel 2, vernoemd naar Hans Ernst, voorheen Audi S)
13. Bocht 13 (voorheen Kumhobocht)
14. Arie Luyendijkbocht (voorheen Bos Uit, vernoemd naar Arie Luyendijk)

De scherpste bocht is de Hans Ernstbocht en de snelste bocht de Arie Luyendijkbocht. Het Scheivlak is een lange bocht naar rechts die snel kan worden genomen. Hij ligt in het noordoostelijk deel van het circuit, na het rechte stuk dat volgt op de Slotemakerbocht. De naam is historisch en stamt van een terreintje in de duinen.

Het Scheivlak ligt achter een duin zodat een coureur de bocht 'blind' moet insturen. Vervolgens daalt de baan sterk. Dit is daarom de moeilijkste bocht van het circuit. Na het Scheivlak volgt de Mastersbocht. Tot 1980 lagen na het Scheivlak twee korte knikken in de baan, maar vervolgens is er een chicane aangelegd om de snelheid af te remmen.

Ben Pon vloog hier tijdens de Grote Prijs van Nederland op 20 mei 1962 uit de bocht. Zijn Porsche sloeg over de kop en Pon werd uit de auto geslingerd, maar kwam er met enkel wat schrammen vanaf.

Tijdens de verbouwingen van het circuit in 2019 en 2020 als voorbereiding op de Formule 1 race in 2020 werden de Hugenholtzbocht en de Arie Luyendykbocht omgebouwd tot kombochten. Hierdoor is het parcours iets korter geworden, van 4,307 naar 4,259 kilometer. Aangezien er tijdens de Grand Prix Formule 1-races minimaal 305 kilometer moet worden afgelegd, komt dit in het geval van Zandvoort neer op 72 rondes, voor een totale afstand van 306,587 kilometer.

 

 

• Een roze achtergrond geeft aan dat deze race onderdeel was van de grand prix-seizoenen tot en met 1949 of een niet-kampioenschapsronde, vanaf 1952 behoorde de race tot het officiële Formule 1 wereldkampioenschap.

Datum	Lengte	Naam	Constructeur	Verslag
25 augustus 2024	306,587 km	Lando Norris	McLaren-Mercedes	Verslag
27 augustus 2023	306,587 km	Max Verstappen	Red Bull Racing	Verslag
4 september 2022	306,587 km	Max Verstappen	Red Bull Racing	Verslag
5 september 2021	306,587 km	Max Verstappen	Red Bull Racing	Verslag
3 mei 2020	Geannuleerd vanwege de coronapandemie
25 augustus 1985	297,640 km	Niki Lauda	McLaren-TAG-Porsche	Verslag
26 augustus 1984	301,892 km	Alain Prost	McLaren-TAG-Porsche	Verslag
28 augustus 1983	306,144 km	René Arnoux	Ferrari	Verslag
3 juli 1982	306,144 km	Didier Pironi	Ferrari	Verslag
30 augustus 1981	306,144 km	Alain Prost	Renault	Verslag
31 augustus 1980	306,144 km	Nelson Piquet sr.	Brabham-Ford	Verslag
26 augustus 1979	316,950 km	Alan Jones	Williams-Ford	Verslag
27 augustus 1978	316,950 km	Mario Andretti	Lotus-Ford	Verslag
28 augustus 1977	316,950 km	Niki Lauda	Ferrari	Verslag
29 augustus 1976	316,950 km	James Hunt	McLaren-Ford	Verslag
22 juni 1975	316,950 km	James Hunt	Hesketh-Ford	Verslag
23 juni 1974	316,950 km	Niki Lauda	Ferrari	Verslag
29 juli 1973	304,272 km	Jackie Stewart	Tyrrell-Ford	Verslag
20 juni 1971	293,150 km	Jacky Ickx	Ferrari	Verslag
21 juni 1970	335,440 km	Jochen Rindt	Lotus-Ford	Verslag
21 juni 1969	377,370 km	Jackie Stewart	Matra-Ford	Verslag
23 juni 1968	377,370 km	Jackie Stewart	Matra-Ford	Verslag
4 juni 1967	377,370 km	Jim Clark	Lotus-Ford	Verslag
24 juli 1966	377,370 km	Jack Brabham	Brabham-Repco	Verslag
18 juli 1965	335,440 km	Jim Clark	Lotus-Climax	Verslag
24 mei 1964	335,440 km	Jim Clark	Lotus-Climax	Verslag
23 juni 1963	335,440 km	Jim Clark	Lotus-Climax	Verslag
20 mei 1962	335,440 km	Graham Hill	BRM	Verslag
22 mei 1961	314,475 km	Wolfgang von Trips	Ferrari	Verslag
6 juni 1960	314,475 km	Jack Brabham	Cooper-Climax	Verslag
31 mei 1959	314,475 km	Jo Bonnier	BRM	Verslag
26 mei 1958	314,475 km	Stirling Moss	Vanwall	Verslag
19 juni 1955	419,300 km	Juan Manuel Fangio	Mercedes	Verslag
7 juni 1953	377,370 km	Alberto Ascari	Ferrari	Verslag
17 augustus 1952	377,370 km	Alberto Ascari	Ferrari	Verslag
22 juli 1951	377,370 km	Louis Rosier	Talbot-Lago	Verslag
23 juli 1950	377,370 km	Raymond Sommer	Talbot-Lago	Verslag
31 juli 1949	377,370 km	Luigi Villoresi	Ferrari	Verslag
7 augustus 1948	377,370 km	Prince Bira	Maserati	Verslag

De veiligheid op en om het circuit is in handen van de Officials Club Automobielsport (OCA). De OCA is in 1962 opgericht en zorgt voor de raceofficials tijdens wedstrijd- en trainingsdagen. Het zijn intern geschoolde vrijwilligers die onder andere dienst doen als vlag-, rescue-, start- en pitmarshalls.

• De vorm van het circuit van Zandvoort uit 1967 is gedetailleerd nagemaakt en kan gereden worden in het racesimulatiespel Grand Prix Legends voor pc's met x86-processoren.
• Het circuit van 1973 tot 1980 kan gereden worden in het spel rFactor, in de Grand Prix 1979-modus.
• De vorm van het sinds 2020 aangepaste circuit wordt gebruikt in de computerspelen Assetto Corsa, DTM Race Driver 3 voor pc, PlayStation 2 en Xbox, online op iRacing, Simraceway voor pc en in Race Pro op de Xbox 360.
• In iRacing.com is Zandvoort te rijden in vijf verschillende configuraties: Grand Prix circuit, Grand Prix circuit inclusief chicane, Club circuit, Nationaal circuit en het Oostelijke circuit. In iRacing is het circuit van Zandvoort lasergescand.
• Op 12 augustus 2017 heeft game-developer Studio 397 via hun Simulatie Race game rFactor 2 een 2017 versie van het circuit uitgebracht. Hierin zijn de nieuwe huisstijlkleuren en de verbouwde Racecontrol-toren verwerkt.
• Het circuit is ondanks het annuleren van de Grand Prix opgenomen in het computerspel F1 2020, de officiële game van het Formule 1 kampioenschap, uitgegeven door Codemasters. Het gaat hierbij om het circuit met de laatste aanpassingen, uit 2020, die vereist waren voor het organiseren van de Grand Prix.

 

Het rechte stuk van Circuit Park Zandvoort ter hoogte van de pitboxen, tijdens de A1GP

• Bij het circuit was jarenlang de antislipschool van autocoureur Rob Slotemaker gevestigd. Hij ontdekte vele talenten, onder wie Jan Lammers die bij hem op de slipschool werkte. Lammers maakte op 16-jarige leeftijd zijn racedebuut op het circuit en boekte daarna een reeks overwinningen.
• Sinds 2008 wordt er ieder jaar in maart hardgelopen over het circuit. Het evenement met ruim 10.000 deelnemers heet Zandvoort Circuit Run en trekt (inter)nationale topatleten.
• Sinds 2020 wordt ieder jaar de EV Experience georganiseerd op het circuit, waarbij bezoekers in diverse elektrische auto's over het circuit kunnen rijden.
• Het circuit werd een aantal jaren gebruikt voor het onderdeel Achteruitrijden van het TROS-programma Te land, ter zee en in de lucht. Dit was een autorace waarbij de deelnemers achteruit over het circuit moesten racen.

 

Zie de categorie Circuit Zandvoort van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.